Жаңалықтар

Жақында шетелдік әншілер Akon мен  50 Cent  Қазақстанға келіп концерт қойған еді.  Әншілердің Алматы мен Астанадағы жанкүйерлері оларға деген ерекше сый-құрмет жасағаны сонша, қымбат билетін сатып алып, үстілеріне шапанға дейін жапты. Тіпті әннің сөзін түсінбесе де, музыкаға еліктеген жастар, әсіресе, қыздар қауымы іш киімдеріне дейін сахнаға лақтырып, Akon-ның өзін таңқалдырды. Жастардың бұл ерсі қылықтарын сынаған жұрттың пікірі парламент қабырғасына дейін жетіп, депутаттар дабыл қақты. Осылайша Парламент Мәжілісінің депутаты  Аманжол Әлтай Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі Ә. Смайыловқа депутаттық сауал жолдады.

Мәжіліс депутаты Аманжол Әлтайдың айтуынша, қыз тәрбиесі бұзылса, ұлт тәрбиесі әлсірейді. Депутат ұлттық құндылықтарды табанға таптауға жол бермеу керектігін алға тартты.

Мемлекеттік кірістер комитеті биыл мемлекеттік қызметшілер және оларға теңестірілген азаматтар, олардың жұбайларының банк шоттарына 2022 жылы түскен аударымдарды тексерген. МКК мәлімдеуінше, осы уақытқа дейін декларация тапсырғандардың арасында банк шотына 100 түрлі адамнан 3 ай қатарынан аударым түскендер анықталғанымен, әзірге ешкімге айыппұл салынбаған. Өйткені оның нақты кәсіпкерлікпен айналысқаны және табысын жасырғаны дәлелденуі керек.

Мобильді аударымдар бойынша бақылау 2023 жылы алғаш рет жүргізілген. Комитеттің ақпаратына сүйенсек, биыл банктерден банктік шоттарына кәсіпкерлік қызметке байланысты ақша түсетін азаматтар туралы мәлімет алынған.

«Бұндай статистика да бар, бірақ ол терең талдауды қажет етеді. Мәселен, бір мемлекеттік қызметші келіншектің туған...

ҚР Ұлттық статистика комитетінің мәліметтері бойынша, 2023 жылдың он айында Қырғызстан 805,4 миллион долларға 12,8 тонна алтын экспорттады.

Бір айда көрсеткіш бірден 2,9 тоннаға өсті. Бұл ретте Қырғызстан 2022 жылы осы кезеңде 905,6 мың долларға небәрі 69,4 килограмм алтын экспорттаған болатын.

«Биыл алтын шығару көлемі өткен жылдың деңгейінен екі есе көп»-делінген хабарламада.

Бағалы металл экспортының негізгі көлемі Швейцарияға жеткізіледі. Ол жерге 665 миллион долларға 10,6 тонна алтын жеткізілді.

Сонымен қатар, Қырғызстан Гонконгқа 60 миллион долларға 984,3 килограмм қымбат метал және Біріккен Араб Әмірліктеріне 80,3 миллион долларға 1,2 тонна алтын жеткізді.

2022 жылы...

Өңірлердегі жылу электр орталықтарында болған апат қолдан ұйымдастырылған жоқ. Бұл – «саботаж» емес. Энергетика министрі мәлімдегендей, техногендік ақау да емес, апат.

Мәжілістің жалпы отырысынан кейін журналистерге сұхбат берген депутат Еділ Жаңбыршиннің сөзінен осындай ой түйдік.

Тілшілер депутаттан: «Жылу электр станцияларындағы апат қолдан ұйымдастырылып жатқан жоқ па?» – деп сұрады.

Ол: «Ондай да пікірлер айтылады. Сұрағыңыз өте дұрыс. «Саботаж» болып жатқан жоқ па дегенге қатысты айтып отырмын. Бірақ шынына келген уақытта жылу электр орталықтарының көбі тозған. Құбырлар, қазандықтар тозған, олар жөнделмеген. Сондықтан оның бір күні жарылатыны белгілі ғой. Бұл жердегі жағдай ең бірінші технологиялық жабдықтардың физикалық тозуы болып жатыр деп...

