Жаңалықтар

Достық-Алашаңқай станциялары бойынша Қазақстанна ҚХР-ға жүк тасымалдау баяулаған / Фото: kursiv.media

Ауа-райының қолайсыздығына байланысты Достық-Алашаңқай станциялары бойынша жүк тасымалдау баяулады. Бұл жай ҚТЖ-ның баспасөз қызметі хабарлады.

«Достық және Алашаңқай станцияларында қалыптасқан ауа райының қолайсыздығына байланысты Қазақстаннан ҚХР-ға жүк қабылдау баяулады. Атап айтқанда, Қытай астық тасымалдаушыларды, астық жүктері мен ұнтақ өнімдері бар жабық вагондарды, өсімдік майы бар цистерналарды қабылдамай жатыр. Алашаңқай станциясында терминалдардың жұмысы тоқтатылды»,- делінген хабарламада.

Компанияның хабарлауынша жүк және контейнерлік пойыздар күтуге көшкен. 12-13 желтоқсан аралығында түнде пойыздарды беру толығымен тоқтатылса, ал күндіз-пойыздардың орташа тәуліктік алмасуы 5 есеге төмендеген. Бұрын шекарада...

«Жеке әл-ауқат» деңгейі бойынша қазақстандықтар ресейліктерден үш есе табысты болса, қытайлықтардан біршама артта қалған. Credit Suisse және UBS банктерінің бірлескен есебінің деректері негізінде Landgeist зерттеу орталығы осындай тұжырымға келген.

Орталық «Жеке әл-ауқат» деп елдегі жалпы қаржылық және жылжымайтын мүліктің адам басына шаққандағы мөлшерін есептеген. Зерттеуде бұл қаржы мен мүліктің қанша бөлігі байларға, қанша бөлігі кедей азаматтарға тиесілі екені жазылмаған. Тек ел азаматтарына тиесілі байлықты орташа есеппен бөліп шыққан.

Зерттеуге сүйенсек, Ресей Федерациясы мен Қазақстан арасында үш есе алшақтық бар. Яғни бір қазақстандыққа шаққанда 25 225 доллар болса, ресейлікке шаққанда бар болғаны 8 595 доллар болған. Азия елдері қатарынан Қытай көш бастап тұр, адам басына шаққанда 27 273 доллар.

Айта кету керек, Қазақстанда...

Мәжілісте екі депутат марқұм Болат Назарбаевқа қатысы бар мәселелерді көтерді. Азат Перуашев Түркістан облысындағы санаторий мәселесін көтерсе, Айдос Сарым оның қызы Ақбота Назарбаеваға тиесілі компанияның «төмен» жауапкершілігі жайында айтты.

Азат Перуашев «Ақ жол» партиясына «СТС» ЖШС-нен өтініш келіп түскенін айтты. Айтуынша, бұл компания 2019 жылы басқа бір мекемеден Түркістан облысында орналасқан «Алтын Бұлақ» санаторийін гольф кулбымен бірге нарықтық бағаға сатып алған. Ал оның алдындағы меншік иесі бұл нысанды 2017 жылы Қаржы министрлігі өткізген аукционнан сатып алған.

Жаңа меншік иесі бұл санаторийді жөндеуге және инфрақұрылымын жүргізуге 4,5 млрд теңге салған. Бірақ өткен жылы Сарыағаш аудандық жер қатынастары бөлімшес...

Коллаж: kursiv.media

Атырау облысында кеңейіп, жаңғыртылған «Астрахань – Маңғышлақ» магистральды су құбыры іске қосылды. Қайта жаңғыртылған су құбыры Атырау және Маңғыстау облысы халқына, кәсіпорындары мен ауыл шаруашылығы үшін қосымша 60 мың текше метр су беру көзіне айналады. Нысанның іске қосылуы Премьер-министр Әлихан Смайыловтың қатысуымен өтті.

Су құбырының құрылыс-монтаж жұмыстары 2022 жылдың 4-тоқсанында басталған. Жоба аясында ұзындығы 176 шақырымға жуық «Астрахан-Маңғышлақ» магистральды су құбырының екі учаскесі ауыстырылған.

