Жаңалықтар

Мұхтар Әуезовтің тұлға ретінде қалыптасуына Семей қаласындағы мұғалім семинариясының қосқан үлесі зор. Ұлы жазушы бұл білім ордасында 1915-1919 жылдары оқыған. Ол семинария қазір Мұхтар Әуезов атындағы педагогикалық колледж.  

Бұл жерде Мұхтар Әуезовтен бөлек, Ж.Аймауытов, Қ.Сәтбаев, Әзілхан Нұршайықов және басқа да танымал тұлғалар білім алған.  

Қазақ педагогикалық техникумында көрнекті алаш қайраткері Халел Ғаббасов, педагог, журналист Сейітбаттал Мұстафин, педагог, жазушы, драматург Тайыр Жомартбаев, педагог, театр қайраткері Ғалиақпар Төребаев, ағартушы-журналист, педагог Мәннан Тұрғанбаев және басқа да азаматтар жұмыс істеген.

Сонымен қатар академик Әлкей Марғұлан да Семей қазақ педагогикалық техникумында тәрбие алған. Мұсатай Ақынжанов, Әбдіхамит Сембаев секілді ғылым докторлары, Қазақ ССР Ішк...

Сейсенбі, 4 ақпанда Қытай Google сияқты америкалық компанияларға қатысты ауқымды монополияға қарсы тексеріс науқанын бастайды. Бұл туралы Reuters агенттігі хабарлады.

Қытайдың нарықты реттеу жөніндегі мемлекеттік басқармасы Google компаниясының монополияға қарсы заңнаманы бұзғаны үшін тексеріліп жатқанын мәлімдеді.

Бұл шаралар АҚШ президенті Дональд Трамптың Қытайдан келетін тауарларға баж салығын көтеруі себеп болды. Бұдан кейін ресми Бейжің АҚШ-тан келетін көмір, газ және электрлі жүк машиналары сынды туарларға баж салығын көтеріп жіберді. Осылайша әлемнің екі ірі экономикасы арасында сауда шиелінісі арта түсті.

«Сенімсіз ұйымдар»

Сонымен қатар атақты бренд тауарлар өндіретін Calvin Klein және Tommy Hilfiger компаниялары мен Illumina...

Қазақстандық киноиндустрия саласында кассалық табыс бойынша көшбасшы өзгерді. Бұған дейін жақсы табысқа жеткен «Мәди in China» фильмі екінші орынға ығысып, бірінші орынға Гүлнұр Мамасарипованың «Кәрі қыз» картинасы көтерілді.

«Кәрі қыз» – 115 202 233 теңге

«Кәрі қыз» – қоғамдағы өзекті мәселелерді көтерген картина көрермендердің қызығушылығын оятып, үлкен кассалық табысқа жетті. Басты кейіпкер Бибігүл – 35 жастағы қалада тұратын бойдақ қыз. Ауылдан қалаға оқуға келіп, карьера жолында жүріп, жеке өмірін кейінге қалдырады. 17 жасында өзінің алғашқы махаббаты Нұрмұратқа сезімін білдіргенде, жігіт оны достарының алдында мазақ етіп, жүрегін жаралайды. Сол күннен бастап Бибігүл махаббатқа сенуден қалады. Фильм қазіргі қаза...

Қаржы мониторинг агенттігі Павлодар облысында «Автолюкс» инвестициялық пирамидасына қатысты тергеу бастады. Аталған қаржы ұйымы үш ай ғана жұмыс істесе де, салымшыларына миллиондаған зиян тигізіп үлгерген.

Агенттік мәліметінше, қаржы пирамидасы 2024 жылдың қыркүйек-қараша аралығында жұмыс істеген. Павлодардан бөлек Алматы, Ақтөбе және басқа облыстарға да тараған.

Қаржы ұйымын құрған күдікті интернет дүкенде жұмыс істеген. Клиенттеріне тауарларды жалған түрде бөліп төлеу арқылы сатып алуды ұсынған. Әр сатып алғаны үшін 10 күн сайын 5%-15%-ға дейін сыйақы төленеді деп уәде береді. Солай 150 адамды тартып, 100 млн теңге ақша алған.

Салымшылар қолына тауар тимесе де сыйақыны күтіп, несиесін төлей берген. Ал бұл уақытта күдікт...

Қазақстанда қала арасында ұшатын аэромобиль пайда болады. Пилотсыз аэротакси Алматы мен Алатау қаласының арасында жолаушылар тасымалдайды. Бұл жайында Көлік министрі Марат Қарабаев мәлім етті.

Министр қазіргі уақытта Үкіметте аэромобиль арқылы жолаушылар тасымалын жүзеге асыру жобасы талқылана бастағанын айтты.

«Бұл – сутегі негізінде жұмыс істейтін, бес жолаушыға дейін сиятын, дыбыссыз тікұшақтар. Мұндай технологияларды Оңтүстік Корея мен АҚШ компаниялары белсенді түрде дамытып жатыр. Қазақстандық компаниялардың бірі де аэромобиль саласын дамытуға қатысуға қызығушылық танытты. Қазір біз бұл технологияны Қазақстанда пилоттық түрде қолдану мүмкіндігін қарастырып жатырмыз,- деді министр.

Қарабаев аталған жоба әлі зерттеліп жатқанын айтады. Бірінші сатысында әуе көліктерін Алматы әуежайынан Алатау...

Қазақстанда жыл басынан бері салық базалары осымен кем дегенде бесінші мәрте жұмыс істемей қалды. Жүйенің істен шығуы салық төлеушілерге айтарлықтай қолайсыздық тудырып отыр.

Бүгін мемлекеттік кірістер комитеті 4 ақпан сағат 16:00-ға дейін «Орталықтандырылған сәйкестендірілген дербес шоттар» ақпараттық жүйесінде (ОСДШ АЖ) техникалық жұмыстар жүргізілетінін хабарлады.

«Осыған байланысты, жоғарыда көрсетілген кезеңде ОСДШ АЖ ақпараттық жүйесінің сервистері қолжетімсіз болады. Тудырған қолайсыздықтар үшін кешірім сұраймыз», – деп хабарлады комитет.

Жаңа салық саясатын қолға алған кірістер комитеті, жекелеген салық бөлімдерін есепке алмағанда, жыл басынан бері осымен бесінші мәрте салық базалары жұмыс істемей тұрғанын ескертті.

2025 жылы салық базалары жұмыс...

Елімізде мерзімінен бұрын сайлау өткізу тәртібі бар. Ол 1995 жылғы 28 қыркүйектегі №2464 «Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы» конституциялық заңмен реттеледі. Бұл заңға сәйкес, тек қана президент парламент немесе парламент мәжілісі өкілеттігін мерзімінен бұрын тоқтату туралы шешім қабылдайды.

Парламент сайлауы

Парламент өкілеттілігі мерзімінен бұрын тоқтатылған жағдайда, бұл кезектен тыс сайлау өткізуге негіз болады.  Өкілеттілік тоқтатылған күннен бастап екі ай ішінде сайлау өтетін күн белгіленеді.  

Президенттің Парламентті тарату туралы жарлығы қолданысқа енген күннен бастап, сайлау өткізу мерзімі басталады. Ол екі айға созылады.

Сонымен қатар депутаттың өкілеттілігі мерзімінен бұрын тоқтатылса, мандатынан айырылса немесе қайтыс болған жағдайда депутаттарды сайлау қайта...

Market Watch басылымның хабарлауынша, Nvidia акциялары 3 ақпан күні 2,87%-ға төмендеді. Инвесторлар АҚШ-тың импортқа баж салығын енгізуі компанияға теріс әсер етуде деп бағалады.

Күндізгі сауда барысында акциялардың құлдырауы 3,4%-ға дейін жетті. Кейін Дональд Трамптың Мексикаға қатысты баж салығын бір айға тоқтата тұру туралы шешімі шыққан соң, акциялар бағасы біршама қалпына келді.

Дегенмен, инвесторларды мазалайтын сұрақ көп. Соның бірі – «Егер АҚШ жаһандық «сауда соғысын» бастаса, чип өндірісі қандай күйге түседі?» деген сауал.

