Жаңалықтар

Бүгін, 24 қазанда WhatsApp барлық төртінші буын Android смартфондарында жұмысын тоқтатады. Бұл туралы мессенджердің анықтама орталығы хабарлады.

Компанияның хабарламасында 2023 жылдың 24 қазанынан бастап тек Android ОЖ 5.0 және одан жоғары нұсқаларына қолдау көрсетілетіні айтылған.

«Нөмірді растау кезінде телефоныңыз SMS немесе қоңыраулар қабылдай алуы керек. Біз тек Wi-Fi қосылымын пайдаланатын құрылғыларда жаңа тіркелгілерді қосуды қолдамаймыз», — делінген хабарламада.

WhatsApp қандай телефон модельдерінде жұмысын тоқтатады. 91mobiles басылымының редакциясы WhatsApp жұмысын тоқтататын смартфондар мен планшеттердің 16 моделін тізімдеді.

Тізімге Android 4.1 нұсқалы құрылғылар кірді.

Оларға Samsung Galaxy Note 2 (2012), Samsung Galaxy S2 (2011), Samsung Galaxy Nexus (2011), Samsung Galaxy...

Жалпыхалықтық тиімді сатып алу мерекесі – Kaspi Жұма 3, 4 және 5 қарашада өтеді.

Күзде сүйікті клиенттеріміз дәстүрлі түрде маусымдық зат сатып алады. Қысқы шиналар, жылы киім, үйге арналған климаттық техника, қысқы спортқа арналған тауарлар мен басқа да заттарды еліміздегі танымал дүкендерден және Kaspi.kz-тегі интернет-дүкеннен үйге немесе Kaspi Postomat-қа тегін жеткізу арқылы тиімді сатып алуға болады.

Күзгі Kaspi Жұмаға Adidas, EuroMebel, Intertop, Invictus Fitnes, Lucente, KIMEX, Кама-Орталық, Қазақювелир, Мечта, Mon Amie, Marwin, Nike, Pandora, RESPECT, Sulpak, Technodom, 12 МЕСЯЦЕВ, Zeta сияқты танымал брендтер және басқа да көптеген дүкендер қатысады.

Kaspi Жұма – қазақстандық шағын...

ҚР Су ресурстары және ирригация министрлігі жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру мамандықтарының қолданыстағы тізіліміне түзетулер енгізіп, бірқатар жаңа мамандықтарды қосуды жоспарлап отыр. Сондай-ақ бұл мамандақтар бойынша студенттер шетелден біліктілігін арттыра алады. Бұл жайлы ҚР Су ресурстары және ирригация министрі Нұржан Нұржігітов мәлімдеді.

«Кадр тапшылығы мәселесін шешу үшін министрлік су ресурстарын басқару, пайдалану және қорғау саласындағы мамандарды даярлау және олардың біліктілігін арттыру бағдарламаларын жетілдіру жөнінде қажетті шаралар қабылдауға ниетті. Су шаруашылығы мамандарының жалақысын арттыру мәселесі жеке қаралатын болады.
Сонымен қатар, біз басқа елдердің тиімді тәжірибесін қабылдайтын боламыз. Ол үшін халықаралық байланыс бағытында белсенд...

Мұнай бағасы бір күн бұрын төмендегеннен кейін қайтадан тұрақты өсім көрсетті. Атап айтқанда Brent маркалы мұнай құны барреліне 90,3 долларды құрады.

Лондонның ICE Futures биржасында Мәскеу уақытымен 8:06-да Brent маркалы мұнайдың желтоқсандағы фьючерстерінің бағасы барреліне 90,34 долларды құрады. Бұл алдыңғы сессияның жабылу бағасынан 0,51 долларға яғни 0,57%-ға жоғары. Ал дүйсенбіде бұл келісімшарттар бір баррель үшін 2,33 долларға яғни (2,5%-ға арзандап, 89,83 долларды құраған болатын.

WTI мұнай фьючерстерінің желтоқсан айындағы баға белгілеулері Нью-Йорк тауар биржасындағы (NYMEX) электронды саудада 0,45 долларға, 0,53%-ға қымбаттап, барреліне 85,94 долларды құрады. Ал сессия соңында олар 2,59 долларға арзандап, барреліне 85,49 долларға төмендеді.

