«Бақытты отбасы» бағдарламасына өтінім қабылдау қашан басталады? Қанша отбасы баспаналы болады?
Қазір елімізде тұрғын үй алуға кезекте тұрған азамат саны 600 мыңға жуықтайды екен. Мұндай деректі Құрылыс және ТКШ істері комитетінің төрағасы Алмаз Ыдырысов айтты. Соның 215 мыңға жуығы – көп балалы отбасылар, 1 және 2 топтағы мүгедектер, жетім балалар, халықтың әлеуметтік осал топтарына жататын мүгедек балалары бар отбасылар. Осы платформа аясында осы төрт санатқа субсидия беру қарастырылып отыр.
«Бүгінде табысы бір ең төменгі күнкөріс деңгейінен аз 70 мыңға жуық азаматқа субсидия беріледі деп күтілуде. Бұл көрсеткіш соңғы 6 айда көрсетілген табысты құрайтын Еңбек және әлеуметтік қорғау министрлігінің деректер базасының ақпараттық жүйелері арқылы анықталды. Бұл сома халықтың табысына байланысты түзетіледі» дейді Алмат Ыдырысов.
Ол атаулы көмек қағидатын түсіндіріп өтті. Айтуынша, соманың жартысы мемлекеттік субсидиялар есебінен жабылады, қалған 50 пайызын алушы өз бетінше төлейді.
Тетікті іске асыру мақсатында «Отбасы банкі» тиісті төлемдерді анықтау және қамтамасыз ету үшін цифрлық платформа әзірлеген.
«Отбасы банк оператор ретінде кезекте тұрған адамдарды тұрғын үйге мұқтаждығы өлшемшарты бойынша және кірістерінің бар-жоғын ақпараттық жүйе арқылы тексереді. Тексеру цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі, әділет, білім және ғылым, еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрліктерінің, Мемлекеттік кірістер комитетінің мемлекеттік деректер базасымен интеграциялау арқылы жүзеге асырылады» деді спикер.
Платформада өтінім электрондық-цифрлық қолтаңба көмегімен беріледі және өтініш берушінің талаптарға сәйкестігін автоматты түрде тексереді. Өтінішті қабылдау 20 сәуірде тестілік режимде басталды. Субсидияларды мамыр айында тағайындау көзделген.
«Отбасы банк» АҚ басқарма төрайымы Ләззат Ибрагимованың айтуынша, 2022 жылғы 18 сәуірде 70 мың үміткердің 17 мыңы «Отбасы банктен» жалға алуды субсидиялауға өтінім беруге шақырумен СМС алды. Екінші кезеңде – 2022 жылғы 26 сәуірде хабарламалар тағы 23 мың үміткерге жіберіледі. Оның сөзінше, жалдау шарттары бойынша төлемдерді маусым айынан бастап, республикалық және өңірлік бюджеттерден қаражат түскеннен кейін бастау жоспарланып отыр.
«Қазақстандықтар өтінішті қысқа уақыт ішінде кезекке тұрмай, жолдауы үшін барлық жұмыс онлайн режимге көшірілді. Өтініштер otbasybank.kz порталында «жалға алу ақысын субсидиялау» бөлімінде жолданады. Өтініштер қабылданатын және өңделетін сандық платформа бірегей, оның Қазақстанда баламасы жоқ. Алғашқы өтінімдер жолданған кезде банктің ІТ-мамандар тез арада түзетуді қажет ететін қателіктер болуы мүмкін деп ойладық. Сондықтан алғашқы кезекте банк клиенті болған үміткерлерден өтініш қабылдай бастадық» дейді ол.
Айта кетейік, жүйе толығымен автоматтандырылған, адами фактор жоқ. Банк қызметкерлерінің ешқайсысы шешім қабылдай алмайды.
«Деректер базасынан 1414 порталынан арнайы код шыққан кезде, бұл телефон балада немесе отбасының басқа мүшесінде болады және берілген 15 минут ішінде бұл SMS кодты енгізуге уақыт болмайды. Сондықтан өтінім күшін жояды. Сондықтан, өтінім берер алдында мемлекеттік деректер базасындағы өз телефон нөміріңізді тексеру қажет: ол өтініш берген нөмірмен сәйкес келуі тиіс» деп еске салды спикер.
Тағы 46 өтініш беруші жылжымайтын мүлік иелері болып шықты, бұл бағдарлама ережелеріне қайшы келеді. Кейбір әкімдіктерде кезекте тұрғандарды қайта тексеру және оларға мониторинг жүргізбейді деп есептейді Ибрагимова. Бас тартудың тағы екі себебі бар – 55 клиенттің салық аударымдары бойынша берешегі бар және 46 клиенттің төлем талаптары мен тапсырмалары қойылған.
«Бұл оның басқа банктерде қарызы бар екенін және сәйкесінше басқа шотқа түскен ақшаны пайдалана алмайтынын білдіреді. Біз қазір бұл мәселені заң жүзінде шешіп жатырмыз. Индустрия министрлігі тиісті заң жобасын әзірледі. Ол қазір Мәжілісте. Құжат шеңберінде субсидиялауды алуға арналған арнайы шот, ал бұл Қазақстанда алғаш рет осындай құрал жасалып отыр. Мұндай бағдарлама – бұл мемлекеттік қолдау құралы тұрғын үй қатынастары туралы заңда жазылған. Біз оны қорғаймыз. Яғни, екінші деңгейдегі бірде-бір банк бұл ақшаны есептен шығара алмайды, өйткені бұл бюджеттен бөлінетін арнайы ақша. Егер салықтық қарыздар болса, әлі де осы шотты пайдалана аласыз. Жалғыз нәрсе – бұл шоттағы басқа әрекеттер (санау) мүмкін емес. Бұл бір ғана операцияға арналған арнайы шот болады: осы төрт санат бойынша жалға алу ақысын төлеу» деп атап өтті банк басшысы.
Сондай-ақ Ләззат Ибрагимова мамырда «Бақытты отбасы» бағдарламасы бойынша өтінімдер қабылдау басталатынын айтты. Аталған бағдарлама осымен төртінші жыл жүзеге асырылып жатыр. Қазіргі кезде бюджетте 51 млрд теңге қарастырылды.
«Бақытты отбасы» бағдарламасы бойынша 5 мың отбасыға 2 пайыздық несие беру жоспарланған. Келесі айда «Әскери баспана» бағдарламасы іске қосылады. Жалпы, нарықтағы бағдарламалар бойынша қаңтар айынан бастап 22 мың несие берілді, халық 240 мың депозит ашты. 4 айдың ішінде 511 млрд теңге қосымша салық төленді» деді спикер.
