Жаңалықтар

Қазақстан азаматтарының жеке куәлігінің көшірмесін жасап, жасауға тыйым салатын норма қалай жұмыс істейтіні туралы ҚР Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі вице-министрі Мәлік Олжабеков айтты. Бұл норма «Ақпараттық қауіпсіздік туралы» заң жобасында көрсетілген.

Вице-министр енді азаматтың жеке куәлігі көшірмесі талап етілмейтінін атап өтті. Себебі құжаттың өзін көрсетіп, одан қажетті деректерді көшіріп алса, жеткілікті. Шенеунік бұл норманың куәліктің қағаз көшірмесі ғана емес, цифрлық көшірмесіне де қатысты екенін түсіндірді.

«Мәселе мынада, қазір бұл мәселе нақты реттелмеген. Алайда қазір депутаттар ұсынып отырған жобада көшірме жасауға тыйым салынбақ. Әрине, көшірме жасауға рұқсат етілген ерекше жағдайлар бар», – деді Мәлік Олжабеков.

Кеңес Рақышевқа тиесілі «Fincraft Group» тобына енетін (үлесі 76%) «Fincraft Resources» АҚ мұнай-газ саласындағы «ARK Petroleum» ЖШС-нің 50%-ына иелік ететін болды. Бұл туралы ақпарат Қазақстан қор биржасына ұсынылды.

eGov-порталындағы ақпаратқа сәйкес, биыл 16 маусымда ғана мемлекеттік тіркеуден өткен, шикі мұнай мен ілеспе газ өндіретін «ARK Petroleum» ЖШС-нің құрылтайшысы енді үшеу болды. «Fincraft Resources» АҚ мен қатар «Proxymunai» ЖШС және Асамбаев Рахман Валиханұлы.

«Proxymunai» ЖШС құрылтайшылары белгілі спортшы Серік Қонақбаевтың балалары: Аманат пен Аяла Қонақбаевтар.

Айта кетейік, құрылғанына үш айдан енді асқан «ARK Petroleum» ЖШС биыл шілде айында көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруге...

АҚШ-тың Қазақстандағы елшісі Дэниел Розенблюм Қазақстан азаматтары үшін виза алу процесін жеңілдетуге мүдделі екенін айтты. Десе де, бұл үрдіске қатысты мемлекет бекіткен қолданыстағы ережелер мен заңдар өзгермейтінін жеткізді.

«Бір қызығы, мен Қазақстанды аралағанда маған осы виза мәселесі жөніндегі сұрақтар жиі қойылады. Жақында ғана Алматы мен Астанада болдым, сонда да осы сұрақтар қойылды. Біріншіден, біз өз елдеріміздің азаматтарының көшіп-қонуы, бір-біріне баруы жеңіл болғанын, жалпы бұл процесті оңтайландыруға мүдделіміз. Мен АҚШ азаматтарының да Қазақстанға келгенін көргім келеді, сондықтан бұл екі жақты процесс. Бұл өз кезегінде адамдар арасындағы байланыстың нығайып, екі ел арасында берік қарым-қатынастардың қалыптасуына мүмкіндік туғызар...

фото: workflowsoft

Салық салу мақсаттары үшін цифрлық майнерлер мен цифрлық майнинг пулдарының кірістері туралы мәліметтерді ұсыну қағидаларына бірқатар өзгерістер енгізілді. Енді «диджитал қазба кеншілері» өз табысы туралы мәлімет ұсынуы тиіс. Бұл туралы ҚР цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігі хабарлады.

Бұйрықтан байқағанымыздай, бөлінген цифрлық активтердің саны және майнингтік пулдар комиссиясы туралы мәліметтер салық салу үшін қолданылмақ. Алдымен майнерлердің табысы айқындалады. Ай сайын ұсынуы қажет деректерде цифрлық майнинг қызметін жүзеге асыратын тұлғаларға тән цифрлық активтер көрсетіледі.

Дегенмен, цифрлық активтерді нақтылауда бұл үрдісті жүзеге асыратын тұлғаларға қатысты деректер де маңызды. Мысалы, цифрлық кеншінің атауы, жеке сәйкестендіру нөмірі/бизнес сәйкестендіру нөмір...

