Жаңалықтар

Жамбыл облысы, Жуалы ауданының еңбекке жарамды тұғындарының үштен бір бөлігі орта және шағын бизнес саласында еңбек етеді. Ауданда ауыл шаруашылық өнімдерін өндіруден бөлек, тұрмыстық қызмет көрсету саласы да дами бастаған. 

Ауылдағы жаңа леп 

Қазіргі кезде Жуалы ауданында 51 мыңға жуық адам тұрады, соның 30 мыңнан астамы – еңбекке жарамды жастағы тұрғындар. Соның 9 мыңы шағын кәсіппен айналысады. