Жаңалықтар

Business.enbek.kz порталында (бұдан әрі – Портал) 2023 жылғы 20 ақпаннан бастап 2021-2025 жылдарға арналған кәсіпкерлікті дамыту жөніндегі ұлттық жоба (бұдан әрі – ұлттық жоба) шеңберінде 1-лек бойынша жаңа бизнес-идеяларды іске асыру үшін мемлекеттік гранттар алуға өтінімдер қабылдау басталады. Республика бойынша бірінші лекте 2 577 адамға гранттар беру жоспарланған,-деп хабарлайды Еңбек және әлеуметтік қорғау министрлігінің баспасөз қызметі

Мемлекеттік грант – нысаналы мақсаты жаңа бизнесті іске қосу және дамыту болып табылатын өтеусіз берілген бастапқы капитал.

Грант көлемі 400 АЕК-ті (1 380 000 теңге) құрайды. Әр қатысушы оны тек бір рет ала алады.

Гранттар қаражаты ісін жаңа бастаған кәсіпкерлерге өздерінің бизнес-әлеуетін ашуға, өндірісті жолға қоюға және дамытуға, сол арқылы өзін тұрақты табыспен қамтамасыз етуге...

Мемлекет басшысы Қазақстандағы Түркия елшілігіне барып, көңіл айту кітабына жазба қалдырды, деп хабарлайды Ақорданың баспасөз қызметі.
 
Қасым-Жомарт Тоқаев бауырлас елдің оңтүстік-шығысында болған алапат зілзала салдарынан мыңдаған адамның қаза табуына байланысты көңіл айтты. Сондай-ақ Қазақстанның жан-жақты қолдау көрсететінін жеткізді.
 
Президент көңіл айту кітабына жазба қалдырды.
 

– Түркияда болған жойқын жер сілкінісі салдарынан көп адамның қаза болуы баршамыздың қабырғамызды қайыстырды. Қазақстан халқының және жеке өз атымнан түрік бауырларымызға көңіл айтамын, – деп жазды Мемлекет басшысы.

Бұған дейін Тоқаев Үкіметке жер сілкінісінен зардап шеккен Түркия Республикасына шұғыл көмек ретінде 1 миллион доллар бөлуді тапсырған.

Қазақстандық құтқарушыларды...

Соңғы бес сессияда USD-тің  RUB-ге шаққандағы бағамы  бір доллар үшін 69,82-ден 71,15 рубльге дейін өсті (+1,9%),-деп хабарлайды Afk.kz басылымы.

Қаңтар айының екінші жартысынан бастап елдің валюта нарығында басым болған ұлттық валютаның қалыпты нығаю үрдісі сейсенбі күнгі сауда-саттық барысында мұнай бағасының қалпына келуі және ішкі ойыншылардың тұрақты  ұсынысы аясында жалғасты. Күн қорытындысы бойынша USDKZT жұбы бойынша орташа алынған бағам 2022 жылдың маусым айының соңынан бері алғаш рет бір доллар үшін 456,93 теңге (-0,72 теңге) белгісіне дейін төмендеді. Бұл ретте USDKZT_TOM құралымен сауда көлемі төмен болды және 108 млн долларды (+4,2 млн) құрады.

АҚША НАРЫҒЫ

Елдің ақша нарығындағы жағдай ұлтты...

Қосалқы электр станциясының құрылысына бөлінген 1,3 млрд теңгені жымқырғандар сотталды. Целиноград ауданының ТКШ бөлімінің басшысына және «РемСтройСервис ПВ» мен «MS-Energy» ЖШС басшыларына қатысты айыптау үкімі шықты, деп хабарлайды Қаржы мониторинг агенттігі.

Істі ҚМА Ақмола облысы бойынша департаменті өңірлік прокуратурамен бірлесіп тергеген. Қылмыстық істің бүкіл қатысушылары бас бостандығынан айырылды.

Сотталған кәсіпкерлер мен ЖШС қызметкері коммерциялық және өзге де ұйымдарда 10 жыл материалдық-жауапты лауазымдарды атқара алмайды, ал ТКШ басшысы өмір бойы мемлекеттік қызметте лауазымдарды атқара алмайды.

Үкім заңды күшіне енген жоқ.