Bernstein сарапшысы Стейси Расгонның есебіне сәйкес, 2023 жылы АҚШ 73 млрд доллар көлемінде жартылай өткізгіштер импорттаған. Бірақ оның тек 7 млрд доллары ғана Қытай, Мексика және Канададан...

Нұрсұлтан Назарбаевқа тиесілі ресейлік банк былтыр табысын арттырған. Назарбаев қоры бақылайтын банк 2024 жылы рекордтық пайда алғанын жариялады. Бұл туралы қаржы ұйымының есебіне сілтеме жасай отырып, Orda басылымы жазады.

Азия-Тынық мұхиты банкі (АТБ) 2021 жылы Назарбаев қорының бақылауына өткен. Ресей Орталық банкінің сайтында жарияланған деректерге сәйкес, АТБ былтыр 11,3 млрд рубльден (шамамен 59,2 млрд теңге) аса таза пайда тапқан.

Банктің проценттік кірісі 31,2 млрд рубльді (162,4 млрд теңге) құрады. АТБ-ның пайдасы рекордтық деңгейге жетіп, кейінгі айда 15,54%-ға өскен.

Назарбаев қоры банкті басқарған кейінгі үш жылда қаржы ұйымының таза табысы 19,88 млрд рубльге (103 млрд теңгеден астам) жетті.

АТБ...

Ұлттық Банк сұраныстан тыс қалған ескі үлгідегі долларды коммерциялық банктерден сатып алу туралы шешім қабылдады. Ол ақшаны ары қарай шетелге шығарады.

Реттеушінің хабарлауынша, былтыр екінші деңгейлі банктерден 48 млн доллар сомасында ескі доллар сатып алып, шетелге жіберген. Биыл да солай ескі купюраларды сатып алуын жалғастырады. Бұл ақшалардың мерзімі өтіп кеткен және оны көптеген ел пайдаланудан бас тартқан.

Ал банктерге шетелдегі нарыққа сай комиссиялық сыйақы төленеді. Нарықтан алған долларды АҚШ Федералды резервіне жібереді

«ҚҰБ тікелей АҚШ-тың Федералды резервтік жүйесімен ескі үлгідегі қолма-қол АҚШ долларларын қабылдау жөнінде уағдаластыққа қол жеткізді. Бұл өз кезегінде тасымалдау, сақтандыру секілді басқа...

Қазақстан футбол федерациясы шығындарды оңтайландыру бойынша бірқатар шешім қабылданғанын мәлім етті.

Жарна

Федерация соңғы жылдары чемпионаттарға қатысу үшін төленетін жоғары жарна клубтарға қаржылық ауыртпалықты күшейткенін атап өтті.

«Осыған байланысты Қазақстан футбол федерациясы бұл жарналарды 10%-ға төмендету туралы шешім қабылдады. Жарналардың азаюы клубтарға қаржылық қиындықтарға алаңдамай, жарыстарға белсенді қатысуға мүмкіндік береді», – делінген федерация хабарламасында.

Төрешілер мәселесі

Бұған қоса төрешілерді қаржыландыру жүйесіне өзгеріс енгізілді. Оған сай, енді матчтағы төрешілерге кететін шығындарды қабылдаушы клуб өз мойнына алмайды.

«Шығынды Қазақстан футбол федерациясы өз есебінен жабады. Одан бөлек төрешілерд...

Қазақстанда жылына бір жарым мың шақырым темір жол жөнделеді. Бұл туралы Көлік министрі Марат Қарабаев Үкімет отырысынан кейін өткен баспасөз мәслихатында мәлім етті.

Министр темір жолдарды жөндеу бойынша үлкен міндет тұрғанын айтады.

«Елдегі темір жолдардың жалпы ұзындығы 21 мың шақырым. Олардың тозу деңгейі 50 пайыздан жоғары. Тозу деңгейін төмендету үшін жылына бір жарым мың шақырым жолға жөндеу жұмыстарын жүргізіп жатырмыз. Оның ішінде 500 шақырымына күрделі жөндеу жүргізіледі»,- деді министр.

Марат Қарабаев алдағы 5 жылда тозған 10 мың шақырымнан артық жолды бір ретке келтіру жоспарда бар екенін атап өтті. Сондай-ақ 1300 шақырым жаңа темір жол...