Алтын құны 10%-ға өсіп, бір троя унциясы үшін 2 мың долларға жақындады. Бұл соңғы 5 айдағы ең жоғары көрсеткіш.

Геосаяси жағдайдың салдарынан пайда болған нарықтағы белгісіздіктен қауіптенген инвесторлар жаппай алтын ала бастады.
FT атап көрсеткендей, бұған дейінгі жылдарда АҚШ қазынашылық облигациялары бойынша жоғары кірістілік кезеңінде алтын арзандаса, қазіргі жағдай мүлдем басқаша. Бұл 2022 жылы әлем бойынша Орталық банктердің рекордтық деңгейде металл сатып алуына байланысты болуы мүмкін. Себебі көптеген елдер АҚШ-тың Ресейге қарсы санкциясы аясында долларсыздану саясатын жүзеге асыруға тырысқан.

«Облигациялар нарығын қайта бағалаудың көз ілеспес жылдамдығы инвесторларды алтын алуға итермелеп отыр», – деп санайды Sprott Inc-т...

Фото: shutterstock

Әр нарықта стартап жасау кезінде өз ерекшеліктері болады. Сондықтан іске кіріспес бұрын ескеретін тұстарды нарыққа қарай туралау керек. Генерал болуды армандамайтын солдат болмайтынындай, стартапшылардың да арманы — юникорн болу. Бұл дегеніміз — капитализациясын 1 миллиардқа жеткізіп, ауқымды жоба жасау. Қазақстаннан ондай жоба қашан шығуы мүмкін? Отандық стартаперлер арасында осы тақырыпта сауалнама жүргіздік.

Спикерлерге мынадай сауалдар жолдап, пікірлерін білдік:

1. Қазақстанда стартап бастаудың басқа елдерден айырмашылығы қандай? Нені міндетті түрде ескеру керек?

2. Өз басыңыздан өткерген қиындықтар мен қателіктерден бір кейс атап өтсеңіз.

3. Стартапшыларға қандай кеңес берер едіңіз?

4. Бізден юникорн-стартап шығу ықтималын қалай бағалайсыз?

Айбек Қуатбай...

Tesla 2023 жылға арналған капитал болжамын жақсартты. Компанияның есебіне сәйкес, биылғы жылы капитал құны 9 миллиард доллардан асады деп болжанады.

Бұның алдындағы болжам бойынша 2023 жылы және алдағы екі жылда 7-9 млрд көлемінде болады деп болжанған еді. Tesla өз капиталын 2024-2025 жылдары да осы межеден түспейтініне сенімді.

Ал дүйсенбі күнгі сауда-саттықта Tesla акциялары 1%-ға қымбаттады. Жалпы алғанда, жыл басынан бері автоөндірушінің нарықтық құны 72%-ға өсті, ал S&P 500 қор индексі шамамен 10%-ға өсті.

Еске сала кетсек, қазан айының басында Тesla акциялары 0,9%-ға өсті. Мұнымен қоса, америкалық Tesla автомобиль өндірушісі Үндістанда Powerwall электр қуатын сақтайтын кәсіпорын салуды жоспарлап отыр.

Фото: shutterstock

Әдетте мансап жолын әркім әртүрлі бастайды. Бірі алпауыт компанияға баруға беттемей, алдымен шағын стартаптарда істеп көреді. Енді бірі «құласаң, нардан құла» деп бірден ірі компанияларға CV жібереді. Келесі бір топ өз ісін бастап кетіп, жеке стартаппен айналысады. Kursiv.media тілшісі «стартаптан бастаған дұрыс па, әлде үлкен компанияда тәжірибе жинаудан бастаған жөн бе?» деген сауалды бірнеше IT-маманға қойып көрді. 

Нәрікби Мақсұт, Booking.com iOS бағдарламалаушы:

Бір бағытты таңдап, соның майын ішкен маман болуың керек

«Инфлюенс, яғни «істеп жатқан жұмысыңның жемісін көру» деген түсінік бар. Алпауыт компанияда істегеннің артықшылығы сол — жемісін ірі масштабта көре алатыныңда. Қазақстанда немесе шағын...