Айта кетейік, Қаржы мониторингі агентігінің Алматы облысы бойынша департаменті «Eurotransit Nur Zholy» ЖШС-не қатысты сотқа дейінгі тергеуд...

Қазақстан Республикасы бойынша атаулы жалақының орташа мәні 2022 жылғы IV тоқсанда 338 715 теңгені құрады. 2021 жылдың тиісті тоқсанына қарағанда өсім 22,9%-ды, нақты мәнде 2,8%-ды құрады. Жалақының медианалық мәні (жалақы қатарының орталық деңгейі) 2022 жылғы ІV тоқсанда бағалау бойынша 204 168 теңгені құрады. Бұл туралы Ұлттық статистика бюросы хабарлады.

«IV тоқсандағы орташа жалақының өсуі жыл соңында берілетін сыйлықақылар мен мерекелік төлемдер есебінен жалақы қорының ұлғаюымен байланысты. Орташа жалақыны есептеу кезінде жалақы қоры жұмысшылар санына бөлінеді. Деректерді біз қызметкерлер саны және жалақы қоры бойынша бюроға есеп берген кәсіпорындар мен ұйымдардан келген мәліметтер негізінде аламыз. Деректер кәсіпкерлік қызметпен айналысатын...

Бұл соңғы уақытта қазақстандықтардың Отбасы банк («Бәйтерек» холдингінің еншілес ұйымы) менеджерлеріне ең жиі қоятын сауалдарының бірі. Өтемақы салымшылардың депозиттеріне 2023 жылдың 23 ақпанынан кейін, Отбасы банкіне өтемақы төлеуге арналған қаражат түскен сәттен бастап 2 жұмыс күні ішінде аударылады,-деп хабарлайды аталмыш банктің баспасөз қызметі.

Бүгінде банк өз клиенттерінен жалпы сомасы 116 млрд теңгеге 914 526 өтініш қабылдады.

Отбасы банк депозиттерінде жинақталған қаражат көлемі бойынша ең жоғары сома – 52,9 млн теңгеге тең. Өтемақы төлемдерінің ережесіне сәйкес, 20 млн теңгеден аспайтын салым сомасына 10% көлемінде өтемақы есептелетін болады. Жалпы 2022 жылдың 23 ақпандағы жағдай бойынша банкте 20 млн теңге өтемақы алатын...

АҚШ Қаржы министрлігі қазақстандық Bereke Bank-ке (ресейлік «Сбербанктің» бұрынғы еншілес компаниясы) салынған санцияларды алып тастайды деп, хабарлайды vlast.kz сайты,  The Wall Street Journal-ға сілтеме жасай отырып. Өйткені ол қазір ресейлік банкке тиесілі емес.

Басылым АҚШ-тың бұл қадамы «санкциялардың Ресейге әсерін көрсетеді, өйткені «Сбербанк» активтердің бір бөлігінен құтылуға мәжбүр болды» деп жазады. Санкциялар тізімінен шығару 6 наурыздан күшіне енеді.

Басылым айтып өткендей, «Сбербанк» АҚ ЕБ Ресейдің Украинаға басып кіргеннен кейін былтыр ақпан айында «Сбербанктің» шетелдік еншілес кәсіпорны ретінде санкцияға іліккен.

Былтыр жазда «Бәйтерек» ұлттық холдингі қазақстандық Сбербанкті сатып алды. Қыркүйекте банк ребрендинг жүргізіп, Bereke...

Енді зейнетақы төлемдерін тағайындау және деректемелерге өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізу туралы өтініш берген кезде өтінішке QR-кодтың көмегімен қол қоюға болады. Бұл туралы БЖЗҚ АҚ баспасөз қызметі хабарлады.

       Естеріңізге сала кетейік, мерзімсіз уақытқа белгіленген 1 немесе 2 топтағы мүгедектікке байланысты БЖЗҚ-ға төлемдерді, сондай-ақ, ерікті зейнетақы жарналары есебінен төлемдер алуға өтініш беріледі. Бұрын мұны БЖЗҚ кеңселерінде немесе enpf.kz сайтындағы Жеке кабинетте электрондық цифрлық қолтаңба арқылы жасауға болатын. Енді ЭЦҚ-ны QR-кодпен қол қоюға ауыстыра аласыз. Сондай-ақ, QR-код enpf.kz сайтындағы Жеке кабинетте өз деректеріне өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізу кезінде көмектеседі.

       Ол үшін enpf.kz сайтындағы Жеке кабинетке кіру керек. Мұнда көрсетілген...

Қазақстан ТЖМ құтқарушыларының тағы бір борты жойқын жер сілкінісінің салдарын жоюға көмек көрсету мүмкіндіктерін кеңейту үшін Түркияға ұшады. Тиісті тапсырманы Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев берді. Бұл туралы ҚР ТЖМ баспасөз қызметі хабарлады.

Екінші эшелон құрамында жеке құрамнан 60 адам, олардың ішінде ТЖМ құтқарушылары, Апаттар медицинасы орталығының дәрігерлері, кинологиялық есептері бар.

ТЖМ жедел әрекет ету күштерінде авариялық-құтқару құралдары мен жабдықтардың 150-ге жуық және дәрі-дәрмектердің 160-тан астам түрі бар.

Жер сілкінісінің салдарын жою жөніндегі орталық штабпен келісе отырып, Қазақстан ТЖМ екінші тобы Газиантеп қаласындағы іздестіру-құтқару жұмыстарына қосылатын болады. Түркияға тартылған қазақстандық құтқарушылардың жалпы саны 100 адамды құрайды.

ТЖ министрі Юрий Ильин...

Елімізде кофе тұтыну көрсеткіші жыл санап артып келеді. Ұлттық статистика бюросының дерегі бойынша, былтыр қазақстандықтар 2 мың тоннадан астам кофе тұтынған. Соңғы жылдары кофенің импортымен қатар бағасы да біршама өскен.  Еnergyprom.kz агенттігінің мәліметінше, соңғы жеті жылда кофе дәндері мен оны алмастыратын тауарлар импорты үш есеге көбейген. Қазір кофе күнделікті мәдениеттің бір бөлігіне айналғандай. Бүгінгі сұхбатымыздың кейіпкері  – Маратұлы Әлихан жылжымалы кофе бизнесін қолға алған.

– Әлихан, кәсіп бастау қаншалықты  қиын?

– Менің негізгі мамандығым – заңгер. Бірақ бұл сала бойынша жұмыс істеген жоқпын. 2015 жылдан бастап жылжымалы кофе сату кәсібін қолға алдым. Мен негізі студент кезімнен...

Күнделікті полиция қызметінде заманауи технологияларды кеңінен қолдану — Мемлекет басшысының ішкі істер органдарының алдына қойған басты міндеттерінің бірі. Бұл құқық бұзушылықтардың алдын алуға және қылмыстарды жедел ашуға мүмкіндік береді, – деп хабарлайды Polisia.kz сайты.

Қазірдің өзінде жол жүрісі қағидаларын бұзудың 60% автоматты режимде анықталады. Ал Астана, Алматы және Шымкент қалаларында бұл көрсеткіш одан да жоғары – 86%. Ол үшін ел бойынша 18 мыңнан астам стационарлық камера қолданылады.

Қала сыртындағы жолдарды бақылауды патрульдік автокөліктерде орнатылған автоматты бағдарламалық кешендер жүргізеді. Бүгінгі таңда бүкіл Қазақстан бойынша осындай 60 жылжымалы құрылғы жұмыс істейді.

Жол жүрісі қағидаларын «қасақана бұзушыларды» және «қауіпті жүргізушілерд...

Қала әкімдігі қызметкерлері атынан белгісіз адамдардың тұрғындарға қоңырау шалуы жиілеп кетті. Олар несиені мерзімінен бұрын өтеу кезінде мемлекеттік тұрғын үй қорынан пәтер беруді ұсынады. Бұл туралы Алматы қаласы әкімдігінің баспасөз қызметі хабарлады.

Егер азамат Алматы қаласы әкімдігінің тұрғын үйге мұқтаждар есебінде тұрса, онда жалға берілетін тұрғын үй тек кезек тәртібімен беріледі.

Бұл ретте, несие тарихы және екінші деңгейдегі банктер мен шағын несие ұйымдары алдындағы несие мен қарыз бойынша берешек мемлекеттік тұрғын үй қорынан тұрғын үй алуға әсер етпейді.