Мәскеудің Таган соты Google-ге Украинадағы арнайы операция туралы жалған ақпаратты жүйелі түрде жоймағаны үшін айыппұл салды. Сот компанияға 4,6 миллиард рубль көлемінде айыппұл салынды, деп хабарлайды ТАСС.

«Компания әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодекстің 13.41-бабының 5-бөлігін бұзғаны үшін кінәлі деп танылды. Роскомнадзордың талаптарына қарамастан, Google арнайы операция туралы жалған мәліметтерді жүйелі түрде жоймағаны дәленденді»,-деді хабарламада.

Google-ге қатысты әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттамасына сәйкес, корпорацияға Ресей Федерациясының Украина аумағындағы арнайы әскери операциясы туралы жалған қоғамдық маңызды ақпаратты, YouTube-тен ЛГБТ мазмұны бар бейнелерді, сондай-ақ экстремистік сипаттағы материалдарды алып тастау талап етілген.

Айта кетейік, Google 2023 жылы е...

Қостанай облысындағы Шұбаркөл көлін Ресей ГРЭС-і ластап жатыр. Бұл жайлы мәжіліс депутаты Дүйсенбай Тұрғанов айтты.  

«Қазіргі таңда еліміздегі экологиялық мәселелердің ошақтарының бірі – Қостанай облысындағы Қарабалық ауданындағы күл үйіндісі. Мұнда, Шұбаркөл көлінің түбінде Ресей Федерациясының елді мекендерін электр және жылумен қамтамасыз ететін Челябі облысындағы Троицкая ГРЭС-те көмірді жағу кезінде пайда болған күл қалдықтары жиналады»,- дейді депутат. 

Депутаттың айтуынша күл мен шлак қалдықтарын сақтау үшін бұл жерлерді пайдалануға беру жөніндегі рұқсат қағазы 1993 жылы берілген екен. Содан бері күл үйіндісі орналасқан орынды жабу мәселесі әлі шешілмеген. Нәтижесінде бұл стансадан шыққан күл-қоқыс қалдықтары Шұбаркөл...

Жеңіл жұмыс істегісі келетін кеншілерге жұмыспен қамту орталығы бизнес ашу жолдарын көрсетіп немесе басқа қаладан жұмыс тауып бере алады. Бұл туралы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі Светлана Жақыпова айтты.

Осыған дейін Еңбек министрлігі зиянды жұмыс орнында істейтін азаматтарға жеңіл жұмыс тауып бере алатынын айтқан. 

Алайда Орталық коммуникациялар қызметінде журналистер шағын қалаларда негізгі жұмыс орны кәсіпорындар мен кен орындары екенін айтты. Кен орнынан жұмыстан кеткен күннің өзінде шағын қалада аула сыпырудан басқа жұмыс табылмайды. Бұған қатысты сұраққа еңбек министрі Светлана Жақыпова жауап берді.

«Біз тек қоғамдық жұмыс, аула сыпырушы немесе күзетші болуды ұсынбаймыз. Бизнестің негіздерін үйретіп...

Qarmet-тің жаңа басшылығы «АрселорМитталТеміртау» бұрынғы инвесторының қарыздарын өтеген. Енді кеншілер медициналық сақтандыру мен зейнетақы жарналарымен қамтылады. Бұл туралы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі Светлана Жақыпова айтты.

Костенко шахтасында болған қайғылы оқиғадан кейін кеншілер міндетті медициналық сақтандыру қорына қазан айына төлем жасалмағанын білген. Орталық коммуникациялар қызметінде журналистер Светлана Жақыповадан осы мәселенің шешімі туралы сұраған.

Министр жаңа инвестордың АМТ қарызын өз мойнына алып, толық өтегенін айтты.

«Qarmet-тің жаңа құрылтайшысы «АрселорМиттал Теміртаудың» қарыздарына қатысты барлық міндеттемелерді өз мойнына алды. Кеншілер алдындағы қарыздарды өтеуге және жеткізушілер алдындағы қарызды жабуға шамамен 286 млн теңге жұмсалған. Кеншілердің жалақысы және БЖЗҚ төлемдер...

Жаңбыршин Парламент депутаттарының белсенді екенін айтты / Фото: kursiv.media

Еділ Жаңбыршин Парламенттің жұмысын 100 -ден 70 балға немесе 10-нан 7 бал деп  бағалады.