«Жобаны іске асыру нәтижесінде «Магистарльды Суағызғысы» ЖШС «Астрахань-Маңғышлақ» магистральды су құбырының өткізу қабілетін тәулігіне 110 мың м³-ден 170 мың м³-ге дейін қамтамасыз етеді», делінген хабарламада.

«Астрахань...

Қаржы министрі Ерұлан Жамаубаев 2025 жылы қолданысқа енетін жалпыға ортақ декларация қалай жүретіні жайлы, осы орайда өзінің де екінші рет декларация тапсырғанын атап өтті.

«Мен, жеке өзім және менің отбасым алдыңғы жылы мүлкімізді, ақшамызды декларацияладық. Қазір екінші рет декларация тапсырып жатырмыз»,– деп мәлімдеді Үкімет басшысының орынбасары – Қаржы министрі Ерұлан Жамаубаев.

Ол бұл туралы Мәжілістің жалпы отырысынан кейінгі кулуарда айтты.

Ерұлан Жамаубаев декларацияны кімге тапсырғанын және оның неге жалпыға жарияланбай жатқанын түсіндірді.

«Декларацияны кадр қызметіне тапсырдым. Ары қарай кадр қызметі жұмыс істейді. 2025 жылғы 1 қаңтарға дейін декларацияны жариялауға мораторий...

Фото: kursiv.media

Айлық табысы ең төменгі күнкөріс деңгейінен төмен (кедейлік шегі) қазақстандықтардың саны көпжылдық рекордты жаңартты. 2023 жылдың ІІІ тосанында бұл көрсеткіш екінші тоқсанмен салыстырғанда біршама өскен. Бұл көрсеткіш 2011 жылдан бергі антирекорд болып отыр.

ҰСБ дерегіне сүйенсек, табысы ең төменгі күнкөріс деңгейінен төмен халықтың үлесі 2023 жылғы III тоқсанда 5,6% болған. Яғни, айлық табысы жан басына шаққанда 51 750 теңгеден аспайтындар қатары 1,1 млн адамға жеткен.

2023 жылғы III тоқсанында кедейлердің қатары Түркістан облысында (9,6%) көп болса, ал Қарағанды облысы және Астана қаласында (2,7%-дан) аз. Аймақтар бойынша кедейлік деңгейі Жетісуда 1,6 пайыздық тармаққа айтарлықтай өсіп, 9,3%-ға...

АҚШ Қаржы министрлігі Ресей Экспобанкін санкциялар тізіміне енгізді. Ал оның иесі Игорь Ким желтоқсан айының басында Қазақстанда тіркелген «Береке» микро қаржы ұйымын банкке айналдыруға ниет білдірген.

Frank Media басылымының жазуынша, Экспобанк өкілдері компанияның жұмысы тоқтамағанын және карта қолданушыларының барлық операциясы қолжетімді екенін айтқан. Банк клиенттері Ресеймен «достық» қарым-қатынастағы елдерге валюталық аударымдар жасай алады.

Экспобанк Ресейде таза активтері жағынан 38-ші орында тұр. 2017 жылға дейін қазақстандық «ЭкспоКредит» банкіне ие болған Игорь Ким кредиттік ұйымды алдымен ZIM Capital брокерлік компаниясына сатса, кейін ол Jusan bank құрамына еніп кеткен.

Алайда кәсіпкер Игорь Кимнің өзі әлі америкалық санкцияларға ілікпеген. Желтоқсан айының басында қазақстандық Forbes Кимнің «Береке» микро қаржы ұйымына екінші деңгейлі банк...

Мобильді аударым жиі жасалғаны үшін кімдер салық төлеуі мүмкін? Үкімет басшысының орынбасары – Қаржы министрі Ерұлан Жамаубаев журналистердің осыған қатысты сауалдарына жауап берді.

«Бұл заң былтыр қабылданды. Кәсіпкерлік қызметтің сипаты бар мобильді аударымдарға салық салынуға тиіс. Туысқандар мен әріптестер арасындағы ақша аударымының кәсіпкерлік қызметке қатысы жоқ. Сондықтан мұндай аударымдарға салық салынбайды», – деді Мәжілістің жалпы отырысынан кейінгі баспасөз мәслихатында Ерұлан Жамаубаев.

Үкімет басшысының орынбасары басты мақсат жиі жасалатын ақша аударымдарын фискалдандыру екенін атап өтті.

«Біз арнайы карта, есепшот ашу қажет екенін айтып жүрміз. Осыны орындағаннан кейін қанша аударым жасайтыныңызды өзіңіз...

Алматы қаласы әкімдігінің дерегінше 12 желтоқсан күнгі жағдай бойынша қала мен таулы аймақта қалыңдығы 22-24 см қар жауған. Бұл жалпы айлық норманың 28 %-ы екен. Осыған байланысты қала әкімдігі көшелердегі қар тазалау процесіне қатысты жиі қойылатын сұрақтардың жауабын әзірлепті.

Ең маңызды уақыт. Адамдар жұмысқа баратын және қайтатын қарбалас уақытта жолды басқа көліктерге босатып беру үшін қар тазаланбайтыны айтылыпты.

«Көше-жол желісін сыпырудағы технологиялық үзіліс «қарбалас уақытта» жүктемені азайту қажеттілігіне байланысты, өйткені коммуналдық техника қала тұрғындарының таңертеңгі және кешкі жол жүру сағаттарындағы қозғалыс трафигін едәуір шектейді», делінген хабарламада.

Жол жиегінде жиналған қардың да өз себебі бер екен, әкімшілік дерегінше...

Сыртқа шығарылған 400-500 млрд теңгеге жасалған мәмілелер тексеріліп жатыр. Бұл жайлы мәжіліс отырысыда Қаржы министрі Ерұлан Жамаубаев айтты.

Депутаттар «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне трансферттік баға белгілеу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Заңының жобасын талқылады. Депутаттар заңды таныстырған Қаржы министрінен бұл заңның тәуекелдері мен бизнеске жүктемесі жайлы сұрады.

«Бұл заңды біз бір жылдан аса талқыладық. Тәуекелдердің бәрін ескердік. Салықтық тексерулер кезінде капиталды сыртқа шығару фактілерін анықтап, ондай компанияларға қосымша салық төлеу бойынша хабарламалар жібердік. Біз былтырдың өзінде тексеру нәтижесінде бюджетке 70 млрд теңгеге жуық қаражат өндірдік. Сондықтан да...

Фото: kursiv.media

Мемлекет басшысы «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы Қазақстан Республикасының Кодексіне (Салық кодексі) және «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының Кодексін (Салық кодексі) қолданысқа енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңына қол қойды.

Аталмыш өзгерістер 2024 жылдың 1 қаңтарынан өз күшіне енеді.

Қандай өзгерістер енеді?

Кодекс соттарда мемлекеттік баж төлеу бойынша кейінге қалдыруды беру тәртібі мен шарттарын айқындайтын жаңа 51-2-баппен толықтырылған.

«Салық Кодексіне» енгізілген өзгертулерге сәйкес, жалпыұлттық декларациялау аясына тек жалақы, зейнетақы мен әлеуметтік жәрдемақыға күн көретін адамдар декларация...

Шымкент қаласының прокуратурасы 17 жер қойнауын пайдаланушының өздеріне алған келісімшарттық міндеттемелерін орындамаған, деп хабарлайды.

«Мемлекеттен пайдалы қазбалары бар жерлерді алғанда жер қойнауын пайдаланушылар бірқатар шарттарды, оның ішінде әлеуметтік сипаттағы шарттарды орындауға міндеттенеді.Алайда барлық жер қойнауын пайдаланушылар өздерінің келісімшарттық міндеттерін адал орындамаған», – деп жазылған хабарламада.   

Осыған байланысты прокуратура қасақана бұзушыларға қатысты шаралар қабылдау бойынша қадағалау актісін енгізген.

Осының нәтижесінде жергілікті атқарушы органдар 7 келісімшартты бұзып, мемлекетке кадастрлық құны 1 млрд теңгеден асатын 116 га жер учаскесін қайтарды.

Ал 10 келісімшарт бойынша жер қойнауын пайдаланушылар оларға жер беру үшін...

Қазақстанда 40-қа толмаған жас ғалымдар, яғни ғылыми институттар және университеттердің қызметкерлерін баспанамен қамтамасыз ету ипотекалық бағдарламасы іске қосылды.