Ірі жанармай құю желілеріне иелік ететін QazaqOil, RoyalPetrol және Compass сынды ірі инвесторлар 400-ден астам жол бойындағы қызмет көрсету нысанын салмақ. Ол жерде жолаушылар тоқтап, тынығып алуына бар жағдай жасалады. Бұл туралы Үкімет отырысында Көлік министрі Марат Қарабаев мәлімдеді.

Сонымен қатар Petro Retail компаниясы жол бойы объектілерінің жүйесін құрады. 2029 жылға дейін осындай 60 нысан бой көтермек. Оған 120 млрд теңге инвестиция құйылады. Оларда жатын орын, TIR тұрағы және жанармай бекеті болады.

«Жол бойы сервистік объектілерін дамытудың негізінде елімізде бірінші рет отандық қонақүйлер жүйесі және олардың франшизасы қалыптасатын болады. Бұл жол бойы объектілерінің тасымал процесімен қатар...

Қазақстанда ақылы жолдармен жүру ақысы төрт есе көбейе ме деген сауалға Көлік министрі Марат Қарабаев жауап берді.

Сейсенбі күні Астанадағы Үкімет сағатында республикадағы жолдар мәселесі талқыланды. Содан кейін журналистер үшін брифинг ұйымдастырған Көлік министрі Қарабаев ақылы жолдар тарифіне қатысты сауалдарға жауап берді.

Журналистердің бірі министрден «әлеуметтік желілерде биыл ақылы жолдар тарифі төрт есе көбейеді деген болжам таралып жатыр. Сол рас па?» деп сұраған.

«Ақылы жолдар төрт есе қымбаттайды деген әңгімелерді растамаймын. Тарифті көтеру әр жолда әртүрлі жүзеге асады. Біреуінде 30 пайыз, тағы бірінде 40 пайыз қымбаттауы мүмкін. Жалпы алғанда біз жәймендеп қымбаттатып жатырмыз.

Тағы қайталап айтам...

Көлік министрі Марат Қарабаевтан баспасөз мәслихатында қосылған құн салығы мөлшерінің артатыны, автогаз бағасы қымбаттап, бензин құнының өсетіні жол қозғалысы қызметтерінің бағасына қаншалықты әсер ететіні сұралды.

Әуе қызметі

Қарабаев әуе керосинінің құнын әуелден нарық айқындайтындықтан, ол жаққа әсер етпейтінін жеткізді.

Темір жол бағасы

Министр темір жол бағасын мемлекет реттеп отыратынын айтып, темір жол билеттерінің құнын қымбаттатуды жоспарлап отырмағанына сендірді.

Такси қызметі

Министрдің сөзінше, жанармай еркін нарыққа беріліп жатқандықтан, бағаны нарық айқындайды. Сәйкесінше, такси қызметі нарықтағы жағдайға тікелей байланысты. Марат Қарабаев такси қызметін қазірдің өзінде нарық белгілеп отырғанын, оның құнына мемлекет араласпайтынын атап өтті.

Бұған...

Жақын күндері Ақтаудағы ұшақ апатының себебі анықталады. Көлік министрі Марат Қарабаев Үкімет сағатынан кейін өткен брифингте апатқа қатысты зерттеу жұмыстары аяқталуға жақын қалғанын айтты.

«Мамандар жұмыс істеп жатыр. Зерттеуге шетел мамандары жұмылдырылды. Ресейден, Бразилиядан, Әзербайжаннан, ICAO мен CENIPA-дан келген мамандар апатты бірге зерттеп жатыр. Қазіргі таңда жұмыстар аяқталуға жақын. Жақын күндері мамандардың алдын ала есебі министрліктің ресми сайтында жарияланады», – деді министр.

Апат туралы

2025 жылдың 25 желтоқсанында Бакуден Әзірбайжанға бағыт алған Azerbaijan Airlines авиа компаниясының ұшағы құлады. Бұл апатта алты Қазақстан азаматы қаза тапты.

Апаттан кейін...