Фото: shutterstock

Қазақстанда инвестициялық тартылмдылықты арттыру үшін жер қойнауын пайдалану туралы заңнамаға өзгерістер енгізілмек. Соның нәтижесінде Қазақстан инвестициялық тартымды елдер тізімінде 2025 жылы – 53 орынға, ал 2036 жылға қарай – 42 орынға табан тіреуі тиіс. Қазіргі кезде еліміз бұл рейтингте 56 орында тұр.

Бұл жайында «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне және инвестициялық ахуалды жақсарту мақсатында жер қойнауын пайдалану мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» құжатта жазылған. «Ашық НҚА» порталында жарияланған құжат 2023 жылдың 10 қарашасына дейін қоғамдық талқылауда болады.

Құжатқа сәйкес, енді барлауға лицензия ұстаушыларды ынталандыру мақсатында жер пайдалануды жалдау төлемдерін 4 жылдан 6 жылға...

Президент Қасым-Жомарт Тоқаев елімізде радикализмге, экстремизмге, құқықтық нигилизм және тұрмыстық вандализмге жол берілмейтінін мәлімдеді. Бұл жайлы мемлекет басшысы Республика күніне арналған салтанатты рәсімде айтты.

«Біз біртіндеп қоғамды өзгерту және демократия қағидаттарын енгізу жолынан айнымаймыз. Әлемде саяси және экономикалық ахуал құбылып тұрған заманда заң және құқық үстемдігін қамтамасыз ету өте маңызды. Мемлекет радикализмнің, экстремизмнің, құқықтық нигилизмнің және тұрмыстық вандализмнің кез келген көрінісіне мүлдем төзбеушілік саясатын ұстанатын болады. Еліміз өктемдік пен өшпенділікке, қоғамдық тәртіпті аяқ асты етуге, зорлық-зомбылыққа шақыруға, азаматтардың ар-намысын таптайтын әрекеттер жасауға жол бермейді», деді ол.

Ол сонымен бірге заңға қайшы келетін...

2024 жылы «Air Astana» компаниясы көптен күткен IPO-ға шығарылады. Алайда, бұл процесстен кейін де «Самұрық-Қазына» аталған компанияның ірі акционері болып қара береді. Бұл туралы баспасөз мәслихатында «Самұрық-Қазына» АҚ активтерді жекешелендіру және қайта құрылымдау жөніндегі департаменттің директоры Дастан Әдиходжаев мәлім етті.

Баспасөз мәслихаты кезінде журналист мемлекеттік реестрлер сайтында Air Astana компаниясы акцияларының мемлекетке тиесілі 51%-ы 2024 жылы саудаға шығарылатыны туралы хабарлама жарық көргенін еске салып, осы сауданың мән-жайын сұрады.

«51% үлестің барлығын сатпаймыз. Компания акцияларының бақылаушы пакеті Самұрық-Қазынаның меншігінде қалады. Сөз – 5-10% үлесі туралы болып отыр. Сонымен қатар, Air Astana компаниясының өзге иелер...

Фото: shutterstock.com

Осы кезге дейін әлемде үш өнеркәсіптік революция болды. Алғашқысында зауыттар мен фабрикалар салына бастады. Екіншісінде электроэнергетика, автомобиль құрастыру, мұнай және химия өнеркәсібі секілді жаңа салалар пайда болды. Ал үшіншісі адамзат тарихында компьютер мен смартфонның пайда болуымен есте қалады. Олай болса, кезекті революциядан не күтеміз? Өмірімізді өзгертіп жатқан технологияларға шолу жасайық.

Медицина саласындағы жаңа өнертабыстар

Экзоқаңқа. Адамның тірек-қимыл аппараты функцияларын толықтыруға арналған мобайл. Механизм. Сонымен бірге бұлшықетті нығайтып, қимыл-қозғалыс амплитудасын арттыруға арналған. Бүгінде медицинадан бастап, өнеркәсіп өндірісіне дейін экзоқаңқаларды кеңінен қолданып жүр. Салмағы шамамен 20 келідей болады. Бірақ ауырлығын адам онша сезбейді. Өйткені жүйе автоматтандырылған, түрлі қимыл-әрекетті өздігімен...

Владимир Анатолийұлы Ким «First Heartland Jusan Invest» АҚ директорлар кеңесінің төрағасы болып сайланды. Бұл туралы компанияның Қазақстан қор биржасына жолдаған хабарламасында жазылған.

«Пайлары Қазақстан қор биржасының (KASE) ресми тізімінде тұрған, инвестициялық қорлардың басқарушы компаниясы болып табылатын «First Heartland Jusan Invest» АҚ (Астана) KASE-ге Директорлар кеңесінің 2023 жылдың 18 қазанындағы шешімімен В.А. Ким компанияның Директорлар кеңесінің төрағасы болып сайланғанын хабарлады», – делінген хабарламада.

Енгізілген өзгеріс нәтижесінде «First Heartland Jusan Invest» АҚ Директорлар кеңесі үш адамнан тұрады: Владимир Ким, Ерке Нұркенов және Санжар Жамалов.

Владимир Ким компания басшылығына біраз үзілістен кейін оралған. 2021 жылды...

Коллаж: kursiv.media

Республика күніне арналған салтанатты рәсімде президент Қасым-Жомарт Тоқаев тұңғыш президент Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың тарихи рөлі туралы айтты, оның рөлін лайықты бағалауда тарихи әділдік жолын берік ұстану қажеттігін айтты.

«Біз қазір Әділетті Қазақстанды құрып жатырмыз. Сондықтан өткен заманның қайраткерлеріне, олардың еңбегіне лайықты, әділетті баға беріп отыруымыз керек.
Азаттық жылнамасында Салық Зиманов, Серікболсын Әбділдин, Қаратай Тұрысов, Зинаида Федотова, Ерік Асанбаев, Әбіш Кекілбаев, Ғайрат Сапарғалиев, Сұлтан Сартаев, Өзбекәлі Жәнібеков, Олжас Сүлейменов, Александр Княгинин, Мырзатай Жолдасбеков, Өмірбек Байгелді, Қуаныш Сұлтанов, Сергей Терещенко және тағы басқа көптеген тұлғаның есімін құрметпен атап өту керек. Елін сүйген ерлерд...

Алты мың шақырым жолды басып өткен «Шахмат керуені» еліміздің солтүстік, шығыс, оңтүстік және орталық өңірлерін артқа тастады. Қазір оны Батыс Қазақстан тұрғындары күтіп отыр.

Керуеннің қалаға келуі әуесқойлар арасында жылдам шахмат турнирінің жартылай финалы өтетінін білдіреді. 10 қарашада әр облыстан үздік деп танылған 3 ойыншы гранд-финал өтетін Түркістанға аттанады.

Шахмат тунирі осы жоба үшін арнайы жасалған, тасымалданатын шыны киіз үйде өтеді. Арнайы дизайнының арқасында көрермендер жарысты сырттан тамашалай алады. Мысалы, Қызылордада төрт ер адам киіз үйдің қасына келіп, оның шыны «керегесінен» бақылап тұрды. Төртеуі де жартылай финалға шыққан спортшылардың әкесі болып шықты.

«Біздің балалар бірге оқиды...

Риддер ЖЭО-ның бұрынғы басшылығы қазандықтарды күрделі жөндеуге бөлінген ақшаны жымқырған. Бұл жайлы Қаржылық мониторингі агенттігінің баспасөз қызметі хабарлады.

«Алаяқтық фактісі бойынша Риддер ЖЭО-ның бұрынғы басшыларына қатысты істі ҚМА Шығыс Қазақстан облысы бойынша департаменті тергеп жатыр. Олар алдау және сенімін теріс пайдалану арқылы бөтеннің мүлкін жымқырып, аса ірі көлемде мемлекетке 4,1 млрд теңге залал келтірген деген күдікке ілінді», делінген хабарламада.

Тергеу барысында ЖЭО-ның жөндеу жұмыстарына бөлінген қаражаттың жүйелі түрде ұрланып отырғаны анықталған. Яғни 2018-2022 жылдар аралығында Риддер ЖЭО-ның бұрынғы лауазымды тұлғалары ғылыми-техникалық қызмет көрсету, қазандықтарға, жылу желілеріне және турбогенераторларға күрделі жөндеу жұмыстарын жүргізу үшін...

