Фридом экожүйесі: қаржы нарығындағы жаңа империяның қалыптасуы
Соңғы онжылдықта Қазақстан мен бүкіл посткеңестік кеңістікте ерекше бір құбылыс пайда болды – Фридом экожүйесі. Бұл құрылым Freedom Holding Corp. компаниясының айналасында қалыптасқан және бүгінде қаржы қызметтерінің барлық саласын қамтиды: брокерлік қызметтерден бастап, банктік операцияларға, сақтандырудан бастап, медиа және білім саласына дейін.
Қазір бұл экожүйе көптеген сарапшылар мен инвесторлардың назарында, себебі ол дәстүрлі қаржы институттарының орнын басатын заманауи модельге айналып бара жатыр. Осы аналитикалық материалда біз Фридом экожүйесінің қалай пайда болғанын, оның құрылымын, табыс көздерін, болашақтағы мүмкіндіктері мен сын-тегеуріндерін талдаймыз.
Тарихы мен қалыптасуы
Freedom Holding Corp. 2008 жылы Тимур Турлов негізін қалаған кезде бұл компания шағын ғана брокерлік кеңсе еді. Бірақ 2010-жылдардан бастап компания агрессивті түрде өсе бастады. Ерекше назар аударатын жағдай — компанияның АҚШ-та тіркелгені, ал негізгі нарығы ретінде Қазақстан, Орталық Азия және Еуропа елдерін таңдауы.
2019 жылы Freedom Holding NASDAQ-қа орналасты. Бұл компанияның беделін арттырып қана қоймай, батыс инвесторларына да есік ашты.
Экожүйенің құрылымы
Фридом экожүйесі — өзара тығыз байланысқан және бір-бірін толықтыратын бірнеше қаржы және Lifestyle құрылымдардан тұрады:
Брокерлік қызмет (Freedom Broker) Компанияның басты бизнесі. Қазақстан, Өзбекстан, Қырғызстандп, Германияда және АҚШ-та және басқа елдерде жұмыс істейді. Клиенттерге халықаралық нарықтарға тікелей шығу мүмкіндігін береді.
Freedom Bank Қазақстандағы цифрлы банкингтің флагманына айналдыИпотека, автонесие, бизнеске арналған кредиттер, мобильдік қосымша – барлығы цифрлы форматта ұсынылады.
Freedom Life және Freedom Insurance Сақтандыру нарығына ену – экожүйенің тағы бір маңызды қадамы. Бұл бағыт Фридомның клиент базасын кеңейтіп, кешенді қызмет ұсынуға мүмкіндік береді.
Freedom Bank: орта ойыншыдан ірі ойыншыға айналуы
Соңғы бірнеше жылда Freedom Bank — қазақстандық банк секторының ішіндегі ең серпінді өсіп жатқан ойыншыға айналды. Бірнеше жыл бұрын ол тек нишалық бағыттағы, инвестициялық қызметке жақын банк ретінде танымал болса, бүгінде ипотека, автонесие, цифрлы банкинг және шағын бизнеске арналған өнімдер арқылы кең ауқымды клиенттерді қамтып отыр.
ҚР Ұлттық банкінің мәліметінше 2022 жылдың наурызында банктің активі 1,1 трлн теңге болса, 2025 жылдың наурызында 2,5 трлн теңге көтерілді. Ал депозит тартуы да жақсы көрсеткішке қол жеткізіп отыр. Мәселен 2022 жыл мен 2025 жылдың наурыз айларында депозит көлемі 0,5 трлн теңгеден 1,1 трлн теңгеге дейін өскен.
Freedom Bank — бұрынырақ тек «орта деңгейдегі» ойыншы саналатын банктің қалайша жаңа буын банкке айналып жатқанын көрсететін жарқын мысал. Егер осындай өсім қарқыны сақталса, алдағы 2–3 жылда банк тек ішкі нарықта ғана емес, өңірлік деңгейде де елеулі рөлге ие болуы мүмкін.
Freedom Broker холдингтің алғашқы элементі әрі басты тірегі
Freedom Broker — Қазақстан мен Орталық Азияда инвестициялық қызметті бұқара халыққа алғаш болып жаппай қолжетімді еткен бренд. Freedom Holding Corp.-тың алғашқы бизнесі ретінде, бұл брокерлік компания кейінгі экожүйенің іргетасы болды.
Freedom Holding Corp. (FRHC) акциясы: Қаржы экожүйесінің капсуласы
FRHC деген не?
Freedom Holding Corp. (FRHC) — АҚШ-та тіркелген, бірақ негізгі нарығы Еуропада, Орталық Азияда (Қазақстан, Өзбекстан, Қырғызстан, т.б.) орналасқан қаржы холдингі.
FRHC акциясы — тек брокерлік қызмет емес, банкинг, сақтандыру, медиа, білім, инвестициялық платформалар сынды тұтас экожүйеге инвестиция салудың бір жолы.
2025 жылдың 13 сәуіріндегі жағдай бойынша холдингтің бір дана акциясы 126,4 долларды құрап отыр. Бұл FRHC компаниясының 7,6 млрд доллар капитализацияна тең.
Freedom Holding Corp. — қаржының жаңа толқынын бастап тұрған, ерекше құрылым. Оның акциясына инвестиция — тәуекелі де бар, бірақ болашағы да кең. Инвестор үшін ең бастысы — экожүйенің өсімі жалғаса ма, әлде тоқтай ма — соны бақылау
Freedom экожүйесінің ықпалы
Фридом экожүйесі — посткеңестік кеңістікте пайда болған ерекше құбылыс. Бұл — классикалық банкинг пен жаңа цифрлы дәуірдің арасындағы көпір. Егер Freedom қазіргі бағытын сақтап, ішкі сапа мен технологияны арттыра берсе — ол тек Қазақстанда емес, бүкіл Еуразияда негізгі қаржы ойыншысына айналуы мүмкін.
Ал оның басты артықшылығы — инвесторлық мәдениетті қалыптастыру. Қазақстанда бұқаралық инвестицияны қолжетімді ету — шын мәнінде тарихи жетістік.