Орталық коммуникациялар қызметін өткен баспасөз конференциясында белгілі болғандай, «Отбасы банк» пен ҚР Ғылым және жоғары білім министрлігі арасында қол қойылған ынтымақтастық туралы келісім аясында, өтініштер қабылдау 1 желтоқсаннан басталған, бүгінгі күнге дейін 9 ғалымға заем берілген.

Соңғы 5 жылда ғылыми жұмыспен айналысып, ғылыми зерттеу институттарында немесе ЖОО-да жұмыс істеген жас ғалымдар бағдарламаға өтініш бере алады.

«Баспананы бастапқы немесе екінші нарықтан сатып алуға болады. Заемның жылдық мөлшерлемесі 5% (ЖТСМ 5,2% бастап) беріледі. Алғашқы жарна 10%-дан 50%-ға дейін болады. Бағдарламаға қатысушысына берілетін ең жоғары заем...

2023 жылдың 8 желтоқсанында Fitch халықаралық рейтингтік агенттігі Алматы қаласының «BBB» деңгейіндегі кредиттік рейтингін растады.

Алматының дербес несиелік рейтингі Fitch Ratings әдіснамасына сәйкес «BBB+» рейтингіне сәйкес келеді.

«Халықаралық ұйымдардан сыртқы қарызды тартуға берілген құқықты ескере отырып, Алматы қаласының жоғары кредиттік рейтингі инфрақұрылымды жаңғырту мен экономиканы одан әрі әртараптандыру үшін қаланың инвестициялық тартымдылығын арттыруға ықпал етеді», – деп хабарлайды Алматы әкімдігі.

Алайда халықаралық әдіснамада Алматы қаласының Қазақстанның өзге өңірлері секілді салық мөлшерін бекітуге құқығы жоқ екені, бұл саладағы шешімнің барлығын үкімет қабылдайтынын туралы ескертіліп жазылған. Осы себептен ұйым Алматының қаржылық тәуелсіздігі мен кіріс есебін...

Оқушылар лагерін сауна кешенінде ұйымдастыру ісіне қатысы бар деген күдікпен қалалық білім басқармасының лауазымды тұлғаларына қатысты қозғалған істі тергеу аяқталды. Бұл туралы қалалық прокуратураның баспасөз қызметі хабарлады.

Прокуратура жетім балалар мен оқушылар лагерін ұйымдастыру бойынша жеткізуші компанияны конкурстың жеңімпазы деп танығаны үшін бөлім басшысының 12 млн теңге көлемінде пара алуға әрекеттену фактісі бойынша қылмыстық істі сотқа жіберді.

Сондай-ақ қала прокуратурасының нұсқауы бойынша лауазымды тұлғаларды заңда белгіленген жауаптылыққа тарту үшін Алматы қаласының әкімдігіне қылмыстық құқық бұзушылық жасауға ықпал еткен заң бұзушылықтарды жою туралы ұсыныс енгізілді.

Еске салар болсақ,  17 шілде күні оқушылар лагерін саунада ашу ісі бойынша Алматы қалалық білім...

Аргентина ұлттық валютасы песоны 50%-дан астам құнсыздандырады. Bloomberg хабарлауынша, ел үкіметі бұл шешуші қадамды ел экономикасына көмектесуге бағытталған төтенше шара деп қабылдаған. Осылайша бір мезетте доллар бағамы 365 песодан 800 песоға дейін өзгерген.

Жексенбіде инаугурациясы өткен Аргентина президенті Хавьер Милей сайлау науқаны кезінде экономиканы қалпына келтіру үшін песоны алып тастап, оны доллармен алмастыруға уәде берген. Ол песо жылдар бойы жасанды түрде капиталды қатаң бақылау арқасында сақталып келгенін айтқан. Бірақ осы жылдың өзінде оның АҚШ долларына қатысты құны шамамен 52% төмендеді.

Аргентинаның орталық банкі соңғы жылдары ел Үкіметіне дефолттан құтылуға көмектесу үшін валюта басып шығара бастап, өз кезегінде бұл бағаның тез өсуіне себеп болды. Бұл гиперинфляцияны тежеуге бағытталған алғашқы қадам болғанымен, қазан айында...

