Экономист: қазақстандықтарды несиелендіруден құтқару – популизм
Тәуелсіз экономист Айдархан Құсайынов Қазақстанда халықтың несиені көп алу проблемасы жоқ деп есептейді. Оның айтуынша, тұтынушылық несие экономикаға қауіп төндірмейді.
Тұтынушылық кредиттеудің экономикаға әсеріне арналған Kursiv Research дөңгелек үстелі барысында тәуелсіз экономист Айдархан Құсайынов Қазақстандағы халықты кредиттеу проблемасы асыра сілтелуі мүмкін екенін атап өтті.
«Менің ойымша, несиелеу мәселесі жоқ. Халықты несиелендіруден құтқару деген – популизм екеніне сенімдімін. Іс жүзінде ешқандай проблема жоқ», – деді Құсайынов.
Экономист инфляцияға негізгі үлесті азық-түлік бағасының өсуі көрсететінін, ал Қазақстандықтар өнімдерді көбінесе несие немесе бөліп төлеуге сатып алмайтынын айтты.
Оның айтуынша, BNPL моделі (шамамен, қазір сатып алыңыз, кейінірек төлеңіз, яғни бөліп төлеу) инфляцияға қатты әсер етпейді. Сарапшы мемлекеттің BNPL моделін одан әрі реттеу әрекеті ақталмағанын атап өтті, өйткені бұл тұтынушылық несиелеу және оны Ұлттық Банк базалық мөлшерлеме арқылы реттейді.
«Саясатты осы бағытта өрбіту қорқынышты Егер мен келісімшарт бойынша төлемді кейінге қалдырумен қандай да бір жұмысты орындайтын болсам, енді осы келісімшарттардың барлығын ҚНРДА-ға немесе Ұлттық Банкке апару керек пе? Төлемді кейінге қалдыру – бұл бөліп төлеу. Егер біз осы жолмен жүрсек, осы келісімшарттарды реттейік», – деді ол.
Ол BNPL әдеттегі азаматтық-құқықтық тәжірибе екенін атап өтті. Егер біреу көлікті үш жылға бөліп сатса, онда ол мұны өз тәуекелімен жасайды және мұндай келісімдер азаматтық қатынастарға жатады.
«Такси паркі негізінен осылай жұмыс істейді және 20 жылдан бері жұмыс істейді: олар көлік сатып алады, содан кейін олар жүргізушіні жұмысқа алады, ол күн сайын ақша табады, ал үш жылдан кейін өзі айдап жүрген көлікті алуға мүмкіндігі болады. Неліктен мұны қиындату керек? Олар өз тәуекелдерін өздері қабылдайды», – деді Құсайынов.
Сарапшы, сонымен қатар, бөліп төлеу бағасын корпоративті мәселе деп санайды және қос бағаны енгізуді қажет етпейтінін айтады. Егер компания бір бағамен және бөліп сатуға дайын болса, онда бұл бизнестің өз таңдауы.