Тұрғын үй басқармасының мамандары ерекше жағдай ғана қоңырау шалады. Алматы қаласы, Достық даңғылы, 85 мекенжайында орналасқан басқармаға қажетті құжаттарды ұсыну және пәтерд...

2022 жылы Мәдениет және спорт министрлігі Туризм комитетінің нәтижелі жұмысының арқасында 7 елге 10 жаңа әуе бағыты ашылды. Бұл туралы ҚР МСМ Баспасөз қызметі хабарлады.

Енді қазақстандықтар Милан (Италия), Ираклион (Грекия), Нячанг (Вьетнам), Кувейт (Кувейт), Анкара (Түркия), Маэ аралы (Сейшел аралдары) мен Түменге (Ресей) тікелей қатынай алады.

Жаңа бағыттардың ашылуы елге шетелдік туристердің көптеп келуіне де оң әсер етті.

Мысалы, өткен жылы Қазақстанға келген шетелдік туристер саны өткен жылмен салыстырғанда 3 есеге артты.

«Қазір Туризм комитеті жаңа әуе бағыттарын ашу бойынша жұмыс істеп жатыр. Ұйымдастыру шаралары аяқталған кезде біз жұртшылықты хабардар етеміз. Тікелей рейстердің ашылуы еліміздің туристік тартымдылығын арттыратыны сөзсіз. Мысалы...

2023 жылғы 8 ақпанда Алматы қаласында «Транскаспий халықаралық көлік бағдары» (ТХКБ) Халықаралық қауымдастығы Жалпы жиналысының отырысы болып өтті. Бұл туралы «Қазақстан темір жолы» ҰК» АҚ баспасөз қызметі хабарлады.

Маршрут қатысушылары Қауымдастықтың 2022 жылғы қызметін қорытындылады. ТХКБ бойынша тасымалдаудың оң қарқыны және оның қазіргі геосаяси жағдайдағы рөлінің артқаны атап өтілді.

2022 жылы жүк тасымалдау көлемі 2,5 есеге өсіп, 1,5 млн тоннаға жетті. Бұл ретте қазақстандық жүктер экспорты 2021 жылмен салыстырғанда 6,5 есеге ұлғайып, 891 мың тоннаны құрады.

Сонымен қатар, контейнерлерде 33,6 мың ЖФЭ тасымалданды – бұл өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 33%-ке артық.

Отырыс барысында ТХКБ-ға жүктерді тарту және контейнерлік тасымалдарды...

Маңғыстау облысындағы «Бейнеу – Жаңаөзен» магистральдық газ құбыры екінші желісінің құрылысы басталды. Бұл – Қазақстанның газ тасымалдау жүйесіндегі мегажобасы құрылысының бірінші түйіскен жері, деп хабарлайды «QazaqGaz» ҰК» АҚ баспасөз қызметі.

Жобаның технологиялық схемасына сәйкес, газ құбырының 2-ші желісінің жалпы ұзындығы – 308 км, өткізу қабілеті жылына 5,8 млрд м3 құрайды. Жұмыс жүргізу кестесіне сәйкес, газ құбырының құрылысы 2023 жылдың желтоқсанына аяқталып, пайдалануға берілмек.                          

«Қазіргі кезде Маңғыстау облысында еліміздің ішкі нарығы бойынша табиғи газдың ең жоғары тұтынылу көрсеткіші байқалады, сондықтан екінші желіні салу маңызды әлеуметтік-экономикалық мәнге ие, сондай – ақ өңірдің энергетикалық қауіпсіздігін күшейтеді», деді Санжар Жаркешов.

QazaqGaz басшысының айтуынша, мегажобаны іске асыру...

2022 жылы Қор қызметтерін көрсету барысында «Қазпошта» АҚ бөлімшелерінің санына пошта операторының тағы 27 бөлімшесі қосылып, 376-ға дейін ұлғайтылды. Бұл шалғайдағы елді мекендердің тұрғындарына, қажет болған жағдайда, өздерінің жеке деректеріне өзгерістер енгізуге, сондай-ақ, зейнетақы жинақтарының жай-күйі туралы ақпарат алудың неғұрлым танымал әрі ыңғайлы тәсілін нақтылап, таңдауға мүмкіндік береді. Бұл туралы БЖЗҚ баспасөз қызметі хабарлады.