Apple компаниясы үлкен айыппұлдан құтылу үшін NFC модулін ашу туралы ұсыныс жасады / Фото: kursiv.media

Apple компаниясы Apple Pay-мен бәсекелесетін басқа төлем сервистеріне NFC модулін ашуы мүмкін. Бұл туралы Reuters хабарлады.

Бұл өзгеріс тек еуропалық нарыққа ғана бағытталған. Басылымның хабарлауынша компания бұл қадамға Еуроодақ қысымынан кейін барған. Осылайша Apple компаниясы ЕО-ның монополияға қатысты айыптауларынан құтылып, айыппұл төлеуден құтылып кетпек.

Өйткені 2022 жылы ЕО реттеушілері Apple-ді Near-Field Communication (NFC) технологиясына қолжетімділікті әдейі шектеді деп айыптады. Бұл бәсекелестігі төлем қызметтердің iPhone-да жұмыс істеуін қиындатады. Сонымен бірге тұтынушы таңдауын да шектейді.

Өз кезегінде Еурокомиссия компанияның бұл ұсынысын зерделеп, келесі айдан...

The New York Times Сан-Франциско қазылар алқасы Google-ді смартфондарға арналған қолданбалар дүкені нарығындағы бәсекелестікті өзінің Google Play дүкенінің пайдасы үшін шектегеніне кінәлі деп тапқанын жазды. Егер Google-ге қолданбалардың балама дүкендеріне алдын ала орнатуға рұқсат беруге тура келсе, онда компания әзірлеушілерден комиссия түрінде алып отырған табыстарының жартысынан қағылады. Apple бұл процесті назарда ұстап отыр, өйткені Apple-дің App Store дүкені де қолданбаларға төленетін комиссияларға тәуелді.

Дау неден басталды

Колифорния аймақтық сотында танымал Fortnite онлайн-ойынын әзірлеуші Epic Games-тің талабы бойынша істі қарау бір ай бұрын басталған. Epic ойын ішіндегі төлемдерді Google Play және App Store-ні орағытып өтіп, тікелей жинамақ болғаннан кейін, 2020 жылы...

Теміртауда ауызсу құбыры қатып қалды. Бұл жайлы жергілікті әлеуметтік парақшалар жазып жатыр.

Қаланың шығыс бөлігі ауыз сусыз қалды. Нәтижесінде бірнеше кварталдарға су бармай қалған. Ішінара Абай және Чайковский көшелерінің де үйлері судан ажырап қалған.

«21-ші орта мектеп, 3-ші қалалық аурухана, балалар ауруханасы, 1-ші емхана мен Әубәкіров атындағы гимназия ауыз сусыз қалды»,- деп жазады жергілікті әлеуметтік парақша.

Қазіргі уақытта шұғыл ерекет ететін бигада жұмыс істеп жатыр. Олар қатып қалған құбырлалырды жылытуға кіріскен.

Тұрғындардан ауызсудың жоқтығына байланысты шағым түсе бастаған. Дүкендерден су тез сатылып, көпшілік суға қол жеткізе алмай қалған.

Еске...

Қазақстанның экс-президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың айтуынша, «Менің өмірім. Бодандықтан – бостандыққа» атты естелік кітабына шетелдік баспагерлер қызығушылық танытып жатыр.

Нұрсұлтан Назарбаев «Астана клубының» жетінші отырысына қатысты. Іс-шара барысында Назарбаев халықаралық қатынастар, санкция, климаттың өзгеруі және ядролық қауіп туралы айтты.

«Жалпы, осы онжылдықтарда Қазақстанда дағдарыстарды шешудің көптеген табысты кейстері жинақталды. Бұл кездесуде барлығы жайлы айту мүмкін емес. Қазақстанның соңғы 30 жылдағы сыртқы саясаты туралы желтоқсан айының басында шыққан менің естеліктерімнен толық біле аласыз.

Кітап үлкен қызығушылық тудырды және оны ағылшын тіліне аудару туралы шетелдік баспагерлерден ұсыныстар келіп түсуде. Жақын арада кітап әлемдік аудиторияға қолжетімді болады деп ойлаймын», – дед...

