Жаңалықтар

Шығын табысымыздан көп / Коллаж: kursiv.media, бильд-редактор: Ахтам Зиперов

Мәжіліс депутаттары «2023 жылғы республикалық бюджеттің атқарылуы» туралы Жоғары аудиторлық палата есебін тыңдады. Жиында мәжіліс депутаты Асхат Аймағамбетов Қаржы вице-министрі Дәурен Темірбековтен елдегі қорларда жиналған қаржы көлемі туралы сұрады.

Сұраққа жауап берген вице-министр 1 қаңтардағы жағдай бойынша айналымда 17 трлн теңге сомасында мемлекеттік бағалы қағаздар барын айтты.

«Ұзақ мерзімді 13,5 трлн теңге, орта мерзімді 2 трлн теңге. Сондай-ақ Бірыңғай зейнетақы қорына 0,9 трлн теңге, Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорының көрсеткіштері 5%, мемлекеттік қор – 5%. Екінші деңгейлі банктерде 21%-ды құрайды», – деген вице-министр оның артықшылықтары мен кемшіліктеріне тоқталды.

Қазақстан Еуразиялық даму банкінің төленген жарғылық капиталындағы үлесін сатып алуға жоспарланғаннан да көбірек қаражат жұмсауы мүмкін. «Ашық бюджеттер» мемлекеттік порталындағы бюджеттік бағдарламада оның сомасы шамамен 30 млрд теңге көлемінде көрсетілген.

Атап айтқанда, Үкімет Ресейден Еуразиялық даму банкінің акцияларын алдағы 4 жылда сатып алуды жоспарлап отыр. Ондағы мәліметтерге сәйкес, мемлекет 2024 жылы 16 287 бірлік акциясын 7 492 365 000 теңгеге сатып алады. Сатып алынатын акциялар әр жылға теңдей бөлінген. Яғни жоспарға сәйкес, мемлекет әр жыл сайын акциялардың 25 пайызын сатып алмақ.

Сонда акцияларға жұмсалатын бүкіл қаражат 29 969 460 000 теңгені құрайды. Яғни Қазақстан Ресейден ЕАДБ үлесін сатып алуға...

Фото: kursiv.media

2023 жылы Үкімет бюджеттің 489 млрд теңгесін тиімсіз жаратқан. ҚР Жоғары аудиторлық палата бұл көрсеткіш 2022 жылмен салыстырғанда 16%- ға асып түскенін анықтаған.

Бұдан басқа, аудит қорытындысы бойынша, қазынадан қаражатты негізсіз жоспарлау және пайдалану, 537 млрд теңгеге пара-пар бюджеттік бағдарламаларды тиімсіз басқару оқиғалары анықталған.

Сондай-ақ, аудиторлар инвестицияланған қаражаттың экономикалық әсері барлық қажетті шығыстар бойынша, әсіресе Бюджеттік инвестициялық жобалар мен субсидиялар бойынша байқалмайтынын анықтады. Сала мамандарының  пікірінше, жүргізілген жұмыстардың ауқымын бағалауға мүмкіндік бермейді.

«Бюджеттік инвестициялық жобаларды іске асыру кезінде де кемшіліктер анықталды. Олардың ішінде: жобалау кезінде сапалы алдын ала талдау жеткіліксіз, ведомствоаралық өзара байланысты...

Қаржы министрлігі 2024 жылы үкіметтің ішкі және сыртқы борышына қызмет көрсетуге 2,02 трлн теңге жұмсауды жоспарлаған. Бұл туралы министрліктің ашық үкімет порталына жариялаған құжатында жазылған.

2023 жылы үкіметтік қарызға қызмет көрсетуге 1,8 трлн теңге жұмсалған. 2024 жылға жоспарланған қаржы 2,02 трлн теңгені құрайды. Ал 2025-2026 жылдары осы мақсатта 2,74 және 2,75 трлн теңге жұмсалмақ. 2027 жылы үкіметтік қарызға қызмет көрсету үшін 2,89 теңге қарастырылады.

Бұл қаржы сыртқы және ішкі үкіметтік қарыздар бойынша сыйақылар, комиссиялық және басқа да төлемдер төлеуге бағытталған.