«БЖЗҚ» АҚ мен «Қазпошта» АҚ бірлескен жобасының арқасында 2019-2022 жылдар аралығында салымшыларға (алушыларға) 35 мыңнан астам қызмет көрсетілді. Ұлттық пошта операторының бөлімшелерінде 11 мыңнан астам салымшы электрондық хабарлау тәсілін таңдады. 23 мыңнан астам адам жеке деректемелерін өзектендірді. БЖЗҚ қызметтеріне ең көп сұраныс Қызылорда, Маңғыстау, Жамбыл...

Мемлекет басшысы Үкіметке жойқын жер сілкінісі салдарынан зардап шеккен Түркия Республикасына шұғыл көмек ретінде 1 миллион доллар бөлуді тапсырды. Бұл туралы Ақорда телеграм арнасы хабарлады.

Сонымен қатар Қазақстанның өкілетті органдары түрік тарапымен бірлесіп, зілзаланың зардабын жою үшін қосымша көмек көрсету мәселесін қарастырып жатыр.

Мамандардың айтуынша, NB-IoT стандарты «қашық радиустан қолданылатын ақылды құрылғылардың тиімді қуат желісін» жасауға мүмкіндік береді. Мәліметтерді жолдаудың бұл хаттамасы – әртүрлі саладағы компаниялар мен ұйымдар үшін ең қолайлы шешім. Оның көмегімен оператордың желісіне коммуналдық қызметтердің санағыштарын, жабдықтардың бақылағышын, нысандарды қадағалау жүйесін, медицина тетіктерін және басқа да көптеген құрылғыны қосуға болады. Бұл туралы ҚазСтандарт баспасөз қызметі хабарлады.

«Өзіміз көріп отырғандай, қазіргі таңда цифрлы технологиялар ел экономикасының даму қарқынын үдетіп, халықтың өмір сапасын жақсартуда. Стандарт қолданылатын ықтимал салаларға ТКШ-да жатады. Мұнда тұтынылған ресурстардың көрсеткіштерін адамды араластырмай, өздігінен жіберіп отыратын санағыштар айтылып отыр», – деп ҚазСтандарт директоры Ғабит Мухамбетов пікір білдірді.

Beeline Қазақстан...

Наурыз айынан бастап жолаушылар пойыздарына тексеру жұмыстарын жүргізу жылжымалы құрам жасақталатын пункттерде жүзеге асырылады. Бұл туралы ҚР ИИДМ баспасөз қызметі хабарлады.

Кейінгі 3 жылда жолаушылар тасымалына арналған Patentes Talgo S.L. компаниясының өнімі саналатын жүрдек пойыздарда техникалық вагондардың өртенуіне қатысты 3 жағдай тіркелген.

Бұл келеңсіз оқиғалардың орын алуына жылжымалы құрам иелерінің өртке қарсы қауіпсіздік ережелерін сақтамауы себеп болған.

Мәселен, былтыр ҚР ИИДМ Көлік комитетінің аумақтық бөлімшелері өрт қауіпсіздігінің талаптарына байланысты 100-ден артық бұзушылықты анықтап, нәтижесінде 2 млн теңгеден аса қаражатқа әкімшілік айыппұл салынып өндірілген.

Көліктік бақылау органдары «Аршалы – Анар» учаскесінде Петропавл – Алматы бағытындағы жолаушылар пойызының техникалық вагонындағы өртт...

Қазір Түркиядағы дипломаттарымыз осы елдегі Қазақстан азаматтарымен байланыс орнату бойынша белсенді жұмыс жүргізуде. Студенттер арасында тиісті ақпараттық хабарлама таратылды. Бұл туралы Сыртқы істер министрлігінің ресми өкілі Айбек Смадияров мәлімдеді.

«Біздің азаматтарымызға көмектесу және үйлестіру үшін Мерсин және Конья провинцияларындағы Қазақстанның құрметті консулдары да жұмысқа қосылды. Мерсин қаласындағы Құрметті консул – Түркия азаматы Ахмет Будан қонақ үйде Қазақстанның 25 азаматын, оның ішінде 19 студентті панамен қамтамасыз етті. Бүгін осы 19 қазақстандық студент Құрметті консулдың ұйымдастыруымен Анкараға жеткізілді және олар бүгін кешке Анкара-Астана рейсімен Қазақстанға қайтады», деді Айбек Смадияров.