Журналистер депутаттан Парламенттің жұмысына баға беруді сұрады. Оның айтуынша бұл сайланым депутаттары өте белсенді. 

«Осы шақырылымның депутаттары өте белсенді. Оны өздеріңіз де көріп жатырсыздар. Өткен шақырылымда да белсенді депутаттар болды. Қазір округтен келген депутаттар бар, мықты мамандар бар. Тәуелсіз депутат Ермұрат Бапи ағамыз бар. Сонымен бірге Бақытжан Базарбек, Абзал Құспан секілді азаматтарымыз бар. Парламенттің жұмысы одан әрі жанданғанын өздеріңіз көріп отырсыздар. Мәжіліс қазір  қоғамдағы көптеген өзекті мәселелерді көтеріп жүр. Қандай да бір оқыс...

Қазақстанның бұрынғы президенті Нұрсұлтан Назарбаев Мәскеуде Ресей президенті Владимир Путинмен жеке кездесу өткізген. Ақпаратты Кремль баспасөз хатшысы Дмитрий Песков растаған.

ТАСС агенттігі Назарбаевтың жексенбіде Мәскеуде болғанын жазған.

«Иә, оның (Назарбаевтың – ред.) Мәскеуде болғаны рас. Президентпен (Путинмен – ред.) жеке кездесу өткізді», – дейді Песков.

Айта кетейік, 1 желтоқсанда Нұрсұлтан Назарбаев «Менің өмірім: Бодандықтан – бостандыққа» кітабын сатылымға шығарған. Кітапта экс-президенттің жеке өмірінен бөлек, Жаңаөзен оқиғасы, «билік транзиті» мен Қанды Қаңтар оқиғасына арналған бөлімдер бар. Orda сайты кітапта Назарбаевтың Қанды Қаңтар оқиғасындағы тәртіпсіздікке «радикал оппозицияны», дәлірек айтқанда шетелде қуғында жүрген банкир Мұхтар Әблязовты кінәлайтынын...

Қарақия ауданының әкімдігі West Oil Software жұмысшылары «ҚазМұнайГаз» өкілдерімен  келіссөз жүргізуден бас тартты деп хабарлады. Олар наразылық акциясын заңдастыруды және ҚМГ штатына жұмысқа орналастыруды талап еткен.

Әкімдік не дейді?  

19 желтоқсанда Қарақия ауданының әкімі Сымбат Төретаев West Oil softwarе-нің наразылыққа шыққан қызметкерлері өкілдерімен кездесу өткізген. Төретаев наразылық білдірушілерді жағдайды сындарлы бағытқа ауыстыруға, мәселені келіссөз үстелінде шешуге шақырған. 

Ертесі күні таңертең «ҚазМұнайГаз» АҚ төрағасының орынбасары Дәулетжан Хасанов, «Маңғыстаумұнайгаз» АҚ басшысы Мұрат Мұстафаев, West Oil software басшылығы және Қарақия ауданының әкімі Сымбат Төретаев ереуіл өтіп жатқан жерге келеді. 

«Алайда West Oil Software қызметкерлері наразылық акциясын заңдастыруды талап етіп...

2024 жылы Қазақстанда орташа зейнетақы 10 мың теңгеге өседі. Бұл туралы Орталық коммуникациялар қызметінде өткен отырыста Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі Светлана Жақыпова айтты.

Министрдің айтуынша, 2023 жылы орташа зейнетақы мөлшері 120 мың теңге болса, 2024 жылы 130 мың теңгеге жетеді. Бұл БЖЗҚ төлемдері қосылмайтын бюджеттен төленетін зейнетақыға қатысты.

Министр базалық зейнетақы төлемі тоқтайды деген ақпаратты жоққа шығарды.

«Қауесет сөздерге келсек, базалық зейнетақы төлемі сақталады. Осы жылы базалық зейнетақының ең төменгі мөлшері ең төменгі 54% күнкөріс деңгейінен 60% дейін өсті. Келер жылы тағы 5% өсіреміз деген жоспар бар. Оған қоса, бізде 7% инфляция деңгейіне индекстеу...