«Мемлекеттің қаржылық міндеттемелері бойынша төлемдердің уақтылы және толық болуы халықаралық ауқымдағы кредиттік...

Қазақстанның Ұлттық қауіпсіздік комитеті «А» арнайы мақсаттағы қызметі, Сыртқы барлау қызметі және ҰҚК Академиясы үшін ту мен эмблеманы өзгерткісі келеді. Комитеттегілер жаңа рәміздер қауіпсіздік қызметкерлеріне «қоғам мен мемлекет алдындағы миссиянын» үнемі еске салып тұрады деп санайды.

ҰҚК басшысы Ермек Сағымбаев Президенттің «ҚР Ұлттық қауіпсіздік органдарының рәміздері туралы» Жарлығына өзгерістер енгізуді ұсынып отыр. Тиісті жоба «Ашық НҚА» порталында  жарияланды. Қоғамдық талқылаулар 30 мамырға дейін жалғасады.

«ҰҚК жекелеген органдарының ерекшелігін ескере келе, ҰҚК ведомстволары үшін ту мен эмблеманы («А» арнайы мақсаттағы қызметі мен сыртқы барлау қызметі), ҰҚК Академиясы үшін ту мен эмблеманы айқындау ұсынылады. Бұл рәміздер...

Freedom Finance Global компаниясы оныншы ай Қазақстан, Өзбекстан, Қырғызстан және Тәжікстан сияқты Орталық Азияның төрт елінің тұрғындарының тұтынушылық сенімділігін, инфляциялық және девальвациялық күтулерін зерделеуде. 2024 жылғы сәуірде қайтадан әртүрлі қызықты нәтижелер болып, әр елде осындай серпіннің жергілікті себептері мен факторлары қандай болатынын көрсетті.

Айта кетейік, сәуір айында Қазақстанда тұтынушылық сенімділіктің қалпына келуі тіркеліп отыр, онда индекс төрт ай қатарынан төмендеген болатын. Бұл ретте, CСI индексі 100-ден сәл төмен болып қалды, бұл теріс жауаптардың оң жауаптарға қарағанда сәл басым екенін көрсетеді. Екінші жағынан, Өзбекстанда күрт төмендеу болды, онда индекс төртінші ай қатты өзгермелі көрсеткіш көрсетуде. Ал Қырғызстан мен Тәжікстанда ол...

2023 жылдың қортындысы бойынша Қазақстанның жалпы ішкі өнімі 5,1%-ға өсті. Бұл туралы Қаржы вице-министрі Дәурен Темірбеков айтты.

Мәжілісте Үкімет мүшелері мен Жоғарғы аудиторлық палата республикалық бюджеттің атқарылуы туралы есеп берді. Мәселен, соңғы бір жылда өңдеу өнеркәсібі ұлғайып, құрылыс индустриясы мен саудада өндіріс өскен. Қаржы вице –министрінің баяндауынша көлік қызметі, көтерме және бөлшек сауда салаларында да оң өзгерістер байқалады.

«Инфляция деңгейі 9,8 пайызды құрады. Бюджет түсімдері 99,9 пайызға орындалып, 19,296 трлн теңгені құрады. Шығындар 22,417 трлн теңгеге (99,6%) орындалды. Бюджет тапшылығы 3,121 трлн теңгені құрады, бұл жалпы ішкі өнімнің 2,6 пайызын құрайды», – деді Темірбеков.

Вице-министр...

Air Astana 2024 жылдың I тоқсанында 5,2 млрд теңге шығынға ұшырады. Осыған қатысты компания түсініктеме берді. Тасымалдаушы таратқан ақпаратқа сүйенсек, I тоқсан әлемнің көптеген әуе компанияларында сұраныс төмен болған. Тиісінше, авиакомпаниялар  шығынға ұшыраған.

«5,2 млрд теңге мөлшеріндегі шығын көбінесе 2024 жылдың I тоқсанында IPO өткізуге шамамен 2,8 млрд теңге сомаға бір реттік шығынға байланысты. Сондай-ақ 2023 жылдың бірінші тоқсанындағы нәтижеге Ресейдегі ішінара мобилизациялау байланысты 2,3 млрд теңге мөлшеріндегі кірістің ұлғаюы айтарлықтай әсер еткенін ұмытпау керек. 2024 жылы Ресей азаматтары легінің жағдайы өзгерді», – деп хабарлады Air Astana АҚ-ның Корпоративтік коммуникациялар бөлімі.

Тасымалдаушы, егер осындай...

Қазақстандық мұнай, газ және энергетика секторы ұйымдарының қауымдастығы KAZENERGY ірі компанияларға электр энергиясын өндіруге кеткен шығындарды өтеу шартымен қуаттың белгілі бір бөлігін беру мүмкіндігін қарастыруды ұсынады.

«ТШО мен NCOC кәсіпорындарының резервтік энергия қуаттары KEGOC-қа соңғы жылдары электр энергиясының қосымша көлемін беру жағдайын түзетуге бірнеше рет көмектесті. Себебі ірі жер қойнауын пайдаланушылардың Өнімді бөлу туралы келісім мен Әріптестікті құру туралы келісімге сәйкес электр энергиясын басқа ұйымдар мен тұтынушыларға сатуға құқы жоқ. KAZENERGY ірі компанияларға электр энергиясын өндіруге кеткен шығындарды өтеу шартымен резервтік қуаттар шеңберінде генерацияның белгілі бір көлемін беру мүмкіндігін қарастыруды ұсынады», – деп жазылған...

Грузияға саяхаттап баратын қазақстандықтар 1 маусымнан бастап медициналық сақтандыру полисін алуы керек. Бұл жайлы «Еуразия» СК баспасөз қызметі хабарлады.

Баспасөз қызметінің хабарлауынша, Грузияда туризм туралы заңға өзгеріс енгізілген. Заң талабына сәйкес, шетелдік туристерден медициналық сақтандыру талап етіледі. Десе де, елге бірінші рет келген туристің мұндай сақтандыруы болмаса, шекара қызметі оны елге кіргізуден бас тартпайды. Тек сақтандыру полисіне қатысты талап бірнеше рет бұзылған жағдайда, Грузия тарапы шетел азаматтарын елге кіргізуден бас тартуы мүмкін.

Сонымен бірге құжтқа сәйкес, елдің көші-қон қызметі немесе шекара бақылауы туриске айыппұл сала алады. Сақтандыру полисі болмаған жағдайда, азаматтарға салынатын ең төменгі айыппұл мөлшері 300 ларид...

10 маусым күні Алматыда Қазақстан автомобиль индустриясындағы бірегей оқиға KURSIVAUTO 2024  форумы өтеді. 

Қазақстанның автомобиль нарығының барлық негізгі қатысушысын, сарапшыларды, салалық қауымдастық пен реттеуші органдардың өкілдерін біріктіретін бірегей салалық форум. Іс шара қазақстандағы автокөлік индустриясының жағдайын, оның даму келешегі мен жаңа сын-қатерлерін талқылауға және талдауға бағытталған.

Форумда:  

— Азамат Панбаев — Қазақстан Республикасы өнеркәсіп және құрылыс министрлігінің Өнеркәсіп комитетінің төрағасы;

—    Қайрат Еламанов, Қазақстанның өнеркәсіптік инвесторлары одағының президенті;

—    Дмитрий Ботанов, CEO Kolesa Group;

—    Бекнұр Несіпбаев, «Астана Моторс» ҚМК бас директоры және басқалар баяндама жасайды.

Форум барысында арнайы баяндама – автонарықтың қазіргі жағдайына жасалған тәуелсіз зерттеу таныстырылады. Сондай-ақ 2024 жылғы автонарықты...

Atelier Cauchemar галереясында Батырхан Шөкеновтің туған күні қарсаңында фотограф Николай Постниковтың көрмесі ашылды. Kursiv LifeStyle көрмеге барып, сирек кездесетін суреттерді алғашқы болып көрді.

Шөкенов қоғамдық қорының командасы алматылық фотограф Николай Постниковтың көрмесін ашты. Іс-шара музыканттың туған күніне орайластырылды. 2024 жылдың 18 мамырында Батырхан Шөкенов 62 жасқа толар еді. Мұнда автордың 36 фотосуреттері ұсынылған. Оның 20 алғаш рет көрсетіліп отыр. 

Николай мен Батырханды көпжылдық достық байланыстырды. Фотограф музыканттың өнер жолындағы алғашқы қадамдарынан бастап куәгер болған.