Фото: kursiv.media

Мемлекеттік кірістер комитетінің мәліметінше, қаңтар-тамызда Қазақстан шетелден мұнай жеткізуден 27,9 млрд доллар табыс тапты.
Өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда бұл – 14,5%-ға немесе 4,7 млрд теңгеге кем көрсеткіш.

Мұнай экспортының өсімі ақпан, шілде айларында ғана байқалды. Қалған айлардағы көрсеткіш өткен жылмен салыстырғанда айтарлықтай аз болды.

Бір жыл бұрын Қазақстан мұнай экспортынан айына орта есеппен 4,1 млрд доллар табыс тапса, қазір 3,5 млрд долларды қанағат тұтып отыр.
Мұнай экспортының көлемі ұлғайғанына қарамастан, табыс 0,6 млрд долларды ғана құрады.

DataHub атап көрсеткендей, Қазақстан шетелге сатқан мұнай көлемін 3%-ға арттырған. Бұған дейін 46,2 млн тонна мұнай экспорттаса, есептік кезеңде шетелге 47,6 млн...

Республика күні қарсаңында Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстан азамттарын мемлекеттік наградалармен марапаттады.

Президент Жарлығымен еліміздің әлеуметтік-экономикалық, мәдени-рухани дамуына, халықтар арасындағы достық пен ынтымақтастықты нығайтуға қосқан елеулі үлесі мен белсенді қоғамдық қызметі үшін бір топ азаматтарға «Еңбек ері», «Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері» атағы, «Отан», «Барыс», «Парасат», «Ел бірлігі», «Құрмет», «Еңбек даңқы», «Айбын» ордендері және «Ерен еңбегі үшін», «Ерлігі үшін», «Шапағат» медальдары және тағы да басқа мемлекеттік наградалар табысталды.

Олардың қатарында өндіріс, бизнес, білім беру, денсаулық сақтау салаларының көрнекті өкілдері, әскери қызметшілер, құқық қорғау органдарының қызметкерлері, спортшылар, еңбек ардагерлері, мәдениет және ғылым қайраткерлері бар.

«Қазақстанның Еңбек Ері» атағы Қазақстан Республикасының мұнай-газ...

Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің төрағасы Мәдина Әбілқасымова Президенттің қабылдауында болып, есеп берді.

Агенттік төрағасы қаржы нарығындағы ахуалға шолу жасап, банктерді экономиканың нақты секторын несиелендіруге жұмылдыру үшін қандай шара қолданылып жатқанын жариялады.

Оның сөзінше, банктердің капиталына, өтімділігі мен кепіл саясатына, сондай-ақ шетелдік еншілес банктердің несиелік белсенділігін арттыруға қатысты жаңа пруденциалды шаралар әзірленді. Қазақстанның банк секторына енгізу үшін шетелдік инвесторларға қойылатын талаптарды оңтайландыру жоспарланды. Цифрлық платформалар арқылы стресті активтерді сату, халықтың шектен тыс несие алуын төмендету, барлық микронесие бойынша бірыңғай мөлшерлеме белгілеу, коллекторлық қызметке қойылатын талапты қатаңдату шаралары жүзеге асты. Сонымен қатар қаржылық алаяқтыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі заң жобасы әзірленіп...

Былтыр Кореядан келген тікелей инвестицияның жалпы көлемі 85%-ға өсіп, жаңа рекордтық – 1,5 млрд долларға жеткен. Бұл жайлы ҚР-ның Премьер-Министрі Әлихан Смайылов пен Оңтүстік Кореяның сауда министрі Ан Док Гынмен кездесуі барысында айтылды.

Екі тарап инвестициялық жобаларды жүзеге асыру мәселелерін талқылады. Премьер-Министр былтыр екі жақты тауар айналымы 2,3 есе өсіп, $6,1 млрд-тан асқанын, ал биылғы жылдың 8 айында тағы 11%-ға өскенін айтты.

Сондай-ақ үкімет басшысы Оңтүстік Корея еліміздің экономикасындағы ірі инвесторлардың топ-10-дығының қатарында тұрғанын атап өтті. Бұл елден, соңғы 18 жылда 9,2 млрд долларға жуық инвестиция тартылған. Ал былтыр Кореядан келген тікелей инвестицияның жалпы көлемі 85%-ға өсіп...