Американың Citigroup қаржылық конгломераты алдағы бір жарым жылда шағын банктердің акциялары «өте тартымды» болатынын айтып отыр. Morgan Stanley болса АҚШ-тағы аса ірі технологиялық компаниялардың акциялары өседі деп болжайды.

Аймақтық банктердің акцияларын алу тиімді 

Citi 18 банктің келешегіне шолу жасапты. Онда Western Alliance Bancorp, First Horizon, Popular және Bank OZK секілді аймақтық банктер жоғары баға алды. Бұл туралы Citi сарапшысы Бена Герлингер мәлім етті. Осы және басқа да банктердің акциялары қарашадан бастап ралли режимінде болса да, Citigroup қаржылық конгломератының сарапшысы аймақтық банктер 2024 жылы және 2025 жылдың бірінші жартыжылдығында «өте тартымды» болып қала беретін айтып отыр.

Оның айтуынша, жоғарыда аталған төрт...

Су ресурстары министрі 14 жыл бұрын басталған жобаның қашан аяқталатынын айтты / Фото: gov.kz

Су ресурстарын басқарудың бірыңғай ақпараттық автоматтандырылған жүйесін әзірлеу және енгізу жобасына 400 млн теңгеден астам қаражат жұмсалған. Бірақ жоспарланған жоба соңына дейін аяқталмай қалған. Депутаттар Су ресурстары және ирригация министрі Нұржан Нұржігітовтен бұл қаражаттың қайда кеткенін сұрады. 

«ЖАП басшысы 14 жыл бұрын Су ресурстарын басқарудың бірыңғай ақпараттық автоматтандырылған жүйесін әзірлеу және енгізу жобасына 400 млн теңден астам қаражат жұмсалғанын айтты. Бұл жоба лайықты деңгейде жүзеге асырылмаған болса, бұл қаражат қайда кетті? Бюджет қаражатының тиімсіз жұмсаған кім? », – деп сұрады депутат...

Мәжіліс депутаттары Ринат Заитов пен Мақсат Толықбай Түркістан қаласындағы мемлекетке тиесілі болған ғимараттардың жеке меншікке өтіп кеткен ғимараттар мен кәсіпкерлердің салығын тексеруге үндеу жолдады.

Үндеуді премьер-министр Әлихан Смайылов пен Бас прокурор Берік Асыловтың атына жолдаған.

Депутаттар Түркістан облысынан түскен арыздардан кейін аймаққа барып жағдайда өз көздерімен көргенін айтады. Олар ең алдымен 2021 жылы жеке меншікке өткен аумағы 2 100 шаршы метр болатын Түркістан қаласындағы Неке сарайына барған.

«Кәсіпкер басқаруындағы нысаннан былтыр бюджетке 15 мың теңге аударған. Талап бойынша ол табысының кем дегенде 50%-ын қазынаға құюға міндетті. Сонда Неке сарайының ішіндегі қызмет көрсететін сұлулық салондары, той...

Қарыз алушы құқығын қорғау туралы заңды Мәжіліс депутаттары бастама жасап әзірледі. Оған сәйкес, несие өтеу мерзімін кешіктірген борышкерге тұтынушылық несие алуға тыйым салынуы мүмкін. Сонымен қатар, қарызын 90 күннен астам уақыт өтей алмаған азаматтардың несиесіне сыйақы есептелмейді. Бұл туралы Мәжілістің жалпы отырысында депутат Татьяна Савельева айтты.

Депутаттар «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне кредит беру кезіндегі сын-қатерді азайту және қарыз алушылардың құқығын қорғау мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» заң жобасын талқылады.

Заңдағы жаңашылдық, Оған осыған дейін айтылып келген, әскери борышын өтеу кезеңінде мерзімді әскери қызметкерлерді қарызды қайтару міндетінен босату талабы енгізілген.
Бұған қоса кәмелетке толмаған балалары бар отбасыларды...

 KEGOC АҚ 2023 жылдың 11 айындағы қызметінің  нәтижесін жариялады. Соған сәйкес, компания қаңтар-қараша аралығында  36,1 млрд теңге таза пайда тапқан. Бұл көрсеткіш былтырғы сәйкес кезең нәтижесімен салыстырғанда  24,7%-ға артық. Таза пайда көлемі компанияның болжамынан асып түскен.