Көрмеде музыканттың ұлы Мақсұттың анасы Екатерина Шеляковамен бірге Батырханның суретін көруге болады. Сирек кадрлар 2024 жылдың көктемінде кездейсоқ табылды. 

Сондай-ақ, Шөкенов қоры KazakhYuvelir-мен бірлесіп жасаған әшекейлер...

«Бәйтерек» ұлттық басқарушы холдингі фермерлерді қаржыландыруға 100 млрд теңге бөлген. 2024 жылы холдинг агроөнеркәсіптік кешен жобаларына 300 млрд теңге бөлуді жоспарлаған. Бұл туралы компанияның баспасөз қызметі хабарлады.

Фермерлерді қаржыландыру үшін холдинг Қазақстан қор биржасы алаңында облигациялар сатып алған. Фермерлердің көктемгі егіс және егін жинау жұмысын уақтылы қаржыландыру мақсатында «Аграрлық кредиттік корпорацияның» еншілес ұйымдарына бөлінген.

«АӨК жобаларын нарықтық қаражат есебінен егіс жұмыстарына жоспарланатын қаржыландырудың жалпы көлемі 2024 жылы 300 млрд теңгені құрайды. Бұл ретте сыйақы мөлшерлемесін субсидиялауды ескере отырып, АӨК субъектілері жеңілдікті қаржыландыруды алады», – делінген хабарламада.

Бұл қаржы жалпы көлем...

Қазақстанға арзанырақ көліктер көптеп әкеліне бастады. Жыл басынан бастап Қазақстанға көлік ипорты артты. Бірақ бұл автолардың бағасы былтырғыдан анағұрлым төмен болды, деп хабарлайды Бірінші кредиттік бюро.

Бұған статистика дәлел. Мәселен, 2024 жылы Қазақстанға импортталған өнімдердің жалпы құны бір жыл бұрынғыдан 21%-ға төмен болды. Алайда импорттық автокөліктер саны 14%-ға өсіп, 31,3 мың бірлікке жетті.

Бұл елге арзан көліктер көптеп жеткізіле бастағанын білдіреді. Мысалы, 2024 жылдың қаңтар-наурыз айларында бір автокөлікке шаққандағы орташа сома 17,1 мың долларды құрады. Былтырғы осы кезеңде көрсеткіш 24,7 мың долларды құраған.

«Мұндай айырмашылық жылдық көрсеткіште де байқалатынын атап өтейік. 2023 жылдың IV тоқсанымен...

Roche шығарайын деп жатқан бұл дәрі Novo Nordisk өнімі Wegovy мен Eli Lilly өнімі Zepbound үшін бәсекелес бола алады / Фото: Reuters

Швейцариялық фармацевтикалық алпауыт Roche өзінің семіздікке қарсы препаратының алғашқы кезеңдік сынағының нәтижелері туралы айтты. Бұл өнім Novo Nordisk шығаратын Wegovy мен Eli Lilly өндіретін Zepbound бестселлерінің бәсекелесіне айналуы мүмкін. Осы мәлімдемеден кейін Roche қағаздары саудада қымбаттады, ал Novo мен Eli Lilly акциялары арзандады.

Толығырақ

— Бейсенбі күні Копенгагендегі саудада Novo Nordisk акциялары 883,2 Дания кронына (шамамен 128 доллар) дейін төмендеді. Бұл – алдыңғы саудадағы жабылар кездегі бағадан 3,8%-ға төмен. Novo Nordisk ADR-і Нью-Йорктегі саудада құнының 1,2%-ын жоғалтты.

Бизнесмен Әнуарбек Жексенғалиев ұрланған қаражатты заңды айналымға тартып, қаржылық қылмыс жасағаны үшін 6 жыл 8 айға бас бостандығынан айырылды. Бұл жайлы Қаржы мониторингі агенттігі хабарлады.

Сот үкімімен кәсіпкердің мүлкі тәркіленген. Құзырлы органдар оның қылмыстық схема арқылы 4,3 млрд теңге көлемінде табыс тапқанын анықтаған.