Мемлекет басшысының Жарлығының жаңа редакциясында Ұлттық қорғаныс университетінің атауы өзгертіледі.

Қорғаныс министрлігі «Жоғары оқу орындарына ерекше мәртебе беру туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің 2001 жылғы 5 шілдедегі № 648 Жарлығына өзгеріс енгізу туралы» Президент Жарлығының жобасын дайындаған.

«Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің «Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасы атындағы Ұлттық қорғаныс университеті» республикалық мемлекеттік мекемесі атауынан «Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасы атындағы» сөздері алып тасталады», делінген хабарламада.

Президент Жарлығы жобасының толық мәтінімен «Электрондық үкімет» порталында «Ашық НҚА» бөлімінде биылғы жылдың 27 желтоқсанына дейін мына сілтеме бойынша танысуға болады.

Айта кетейік, осыған дейін «Елбасы» cөзі әскери...

 Тілшілер Энергетика министрі Алмасадам Сәтқалиевқа елімізде сұйытылған мұнай газы 1 қантардан бастап қымбаттай ма, әлде жоқ па деген сұрақ қойды.

«Сұйытылған мұнай газының шекті бөлшек сауда бағасы 3 жыл ішінде кезең-кезеңмен көтеріледі. Бірақ дәл қазіргі кезде сұйытылған газдың бағасы нақты қанша болатынын айта алмаймын. Еліміздің ішкі нарығында тауарлық газды көтерме және бөлшек саудада өткізудің шекті бағаларын айқындау ережесіне өзгерістер енгізілді.  Келер жылдың көктемінде сұйытылған мұнай газының бағасын 5 теңгеге көтеруді жоспарлап отырмыз»,  – деді министр.

Жаңа бұйрық 2023 жылдың 22 желтоқсанынан бастап күшіне енеді.

Айта кетейік, бүгін Энергетика министрлігі 2023 жылдың соңына дейін сұйытылған мұнай...

Фото: kursiv.media

Қазақстан электр-жылу жүйесінің тозығы жетіп тұрғанына ЖЭО-лардағы жыл сайын орын алатын апаттар дәлел. Осы орайда Үкімет жылу жүйелері мен ЖЭО-ның жағдайын тарифті инвестицияға айырбастау бағдарламасы арқылы жөндемек. Премьер-министрдің орынбасары Роман Склярдың мәлімдеуінше, үкімет бұл бағдарламамен ЖЭО иелерінің жағдайын жасайын деп отырған жоқ. Сонымен қатар Скляр биыл қыста қазақстандықтар жылусыз қалмайды деп сендірді.

«Мен кепіл боламын. Екібастұз ЖЭО-сын алайық. Ол кезде көптеген БАҚ жазғандай коллапс, апат емес, «техникалық ақау» болған. Жаңа құрылғы істеп шыққанымен, станцияның қоры болған, ол бірден іске қосылды. Былтыр 35 гигакалорий беріп тұрса, биыл ол көрсеткіш 100 гигакалорийге дейін өсті», – дед...

Қаржы министрі Ерұлан Жамаубаев Қазақстан азаматтарының зейнетақы жинақтары еліміз үшін маңызды жобаларға инвестиция ретінде бағытталады деп мәлімдеді.

Ол бұл туралы тілшілердің зейнетақы жинақтарына байланысты қойған сауалдарына жауап бере отырып айтты.

«Біріншіден, зейнетақы жинақтары жұмсалмайды, олар тек инвестицияланады. Бұл инвестициялардың 30 пайызы шетелге салынады. Сондай-ақ, зейнетақы жинақтарының бір бөлігін еліміз үшін маңызды жобаларды қаржыландыруға бағыттауды жоспарлап отырмыз. Бұл экономиканы дамытуға үлкен үлес қосады. Яғни бұл жобалардың арқасында жаңа жұмыс орындары құрылады. Зейнетақы жинақтарын инвестицияға салу міндетті түрде өтеледі деп ойлаймыз. Тіпті өтелмеген жағдайда, мемлекет бюджеттен зейнетақы жинақатарын қайтаруға кепілдік береді. Сондықтан бұл қаражатты қатты уайымдаудың қажеті жо...