Жоғары аудиторлық палата мәліметінше, соңғы жылы мемлекеттік қазына заңсыз кәсіпкерлік кесірінен 74 млрд теңгеден айырылған. Бұл тек ресми мәлімет қана, шын мәнінде, бұдан да жоғары болуы мүмкін деп жазады мамандар.

Салық төлемейтіндер көбейіп жатыр

Әлеуметтік сауалнама нәтижесіне сүйенсек, Қазақстандағы еңбекке жарамды халықтың 14%-ы кәсібін заңсыз түрде жүргізеді. Әсіресе, елдімекендердегі жағдай қиындау. Ол жақта мемлекеттік бақылау әлсіз, ал жұмыссыздық деңгейі жоғары. Бизнестің көлеңкеге кетуіне негізгі себеп – жоғары салық және әкімшілік процедураларының қиындығы.

Ұлттық статистика бюросының мәліметінше, 2023 жылы елдегі көлеңкелі экономика үлесі ЖІӨ-нің 17,5%-ын құраған. Әсіресе, сауда, ауыл шаруашылығы, транспорт және денсаулық сақтау, білім беру саласында заңсыз...

Машкевич, Шодиев және Ибрагимовтер отбасына тиесілі Eurasian Recourses Group (ERG) Мозамбиктегі активтерін сатуды, бұған қоса Конгода пайдалы қазбаларды өндіруге алған кейбір рұқсаттарын қайта қарауды қарастырып жатыр.

Соғыс және табыс

Холдингтің Африкадағы бөлімінің бас атқарушы директоры Николас Тринд Bloomberg TV арнасына осылай деп мәлімдеді. Оның айтуынша, мұндай өзгерістер кобальт құнының төмен болуына байланысты қолға алынған. Әлем нарығында осы металды сатушылар көбейіп кетуіне байланысты кобальт құны рекордтық деңгейге дейін түсіп кеткен.

«Нарықтағы жағдай өте күрделі, тіпті аса ауыр десе де болады. Өйткені кобальт құны осы металдың саудада көбейіп кетуіне байланысты қатты түсіп кетті. Менің басты міндетім...

Алматыда 2025 жылдың соңына дейін жаңғырту жұмыстары жүргізілмеген базарлардың иелері 2026 жылдың басында жауапкершілікке тартылады. Бұл туралы Сауда және интеграция министрлігі хабарлады.

Қай базар жаңаруы тиіс?

Министрлік ақпаратына сүйенсек, 2025 жылы жол картасы аясында Алматыда 10 базар жаңғыртылуы тиіс.

«Министрліктің Жол картасына сай Алматыдағы «Арлан», «Батыр», «Тұлпар, «Арыстан», «Жібек Жолы», «Азия», «Тау самалы», «Береке», «Сауда кент» және «Сарыарқа» базарларында жаңғырту жұмыстары жүргізіледі. Базар иелері бұл жұмыстарды 2025 жылдың желтоқсанына дейін аяқтауы керек», – делінген хабарламада.

Қиындықтар

Ведомство ақпараты бойынша базар әкімшілері жергілікті органдардан құрылыс құжаттарына келісім алуға ұзақ уақыт жүред...

«ҚазАвтоЖол» басқарма төрағасы мен бірнеше өңірдегі филиал басшысының жемқорлық істерінен келген шығын көлемі қанша әрі ол өтелді ме? Осындай сұрақ Үкімет отырысынан кейін өткен баспасөз мәслихатында «ҚазАвтоЖол» басқарма төрағасы Дархан Иманашевке қойылды.

Дархан Иманашев былтыр және алдыңғы жылы «ҚазАвтоЖол» қызметкерлеріне іс қозғалып, сот шешімдері шыққанын атап өткенімен, келген шығын көлемін атай алмады.

Оның сөзінше, келген залал бойынша бөлек сот отырыстары өтіп жатыр. Журналистер «ҚазАвтоЖол» басшысынан ішкі аудит негізінде қанша шығын келгенін нақтылауды сұраған.

Алайда Дархан Иманашев мұнда да нақты ештеңе айта алмай, келген залал бойынша ішкі аудит жүріп жатқанын жеткізді.

2024 жылғы желтоқсанда «ҚазАвтожолдың» экс-басшысы 8 жылға бас бостандығынан...