«Өткізілген параллельді қаржылық тергеу нәтижесінде қылмыстық активтерді жылыстатудың күрделі схемасы зерттелді. Жексенғалиев мемлекеттік бюджеттің 1,1 млрд теңгесін жымқырып, оны бақылауындағы жалған құрылған кәсіпорындардың шоттарына аудару жолымен заңдастырғаны анықталды», – делінген баспасөз хабарламасында.

Сонымен қатар ол қаражатты шетел валютасына айырбастау арқылы қаржылық операцияларды жүзеге асырған. Ұрланған қаражатты жылыстату үшін жылжымайтын мүлікпен...

2024 жылы Қазақстанда Құрбан айт мұсылман мерекесі 17 маусым, дүйсенбі күні аталып өтіледі. Мерекенің алғашқы күні ресми демалыс болғандықтан, қазақстандықтар Құрбан айтта үш күн — 15, 16 және 17 маусымда демалады.

Еңбек кодексінің 84-бабының 5-тармағына сәйкес, Қазақстанда Құрбан айттың бірінші күні демалыс болып жариялаған.

Маусым айында бес күн жұмыс істейтін қазақстандықтар үшін барлығы 11 демалыс күні болады. Алты күн істейтіндер үшін – 6 демалыс күні бар.

Арапа күні 16 маусымға түссе, қасиетті Құрбан айт мерекесі 17 маусым күні басталады. Ал Мұхамед Пайғамбар туған күні саналатын Мәуліт мерекесі 14/15 қыркүйекке келеді.

Құрбан айт Рамазан айында ораза аяқталғаннан кейін 70-ші күн...

Қазақстан тұрғын үй компаниясы 2023 жылы клиенттеріне 116,7 млн теңге көлемінде кредит берген. Бұл туралы Бірыңғай тұрғын үй құрылысы операторының қаржы есептілігінде жазылған.

Бұл кредит құрамына коммерциялық банктер мен кредиттік ұйымдардан сатып алынған ипотекалық несие мен жеке тұлғаларға берілген ипотекалық қарыз кіреді.

Қазақстан тұрғын үй компаниясы 2023 жылы 139,6 млрд теңгеге жергілікті атқарушы органдардың облигацияларын сатып алған.

Бір облигацияның құны -1 000 теңге. Жалпы 139,6 млн дана облигация сатып алынған. Тұрғын үй компаниясының жергілікті әкімдіктерден сатып алынған облигацияларының өтеу мерзімі – 2024-2025 жылдар.

«Қазақстандық тұрғын үй компаниясы» – еліміздегі бірыңғай тұрғын үй құрылысы операторы...

Алматы прокурорлары «Медеу» саябағында заңсыз берілген жер телімдерін мемлекет меншігіне қайтарды. 35 гектар аумақ 2020 жылы Бақытжан Сағынтаев қала әкімі болып тұрғанда жекенің қолына өтіп кеткен.

Прокуратура мәлімдегендей, жер мемлекет меншігіне қайтарылды, өйткені онда ерекше қорғалатын табиғи аумақтар бар.

«Алайда 2020 жылы табиғи парк аумағында жеке тұлғалар ауданы 35 га 10 жер учаскесіне меншік құқығын тіркеген. Бұған Горнооктябрь ауыл әкiмшiлiгiнiң 1994-1997 жылдардағы жер учаскелерiн бөлу туралы шешiмдерiнiң бар екендігі жөнінде мұрағаттық анықтамалар негiз болды. Мұрағаттық анықтама құқық белгілейтін құжат болып табылмайтынына қарамастан, тіркеуші орган меншік құқығын заңсыз тіркеген», – делінген Медеу ауданының прокуратурасы таратқан хабарламада.

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев 71 жасқа толды. Қазақстан президентіне Ресей мен Өзбекстан президенттері құттықтау жолдады. Кейбірі жеделхат жолдаса, енді бірі телефон арқылы құттықтаған.

Өзбекстан президенті Шавкат Мирзиёев мемлекет басшысын телефон арқылы тікелей құттықтаған. Бұл жайлы Өзбекстан президентінің баспасөз қызметі хабарлады.

«Мемлекет басшысы Қазақстан Президентін туған күнімен шын жүректен құттықтап, оған зор денсаулық, бақ-береке мен табыс, бауырлас қазақ халқына бейбітшілік пен бақ-береке тіледі. Қасым-Жомарт Тоқаевтың Өзбекстан мен Қазақстан арасындағы достық пен тату көршілік қарым-қатынастарын нығайтуға және одақтастық деңгейіне жеткізуге қосқан үлесі ерекше атап өтілді», – делінген хабарламада.