Сондай-ақ, СІМ ресми өкілі Түркияда қанша қазақстандық тұратыны туралы да ақпарат берд...

Ауа-райының қолайсыздығына байланысты теңіздегі кемелерге қауіпсіздіктің алдын алу шараларын қабылдау ұсынылады. Бұл туралы inbusiness.kz хабарлады.

Теңізге шықпақ болған кемелерге алдын-ала тоқтайтын айлақты ойластыру тапсырылды. Порттарда тұрған кеме капитандарына олардың қауіпсіз тұрағын қамтамасыз ету тапсырылды.

Әзербайжан экология және табиғи ресурстар министрлігінің Ұлттық гидрометеорологиялық қызметінің ақпараты бойынша, осы сейсенбінің екінші жартысынан бастап 10 ақпанның екінші жартысына дейін Каспий теңізі акваториясындағы солтүстік-батыс желдің жылдамдығы 18-23 м/с, екпіні 25-28 м/с дейін жетеді, ал толқындардың биіктігі 3-5 метр, кейде 6-8 метрге дейін баруы мүмкін.

Ұлттық статистика бюросының дерегінше, Қазақстан автопаркінің тең жартысы – 20 жылдан асып кеткен көліктер. Жүрілгеніне 3 жыл толмаған көліктер үлесі небәрі 7,6 пайызды құрайды. Жалпы, Қазақстан жолдарындағы көліктерді үш топқа бөлуге болады. Біріншісі – қымбат көліктер. Екіншісі – несиеге рәсімделген машиналар. Үшіншісі – маркасы тәуір, моделі озық, бірақ жүргеніне 15-20 жыл толған, әбден болдырған транспорт құралдары.

Қазір елімізде Армения, Ресей, Моңғолия, Қырғызстан, Грузия тіркеуіндегі көліктер толып жүр. Мемлекет оларға бақылау жасай алмаған соң 2022 жылдың 1 қыркүйегіне дейін ел аумағына кіргізілген көліктерді заңдастыруға да мүмкіндік беріп отыр. Заңсыз схеманы былай қойып, көлікті шетелден заңды жолмен тасымалдайтын азаматтардың да қарасы...

Димаш Құдайберген «Stranger» әлемнің турнесінен түскен қаражаттың бір бөлігін Түркияда зілзаладан зардап шеккендерге аударады. Бұл туралы ҚазАқпарат хабарлады.

«Қазақ халқына бауырлас, ағайын ел болып саналатын Түркиядағы, Сириядағы және басқа да елдерде табиғаттың залалынан көптеген адамның қаза тапқанын естідік. Әрине, зор күйзеліспен қабылдап отырмыз. Барлық дүние салған адамдардың жақындарына қайғыра көңіл айтамыз. Ауыр халде күй кешіп жатқан бауырларымызға тезірек сауығып кетуін тілейміз», – деді қазақстандық әнші өзінің Instagram парақшасында.

Осы тұста әнші әлем бойынша ұйымдастырлып жатқан жеке кештерінен түскен қаражаттың бір бөлігін зардап шеккен отбасыларға көмек ретінде аударатынын айтты.

«Әр отбасыға аманшылық тілеймін. Аспанымыз ашық, әлем атты орта...

Қазақстанда инфляция Еуропа елдерінің тәжірибесіне сүйене отырып есептелетін болды. Бұл туралы бүгін үкімет отырысында Ұлттық статистика бюросының басшысы Жандос Шаймарданов мәлім етті.

Жандос Шаймардановтың айтуынша, бюро жұмысының басым бағыттарының бірі – баламалы көздерді, мәселен, фискалдық чектерді, басқаша айтқанда, кассалық чектерде жазылатын деректерді пайдалану.

«Бельгия, Швеция, Швейцария және басқа да бірқатар елдер инфляцияны есептеу үшін осы әдісті белсенді пайдаланады. Біз Қазақстанда осындай жобаны іске асыруға кірістік. Халықаралық валюта қоры сарапшылары әдіснамалық көмек берді, қаржы министрлігі фискалдық деректерді ұсынды», деді ведомство басшысы.

Жоба статистиканы қалыптастыру жеделдігін қамтамасыз ету, шығындарды оңтайландыру және деректер сапасын арттыруға бағытталған.