Қарағанды облысының мемлекеттік қарызы соңғы бес жылда 2,2 есе өсіп, оны өтеуге жұмсалатын шығындар 1,5 есе артқан. Бұл туралы Жоғары аудиторлық палата мәлімдеді.

Әсіресе, жергілікті атқарушы органдардың қарызы 2020 жылы, пандемия кезінде, күрт ұлғайған. Сол уақытта әкімдіктер мемлекеттік қарыз лимитін 3,8 млрд теңгеге асырып, көп мемлекеттік бағалы қағаздар шығарған.

Енді төлем жүктемесі 2031 жылға түседі. Сол жылы облыс 20 келісімшарт бойынша 21,7 млрд теңге несие қайтаруы тиіс. Жалпы облыстың мемлекеттік қарызының 60%-ы 2030-2043 жылдары өтелуі керек. Алайда мемлекеттік қарыздың нақты сомасын жарияламады.

Квазимемлекеттік сектордың қарыздары да көбейген

Квазимемлекеттік сектордағы кәсіпорындар да несие қарызына батып отыр. Мәселен:

Қытай 10 ақпаннан бастап америкалық мұнай, ауыл шаруашылық техникаларына, сондай-ақ көмір мен сұйытылған табиғи газға салынатын салықты 10%-ға көтереді. Бұл туралы ҚХР Мемлекеттік кеңесінің бұйрығында жазылған.

Бейжің тек салық енгізумен ғана шектелмейді. Вольфрам, теллур, висмут, молибден және индиймен байланысты тауарларға экспорттық бақылау жүргізбекші. Енді америкалық экспорттаушылар тауарды елге кіргізу үшін Мемлекеттік Кеңестен арнайы лицензия алу керек. ҚХР-дың Коммерция министрлігі аталған шара ұлттық қауіпсіздікті және ел мүддесін қорғауға бағытталған деп түсіндірді.

ҚХР-дың Мемлекеттік кеңесі салықты көтеру туралы шешім АҚШ-тың сыртқы экономикалық саясатына жауабы екенін айтады. Сондай-ақ қытайлық өндірушілерді қорғау үшін жасалып отыр деп түсіндірді. Қозғалтқыш көлемі үлкен автомобильдер мен пикаптарға...

Қазақстанда ақылы жолдар көбейеді. Соның есебінен 2026 жылы ақылы жолдардан түсетін түсім көлемі 100 млрд теңгеге жетеді. Бұл туралы Үкімет сағатында Көлік министрі Марат Қарабаев айтты.

Ақылы жолдар көбейеді

Министрдің айтуынша, ақылы жолдардан 2024 жылы 48 млрд теңге көлемінде түсім түскен. Ал 2025 жылы бұл көлем 60 млрд теңгеге жетуі мүмкін. Түсімдердің артуына жаңа ақылы жолдардың қосылуы себеп болады.

«Ағымдағы жылы қосымша 4 мың шақырым ақылы учаскелер енгізілетін болады, олардан келетін түсімдер көлемі биыл 60 млрд, ал келесі жылы 100 млрд теңгеге дейін жетеді», – деді министр.

Түскен...

АҚШ президенті Дональд Трамптың әкімшілігі Конгрестен Израильге 1 млрд доллар көлемінде әскери көмек беруді мақұлдауды сұраған. Бұл туралы The Wall Street Journal жазды.

Көмек пакетіне 450 келі тартатын 4,7 мың бомба мен Caterpillar компаниясының 300 млн доллар тұратын брондалған бульдозерлері кіретіні хабарланды.

Конгрес қару-жарақ сату мәмілесін белгілі бір қаржылық шектен асқан жағдайда мақұлдайтынын хабарланды. Мұндай келісімдерде мемлекеттік департамент палата өкілдері мен сенаттың сыртқы істер комитеттеріне ақпарат жібереді, ал мәмілені бекіту үшін конгрестің келісімі қажет.

Нетаньяхудың сапары және Израиль мен ХАМАС арасындағы бітім

2 ақпанда Израиль премьер-министрі Биньямин Нетаньяху АҚШ-қа келді. 4 ақпанда оның Трамппен кездесуі жоспарланған. Израиль...