Сонымен бірге екі ел басшылары...

АҚШ экономикасының бір бөлігін құрайтын Dow индексі кеше рекордтық 40 мыңдық пунктке жетті. Бірақ сонда да Уолл-стритте алаңдай болжам айтып отырғандар бар. Мысалы, JPMorgan Chase атқарушы директоры Джеймс Даймон ФРЖ мөлшерлемесі көтерілуі мүмкін деп қауіптенеді. Ал Peconic Partners хедж қорының негізін қалаушы Билл Харниш тек белгілі бір секторлардың ғана қағаздарына инвестиция салуға кеңес береді. Осы және басқа да тақырыптар туралы 16 мамырдағы әлемдік БАҚ шолуынан оқыңыз.

Dow индексі рекордтық 40 мыңдық пунктке шығып көрді

Dow индексі бейсенбі, 16 мамырда, алғаш рет 40 мыңдық деңгейге барып, жаңа тарихи шек орнатты деп хабарлайды Reutеrs. Алайда сауда қорытындысы бойынша...

Қазақстанның Энергетика министрлігі Новороссийскіге дрондар шабуылынан кейін, Каспий құбыр консорциумы нысандары қалыпты режимде жұмыс істеп тұрғанын хабарлады.

«Новороссийск қаласындағы КҚК нысандары Новороссийск теңіз портынан бөлек орналасқанын хабарлаймыз. Қазіргі уақытта КҚК-ның барлық нысаны штаттық режимде жұмыс істеп тұр», – деп хабарлады министрлік.

Еске сала кетсек, 16 мамырдан 17 мамырға қараған түні Новороссийск қаласын дрондар шабуылдады. Әуе шабуылына қарсы қорғаныс күштері Новороссийск қаласының үстінде 10 ұшқышсыз ұшақты атып түсірді. Бірақ зардап шеккендер жоқ.

КҚК құбыры Батыс Қазақстанның мұнай кен орындары мен Каспий қайраңындағы ресейлік мұнай кен орындарын Новороссийсктегі теңіз терминалымен байланыстырады. Оның ұзындығы...

Сақтандыру және қайта сақтандыру компанияларына клиенттердің дербес деректерін қорғауға қатысты қойылатын талаптар күшейтілмек. Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің қаулысы Ашық НҚА порталында жарияланған.

Ұлттық банктің жеке деректердің қауіпсіздігіне қатысты қаулысы «Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы қызметтерін қашықтан көрсетуді бағдарламалық қамтамасыз етудің ақпараттық қауіпсіздігін қамтамасыз етуге қойылатын талаптар» деген тармақпен толықтырылған. Бұл тармақта клиентке қашықтан қызмет көрсеткен кезде жеке деректерінің қауіпсіздігін сақтауға қойылатын талаптар жазылған.

Бұған дейін банктер мен микроқаржы ұйымдарына клиенттің дербес деректерін қорғауға қатысты қойылатын талап қатаңдаған болатын. Елімізде онлайн микронесие алу үшін биометриялық сәйкестендіруден өту міндеттелген.

Енді сақтандыру компанияларының клиенті мобильді қосымшада алғаш тіркелген...

«Тоқал» туралы жарнама жасаған Алматыдағы Grand Park ойын-сауық орталығының әкімшілігі жазаға тартылатын болды. Оларға 100 АЕК-ке (369 200 теңге) дейін айыппұл салынады.

«Тоқал» құбылысын насихаттайтын және дәстүрлі отбасылық құндылықтарға қайшы келетін жарнаманы жасауға болмайды. Оның жолын ерте кесу керек», — деп жазды әйел істері және отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі ұлттық комиссияның өкілі Назым Жанғазинова.

Әлеуметтік желілердегі наразылықтан кейін орталық басшылығы «чемодан сатып алуға шақырған» баннер жарнамаларын алып тастады. Бұл талапты әйел істері және отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі ұлттық комиссияның жарнама мәртебесін туралы сұрауынан кейін әкімдік қойған.

«Жарнаманы алып тастады. Grand Park ойын-сауы...