«Курсив» елдегі негізгі мемлекеттік компаниялардың топ-менеджерлері былтыр қанша табыс тапқанын және олардың алған сыйақысы 2021 жылмен салыстырғанда қалай өзгергенін есептеп көрді. Былтыр жыл басында Президент Тоқаевтың «квазимемлекеттік секторды түбегейлі реформалау бойынша» ұсыныстар әзірлеуге пәрмен бергенін ескерсек, есеп нәтижесі ерекше қызығушылық тудырады.

«Самұрық-Қазына қоры өзінің басты міндеті – ұлттық байлықты еселеп жатыр ма» деген орынды сұрақ туындайды. Жоғары жалақы алатын қызметкерлер мен директорлар кеңесі не істейді? Өте қымбат консалтингтік компаниялар мен шетелдік мамандарды жалдаудың мағынасы бар ма?» – деген еді Қасым-Жомарт Тоқаев 2022 жылдың 11 қаңтарында парламентте сөйлеген сөзінде. Мемлекет басшысы бүкіл Қазақстанның экономикалық дамуы Ұлттық әл-ауқат...

Қазақстанның Көлік министрлігі Қазақстанда inDrive және Yandex жеке автотасымалдаушыларына шектеу қоюды жоспарлап отыр.

«Елімізде InDriver және Яндекс қосымшалары пайда болғалы, бұл сала тез дамып кетті. Өкінішке қарай олардың жүргізушілері жылдамдық шектеулерін және демалыс кестесін сақтамайды. Олар күніне 9 сағаттан артық жұмыс істемеуі керек. Олар бұл мүмкіндікті теріс пайдаланып, нәтижесінде қырғалығынан айырылып жатады. Елімізде жол-көлік оқиғаларының 35 пайызы дәл осындай жағдайлардың кесірінен болады. Бізде заңсыз тасымалдаушылармен күресудің жол картасы бар. Оның ішінде inDriver және Яндекс бағдарламалық қосымшалары да бар», дейді Көлік министрлігі Көлік комитетінің басшысы Алтай Әли.

Оның айтуынша, жол картасы Қазақстан Республикасы Ішк...

Жазғы конкурстан кейін 4 мың грант орны бос қалған. ҚР Ғылым және Жоғары білім министрлігі осы гранттарды конкурстан өтпей қалған абитуриенттер арасында қайта тағайындады. Бұл жайлы министрліктің баспасөз қызметі хабарлады.

«4000-нан астам талапкер мемлекеттік білім грантының иегері атанды. Республикалық комиссияның шешімі негізінде жазғы қабылдау науқанының қорытындысы бойынша конкурстан кейін қалған бос гранттар қайта тағайындалды», делінген хабарламада.

Гранттардың басым көпшілігі педагогикалық және инженерлік ғылымдар, сонымен қатар «Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар», «Жаратылыстану ғылымдары, математика және статистика» салаларына бөлінген.

Еске сала кетейік, Биыл жоғары оқу орындарында оқу үшін 88 мың грант бөлінгенін хабарланды. Бакалавриатқа түсу үшін...

Қазақстан Ұлттық банкі тозған банкноталар мен зақымдалған монеталар заңды төлем құралы болып қала беретінін ескертеді. Тозған банкноталар мен зақымдалған монеталарды айырбастау ережелеріне сәйкес, оларды еліміздің екінші деңгейлі банктерінде және «Казпоштада» айырбастауға болады.

«Қазақстан Ұлттық Банкі тозған банкноталар мен зақымдалған монеталар заңды төлем құралы болып қала беретінін ескертеді. Оларды екінші деңгейлі барлық банкте, ҚҰБ филиалдарында және ұлттық пошта операторы «Қазпошта» АҚ-да номиналды құнына сай айырбастауға болады», делінген хабарламада.

Дегенмен, екінші деңгейлі банктер өздерінің ішкі нормативтік құжаттарына сәйкес, қызметтің бұл түріне комиссия ұстауға құқылы екенін ескертеді. Ал Ұлттық валютаның зақымдалған төлем ақша белгілері ҚҰБ филиалдарында тегін...

Еуропалық комиссия сарапшылары Ресейге қарсы санкциялардың қатаң сақталуын қамтамасыз ету үшін бірқатар елдерге ескерту жасап, тиісті шараларға мән беруге шақырады. Сынға ұшыраған мемлекеттердің арасында Қазақстан да бар.

Брюссель Қазақстан, Өзбекстан, Түркия, Үндістан, Вьетнам және Коста-Рика үкіметтеріне үндеу тастады.

Егер аталған мемлекеттер Ресей мен Иранға дрон-камикадзелердің қосалқы бөлшегін жеткізуде ыңғай танытуын тоқтатпаса, жанама санкцияларға ілінуі мүмкін. Мұндай санкция салынған жағдайда мемлекеттер ұшқышсыз ұшақ түрлерін импорттау мүмкіндігінен айырылмақ. Бұл хақында The Guardian жазды.

ЕО Түркияға ұшқышсыз ұшақтың кейбір компоненттерін сатуға тыйым салуды көздейді. Себебі, Иран мен Ресей Украина қалаларын атқылау үшін құрылғыларды Анадолы елінен сатып алып...

Энергетика министрі Алмасадам Сәтқалиев Siemens Energy компаниясының өкілдерімен кездесіп, компанияның Қазақстандағы ірі энергетикалық жобаларға атсалысу мүмкіндігін талқылады. Бұл туралы министрліктің баспасөз қызметі хабарлады.

Нақты айтқанда Siemens Energy технологиясын пайдалана отырып, Алматыдағы қуаты 600 МВт ЖЭО-2 және 480 МВт-тық ЖЭО-3 нысанын көмірден газға ауыстыру жобаларын жүзеге асыру көзделіп отыр.

Компания Қазақстандағы энергетикалық жобаларды жүзеге асыруға дайын екенін, жобаға қажетті жабдықтарды жеткізетінін мәлімдеді.

Сондай-ақ, Siemens Energy компаниясының өкілдері қазақстандық делегацияның  назарына энергетикалық инфрақұрылымды жаңғырту және дамыту саласындағы инновациялық жаңалықтарды ұсынды.

Сапар барысында қазақстандық делегация Германияның DENA энергетикалық агенттігінің өкілдерімен де кездесті. Агенттік мамандары Қазақстанда жүзеге асыру жоспарланған карбон...

Ауыл шаруашылығы министрлігі Фитосанитария бас директоры лауазымдық өкілеттіктерін асыра пайдаланды деп күдіктелуде. Бұл жайлы Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес агенттігінің баспасөз қызметі хабарлады.

«Алматы қаласы бойынша Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметі ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігі Агроөнеркәсіптік кешендегі мемлекеттік инспекция комитетінің «Фитосанитария» ШЖҚ РМК бас директорына қатысты сотқа дейінгі тергеу жүргізуде», делінген баспасөз хабарламасында.

Белгіленген тыйымға қарамастан, ол кәсіпкерлік қызметпен айналысатын ұйым құрып, оны басқарып келген және 2022 жылғы маусымнан бастап қазіргі уақытқа дейін «Фитосанитария» ШЖҚ РМК Алматы облыстық филиалының үй-жайын осы мақсатта тегін пайдаланған.

Осындай әрекеттерімен күдікті мемлекетке 7,4 млн теңге залал келтірген.

Германия мен Қазақстанның екіжақты тауар айналымы 25 пайызға өсіп, 2,8 миллиард долларға жеткен. Бұл жайлы Германия экономикасы Шығыс комитетінің (ГЭШК) ұйымдастыруымен өткен дөңгелек үстел барысында президент Қасым-Жомарт Тоқаев айтты.

Қасым-Жомарт Тоқаев Германияның табандылық, нақтылық және жауапкершілік қағидаттарына негізделген бизнес жүргізу тәсілін жоғары бағалады. Сондай-ақ «Қазақстанда неміс сапасына сай жасалған» формула бойынша өнім шығаратын өндіріс орындарын ашуға мүдделі екенін айтты.

Қазақстан, ең алдымен, Германия және Еуропа өнеркәсібіне қажетті табиғи ресурстар мен маңызды шикізат саласында сенімді серіктес болуға дайын екенін айтып, өзара ынтымақтастықтың бірқатар перспективті бағыттарын атап өтті.

«2040 жылға қарай маңызды материалдар мен сирек кездесетін...