Сондай-ақ, таза пайда көлемі бүкіл 2022 жылғы пайдадан (26,7 млрд. теңге) жоғары болып қана қоймай, Halyk Finance сарапшылары болжаған 33,6 млрд теңге көрсеткіштен  2,5 млрд теңгеге асып түсті.

Таза пайда өскенімен қатар, 2023 жылдың 2 жартыжылдығына арналған дивиденд туралы ақпарат та жағымды болып отыр.  Компания төлейтін дивиденд мөлшері  2023 жылдың 1 жарты жылдығы деңгейінде қалуы мүмкін. Бұл компания жыл соңында таза пайданы дивидентке...

«Қазатомөнеркәсіп» уранның қымбаттағанын елемей жатыр. Бұл туралы  Freedom Broker компаниясының күн сайынғы шолуында жазылған. 

KASE индексі кеше 0,1% ғана шамалы өсім көрсеткен. «Қазақтелеком» акцияларының қымбаттауы анағұрлым  салмақты. Kaspi мен «Қазатомөнеркәсіп» компаниялары акцияларының  0,4-0,5%-ға арзандауынан асып түсе алмады.

Ал Лондон қор биржасында Ұлттық атом компаниясының акциялары шикізат бағасы қымбаттағанына қарамастан, құбылмалы болып тұр. 

«Қазатомөнеркәсіп»  ҰК бағалы қағаздары LSE-де 7,2% арзандап, 14-15 желтоқсандағы өсімін жоғалтып алды.  Сарапшылардың айтуынша, жергілікті теріс болжам орындалды. 

Алайда компания өндіретін шикізат – уран қымбаттауын жалғастырып жатыр. Кеше жақын арадағы фьючерстік келісімшартқа баға белгілеуі тағы 2,2%-ға өсіп, бір фунт үшін 89,2 долларды құрады.

Салыстырар...

Қазақстанда су ресурстары шектеулі, соған қарамастан елімізде су үнемдеуге айтарлықтай мән берілмей келеді / Фото: kursiv.media

9 жыл ішінде су инфрақұрылымына 1 трлн 100 млрд теңге жұмсалған. Бұл жайлы Мәжілісте Жоғары аудиторлық палата төрағасы Наталья Годунова айтты.

«Елімізде 2013-2022 жылдар аралығында орталықтанған сумен қамтамасыз етуге 1 трлн 100 млрд теңге кеткен. Қазіргі таңда ауызсумен елдімекендердің 78 пайызы ғана қамтамасыз етілген. 2012 жылдан бастап суармалы жерлер 78 мыңға кеңейген. Соған қарамастан су ресурстарын пайдалану тиімділігі өте төмен. Бұл ауылшаруашылыққа қажетті судың жетіспеушілігіне әкеліп отыр. Халық орталықтан суға қосылмаған. Әсіресе, ауылдарда жағдай қиын”,– деді Годунова. 

ПРООН...

Фото: qazhome.kz және shutterstock

 «QazHome» тұтыну кооперативінің атын жамылып қаржы пирамидасын ұйымдастырған Атырау қаласы тұрғындары бас бостандығынан айырылды.Бұл туралы ҚМА Баспасөз қызметі хабарлайды.

Істің мән жайы: Ұйымдастырушылар азаматтарға жылжымайтын мүлік береміз деген желеумен қаржы пирамидасына ақша салу ұсынған.

«Сотқа дейінгі тергеп-тексеру барысында кооперативтің қызметіне 300-ге жуық салымшы тартылған, оның ішінде тек 35 адам ғана өтініш беріп, бұл өтініштер бойынша келтірілген шығын көлемі 49 млн теңгеден асатыны анықталды», – деп жазылған таратылған хаюарламада.

Қандай шешім шығарылды: Сот үкімімен «QazHome» тұтыну кооперативінің басшылары кінәлі деп танылып, әрқайсысы 6 жылға бас бостандығынан айырылды.

 2017-2019 жылдары қаржы пирамидасын ұйымдастырып, салымшыларын 1,2 млрд теңге шығынға...

Финам Қазақстанға келмек. Фото: ТАСС/Антон Белицкий

«Финам» инвестициялық холдингі президенті  Владислав Кочетков Қазақстан мен Баларусь нарығына шықпақ екендерін мәлімдеді. Бұл туралы РБК хабарлайды.