Tengri Bank басқармасының бұрынғы төрағасы Ержан Шайкенов банк қаражатын ұрлағаны үшін кінәлі деп танылып, 10 жылға бас бостандығынан айырылды, деп хабарлайды Bes Media.

Не болды. Бұрынғы Tengri Bank басқарма төрағасы Ержан Шайкенов пен төрағаның орынбасары Бақтияр Ілиясов 10 жылға бас бостандығынан айырылды.

Сот оларды «сеніп тапсырылған бөтеннің мүлкін аса ірі мөлшерде иемдену» және «қаржы ұйымының басшы қызметкері жасаған өкілеттіктерді теріс пайдалану»баптары бойынша кінәлі деп тапты.

Сот шешімі. Бұрынғы банкирлерге өмір бойы қаржы ұйымдарының ірі акционерлері болуға тыйым салынды. Сот олардың мүлкін тәркілеу туралы шешім шығарды және коммерциялық ұйымдарда 10 жыл материалдық-жауапты және басқарушы лауазымдарға тыйым салды. Банктің бұрынғы топ-менеджерлерінен...

Бұл құрылымға еліміздің әуежайлары мен әуеайлақтарының қауіпсіздігін қамтамасыз ету міндеті жүктеледі.

Қаңтар оқиғасы Қазақстандағы әуежайлардың қауіпсіздігі сын көтермейтінін көрсетті. Стратегиялық нысан теріс пиғылды адамдардың қолына өтіп, ұлттық қауіпсіздікке қатер төнді. Бұл туралы «Ашық НҚА» порталында жарияланған заң жобасының салыстырма кестесінде.

«Қаңтар айындағы оқиғалар деструктивті азаматтардың іс-әрекетінен стратегиялық нысандар ретінде әуежайлардың осалдығын көрсетті», – деп жазылды.

Халықаралық азаматтық авиация ұйымының Орталық хатшылығында жұмыс істеген отандасымыз Абыл Кекілбаев Қазақстанда авиациялық қауіп¬сіздік деңгейі төмен екенін алға тартады.

Оның сөзінше, «Қаңтар қасіреті» кезінде Алматы әуежайы «жау» қолына оңай өтті. Себебі ешкім «Қаңтар қасіретіне» дейін әуежайдың стратегиялы...

MarketWatch деректеріне сәйкес АҚШ-тың он жылдық қазына кірістілік 2007 жылдан бері алғаш рет 5% – дан асты. Bloomberg бұған себеп инвесторлардың Федералды резервтік жүйенің (ФРЖ) ставкасын жоғары деңгейде ұстап тұруын және Үкіметтің бюджет тапшылығын жабу үшін мемлекеттік қарызды болашақта өсіруін айтады.

АҚШ-тың он жылдық мемлекеттік облигацияларының кірістілігі 4,986% құрады, бұл 20 қазандағы жабылу деңгейімен салыстырғанда 0,056% өсімге сәйкес келді. Шыңында кірістілік 5,022% жетті.

Өткен аптада ФРЖ басшысы Джером Пауэлл реттеушінің Директорлар кеңесі қараша айындағы алдағы отырыста федералды қорлар мөлшерлемесін (ФРЖ базалық мөлшерлемесі) қазіргі 5,25–5,5% деңгейінде сақтайды деп болжады.

Нарық қатысушыларын алаңдатудың тағы бір себебі мемлекеттік қарыздың ықтимал...

Газа секторында Қазақстан азаматы қаза болды. Бұл туралы Сыртқы істер министрлігі хабарлады.

«22 қазанда Газа секторын атқылау салдарынан Қазақстан азаматы қаза болды. Өкінішке қарай, онымен бірге 23 жастағы қызы да көз жұмды. Қыз Палестина азаматы болатын»,- дедіСІМ баспасөз қызметі. 

Отандасымыз Газа секторында күйеуі Палестина азаматымен бірге ұзақ уақыттан бері тұрып келген. 

Айта кетейік, Айбек Смадияров Қазақстанның Иорданиядағы елшігінің хабарлауынша Газа секторында біздің еліміздің паспорты бар 25 азамат бар екенін айтты. Олар негізінен Палестина азаматтарына тұрмысқа шыққандар.