Қазақстанда HHLA компаниясының филиалы ашылады. Бұл жайлы Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың HHLA компаниясының басқарма төрағасы Ангела Титцратпен кездесу барысында айтылды.

Кездесу барысында Қазақстан мен Германияның көлік-логистика саласындағы ынтымақтастығын нығайту перспективалары талқыланды. Мемлекет басшысы Германияның көлік және логистика саласын дамытуда аталған компанияның маңызды рөл атқаратынын айта келе, оның елімізде филиал ашу туралы шешімін құптады.

Еліміз Еуразиядағы басты транзит торабы ретінде өз позициясын күшейтуге ниетті екенін жеткізген Қасым-Жомарт Тоқаев бұл саланың Қазақстан үшін стратегиялық тұрғыда маңызы зор екенін атап өтті. Сондай-ақ Қазақстан құрғақ және сұйық жүктерді тасымалдауға арналған жаңа танкерлер сатып алуға және Каспий теңізіндегі Ақтау және Құрық порттарын жаңғыртуға қаржы тартуға мүддел...

Қасым-Жомарт Тоқаев Германияға ресми сапары барысында, Berlin Global Dialogue форумына қатысып, іс-шара аясында бірнеше мемлекеттердің президенттерімен және ірі неміс компанияларының басшыларымен кездесті.

Мемлекет басшысы HMS Bergbau AG компаниясының басқарма төрағасы Деннис Швиндті қабылдады. Президент Қазақстанның шетелдік инвесторларды қолдайтынын және жобаларды табысты іске асыру үшін қолайлы жағдай жасайтынын атап өтті.

HMS Bergbau AG басшысы Шығыс Қазақстан облысында литий өндіретін және оны қайта өңдейтін кен байыту комбинатын салу жобасын таныстырды. Компания басшысының айтуынша, жоспарланған инвестицияның жалпы сомасы – 500 миллион доллар.

Ал Қасым-Жомарт Тоқаев мұндай инвестициялық жобалардың ел экономикасы мен оның әлемдік аренадағы бәсекеге қабілеттілігін қолдау үшін маңызды екенін атап өтті.

Әлемн...

Президент Қасым-Жомарт Тоқаев Германия Федеративтік Республикасына ресми сапары кезінде Қазақстан мен Германия басшылары бұқаралық ақпарат құралдары өкілдерінің сұрақтарына жауап берді. Бұл туралы Ақорда баспасөз қызметі хабарлады.

Атап айтқанда, Мемлекет басшысына Қазақстанның Ресеймен қарым-қатынасы жөнінде, Украина төңірегіндегі қақтығыстарға қатысты және санкцияларды сақтау туралы сұрақтар қойылды.

«Шын мәнінде, Қазақстан мен Ресейдің арасын әлемдегі ең ұзын құрлықтық шекара бөліп жатыр. Елдеріміз арасында сауда, гуманитарлық байланыстар бойынша дәстүрлі ынтымақтастық орнаған. 2013 жылы екі ел Одақтастық қарым-қатынас туралы шартқа қол қойды. Украинадағы қақтығысқа келер болсақ, Қазақстан әскери іс-қимылдардың тез арада тоқтатылуын және БҰҰ Жарғысы негізінде бейбіт келіссөз жүргізілуін жақтайды. Мен...

Құзырлы органдар Air Astana әуе компаниясына төнуі мүмкін санкциялық қауіпке қатысты ресми түсінік берді, деп хабарлайды ҚазАқпарат.

Ресей «BAE Systems» британдық қорғаныс компаниясының директорлар кеңесінің төрағасы Крессида Хоггқа қарсы санкция жариялады. Өз кезегінде, аталған компания қазақстандық Air Astana әуе компаниясының 49% акциясына ие. Осы орайда БАҚ өкілдері құзырлы органдар басшыларынан Air Astana-ға төнетін қауіп туралы сұраған еді.

«Air Astana әуе компаниясы – біздің ұлттық операторымыз, Қазақстанның мажоритары. Сондықтан компания штаттық режимде жұмыс істейді. Аталған ұлттық әуе операторының қызметінде ешқандай өзгерістер болмайды», – деп жауап берді Көлік министрі Марат Қарабаев ведомствода өткен баспасөз мәслихаты барысында.

Он жыл бойы Қытайдың шошқа еті нарығына шығуға ұмтылған Ресей оған қол жеткізді. Бұл туралы interfax.ru агенттігі хабарлады.

Россельхознадзордың хабарлауынша, ҚХР Бас кеден басқармасы (ГТУ) Ресей Федерациясынан шошқа етін экспорттауға шектеулерді алып тастады. Жеткізілімге рұқсат беру туралы шешім тәуекелдерді бағалау және Ресейдегі африкалық шошқа обасын (ТЖА) Мемлекеттік бақылау жүйесін талдау нәтижелері бойынша қабылданды.

«Қытайға экспортталатын ресейлік шошқа етіне инфекциялық және карантиндік талаптар ҚХР ГТУ – да бөлек тұжырымдалады», – делінген хабарламада.

Россельхознадзор 2013 жылдан бастап 10 жыл бойы «қытай нарығына шошқа өнімдерін жіберуді қамтамасыз ету бойынша ауқымды жұмыс жүргізгенін» хабарлайды.

«Интерфакс-Қазақстан» агенттігі сауалнама жүргізген сарапшылардың көпшілігі қыркүйек айында инфляция 12-13% деңгейінде болады деп күтеді.

Естеріңізге сала кетейік,Қазақстан қаржыгерлер қауымдастығының мәліметі бойынша, тамыз айының қорытындысы бойынша Қазақстандағы жылдық инфляция шілдедегі 14% – дан 13,1% – ға дейін төмендеуді жалғастырды.

«Өткен жылдың сақталып отырған жоғары базасын, жүйеде жоғары ставкаларды ұстап қалуды, сондай – ақ Үкімет бағаның өсуін бәсеңдету бойынша іске асырып жатқан жүйелі шараларды ескере отырып, қыркүйек айының қорытындысы бойынша елдегі жылдық инфляция 12-13% диапазонында бекітіле отырып, қалыпты төмендеуді жалғастыра алады», – деп есептейді Қазақстан қаржыгерлер қауымдастығы.

Сонымен қатар, Қазақстан қаржыгерлер қауымдастығының сауалнамасына сәйкес, қаржы нарығыны...

          IT салыстырмалы түрде жаңа сала болғандықтан, бұл салаға қатысты ел аузында түрлі стереотип пен аңыз жүреді. Оның ішінде гендерлік бөліну де, математикадан нашар адам бағдарламалаушы бола алмайды дегендей таптаурындар да бар. Бүгінгі материалымызда осы сынды аңыздарды жинап, жоққа шығарамыз. Мансап бастауға кедергі келтіріп жүрген стереотиптерді талдайық. 

          Мұны IT-компаниядағы басқа мамандар естісе, ренжиді. Өйткені бұл салада аналитиктер, тестілеушілер, продакт және проджект-менеджерлер, дизайнерлер және т.б. жұмыс істейді. Расында IT – түрлі бағыттағы мамандарды тоғыстыратын сала. Өйткені бір ғана бағдарламалаушы барлық жұмысты бір өзі атқара алмайды. Мысалы UX/UI-дизайнер интерфейсті барынша түсінікті, әдемі әрі қолайлы етіп...

Фото: kursiv.media

Дүниежүзілік банктің пікірінше, Қазақстан үкіметі байлық немесе мұра салығын енгізу мүмкіндігін қарастыруы керек.

«Орта мерзімді уақытта үкімет байлық немесе мұра салығын енгізу мүмкіндігін қарастыруы керек. Бұл реформа кірісті ұлғайтуға және меншікті капиталды жақсартуға бағытталмақ», – делінген Дүниежүзілік банктің баяндамасында.

Дүниежүзілік банк сарапшыларының пікірінше, жеке табыс салығы реформасы негізгі шегерімді арттыру, қазіргі төмен бірыңғай мөлшерлеменің орнына прогрессивті салық құрылымын енгізу және капиталдан түсетін табыс салығы режимін жақсартуға бағытталуы тиіс.

«Басқа елдермен салыстырғанда, Қазақстандағы салық режимі аса прогрессивті емес. Ол әсіресе жеке табыс салығы жүйесінен байқалады. Қазіргі өте төмен...