Инвестициялық компанияның Беларусь пен Қазақстандағы өкілдіктерінде өзіндік ерекшеліктері болады. 

Владислав Кочетковтың айтуынша, Қазақстанда ресейліктермен де жұмыс істейтін компания құрылса, Ал Беларусьте  криптомен жұмыс істейтін брокер іске қосылмақ. 

Қазақстанда 2014 жылдан бері «Финам»  халықаралық серіктесі – Just2Trade жұмыс істейді. Сондай-ақ қазақстандық инвесторлар Финамның өзімен тікелей  жұмыс істеп, қашықтан шот аша алады. Дегенмен ресейлік холдингтің жергілікті биржаларға әлі де тікелей қатынасы жоқ.

«Қазақстан нарығына брокер-компания ашу арқылы шықпақпыз. Ресейлік брокермен саудаға қосылу мүмкіндігін...

Қостанай қаласында коммуналдық апат салдарынан тұрғын үйлер жылусыз қалды. Қазір жөндеу жұмыстары жүріп жатыр. Бұл туралы «Қостанай жылу энергетикалық» компаниясы хабарлады.

Компания ақпаратына сәйкес, «20 желтоқсан күні Герасимов көшесіндегі №4 тұрғын үйдің жанындағы жерасты жылу желісіндегі апат салдарынан жөндеу жұмыстары жүріп, сағат 12.00-ден 20.00-ге дейін қаланың халықаралық әуежайы, №29 орта мектебі мен 42 көппәтерлі тұрғын үйді жылумен жабдықтау уақытша тоқтатылады» екен, яғни осы ғимараттар жылусыз қалмақ.

Еске саламыз, 19 желтоқсанда Жезқазған ЖЭО «Қазақмыс Энерджи» ЖШС-де бесінші және алтыншы қазандық істен шыққан. Бүгін таңертең бесінші қазандық жұмыс істеп тұр. Ал алтыншы қазандық жұмысы туралы нақты ақпарат жоқ. 

Энергетика министрлігі болса, республика бойынша электр...

Жақында ғана жария болған электромобиль мен аккумулятор шығаратын кем дегенде 18 стартаптың 2024 жылдың соңына қарай ақшасыз қалуы қауіп бар. Бұл туралы The Wall Street Journal жазды. Бұл стартаптардың қатарында Nikola стартапы да бар. Оның негізін қалаушы алаяқтық үшін төрт жылға бас бостандығынан айрылған. Ал кем дегенде үш компания банкроттық рәсімдерін бастап та кетті.

The Wall Street Journal нарықтағы компаниялардың соңғы есебімен танысып шыққан. Басылымның жазуынша, 18 компанияның жетеуінің тек бірнеше аптаға ғана жететін ақшасы қалған. WSJ сауалына жауап берген бірнеше компания жаңа қаржыландыру көзін тартуды және шығынды қысқартуды жоспарлап отырғанын айтқан. 16 компанияның жұмыс істеуге және 2024 жылдан...

Жезқазған қаласының әкімдігі 20 желтоқсан күні қаладағы ЖЭО қазандықтарының жағдайы туралы ақпарат берді. Ақпаратқа сәйкес, жағдай біршама тұрақталған. Сол аралықта Энергетика министрлігі де елдегі жалпы жағдайға шолу жасап, есеп берді.

19 желтоқсанда Жезқазған ЖЭО «Қазақмыс Энерджи» ЖШС-де бесінші және алтыншы қазандық істен шыққан. Бесінші қазандықта таңғы сағат 07:55-те жарықшалар пайда болып, алтыншы қазандықта сағат 10:15-те түтін сорғышының электр қозғалтқышы жанып кеткен.

Осыған дейін 18 желтоқсанда төртінші қазандық жоспарлы түрде тоқтатылған. Ол тек 21:00-де толықтай іске қосылған.

20 желтоқсан күні қала әкімдігі төртінші және бесінші қазандық жұмыс істеп тұрғанын хабарлады, алайда алтыншы қазандық жұмысы туралы нақты ақпарат жоқ. 

Сәрсенбі, 20 желтоқсан күні, Энергетика министрлігі жариялаған мониторингте...