Бүгін, 28 қыркүйекте, Өскемен қаласында «Шахмат керуені» турнирі өтіп жатыр. Аталмыш іс-шара екі күн бұрын Семейде болған еді. Ал 2 қазанда өтетін турнирге Талдықорған шахматшылары қатысатын болады. «Шахмат керуені» – кезең-кезеңімен өтетін әуесқойлар арасындағы турнир. Осы күз бойы Қазақстан қалаларын аралайтын нағыз автокеруен. Қазақстан шахмат федерациясы (ҚШФ) бастаған 14 мың шақырымдық сапардың негізгі мақсаты жайлы «Курсивке» ҚШФ вице-президенті Александр Бабенко әңгімелеп берді.

– Сонау тарих қойнауында Ұлы Жібек жолындағы керуендер тек тауар ғана емес, жаңа ілім-білімді де жеткізуші болды, соның арқасында шахмат Үндістаннан Азияға да, Еуропаға да жетті. Қазіргі заман керуені Қазақстан қалаларына не әкеле жатыр?

– Тым әсірелеу болып...

          IT-компанияда тапсырыс берушінің талаптарыне талдау жасап, соларды бағдарламалық жүйеге лайықтайтын маман бар. Ол systems аnalyst немесе жүйелік талдаушы (аналитик) деп аталады. Яғни оның қызметі клиент пен бағдарламалаушылардың арасында алтын көпір іспеттес. Айталық, жаңа клиент келіп, өзінің ойындағысын айтып, мәселесін жеткізді. Бірақ ол кәсіби маман болмағандықтан, бәрі ол ойлағандай болмауы мүмкін. Мұндайда аналитиктер көмекке келеді. Салада бизнес және жүйелік аналитик деген екі мамандық бар. Бүгінгі материалымызда жүйелік талдаушының міндеттері, қажет машықтары мен отандық нарықта оған ұсынылатын жалақы мөлшеріне тоқталамыз.

          Тапсырыс берушінің ойға алғаны мен іс жүзінде оны іске асыру процесі екі түрлі болуы ғажап емес. Мықты кәсіпкер не басшы...

Астана қаласының қылмыстық істер жөніндегі ауданаралық соты қаржы пирамидасын құрғаны және оған басшылық жасағаны үшін С.-ға қатысты үкім шығарды.Бұл туралы Астана қалалық соты хабарлады.

Сотта анықталғаны
2019-2023 жылдар аралығында С. «Семейный капитал» қаржы пирамидасын құрған және басқарған, сондай-ақ жалпы сомасы 400 млн. теңгеден астам аса ірі мөлшерде азаматтардың қаражатын тартқан.

Іс бойынша барлығы 185 тұрғын жәбірленуші деп танылды.
Сотталушының кінәсі жәбірленушілер мен куәгерлердің айғақтарымен, сот-экономикалық сараптама қорытындысымен, сондай-ақ жәбірленушілердің қаржы пирамидасына ақша салғанын растайтын шарттармен және басқа да құжаттармен дәлелденді.

Сот үкімі

ҚК-нің 217-бабы 3-бөлігінің санкциясы 7 жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра...

Еурокомиссия Польша мен Украина арасындағы астық жанжалына жол берді деп айыпталды.

Еуропалық Комиссияның саясаты Украинадан Еуропалық Одақ (ЕО) елдеріне астық импорты туралы пікірталасқа байланысты Варшава мен Киев арасындағы қақтығыстың күшеюіне әкелді. Бұл туралы Politico газеті еуропалық шенеуніктерге сілтеме жасап хабарлады.

Басылым украин астығының импортына эмбарго енгізу бастапқыда Польша мен Украина арасындағы саяси қайшылықтарды шиеленістірген поляк билеуші партиясы «Құқық және Әділет» ұсынған Еуропарламент депутаттарының консервативті қанатына жеңілдік болғанын атап өтті.

Бұған дейін Польша, егер Еурокомиссия импортқа тыйым салуды ұзартпаса, украин астығына мерзімсіз эмбарго енгіземіз деп қорқытты.

Елдің даму және технологиялар министрі Вальдемар Буда поляк фермерлері Үкімет олардың мүдделерін...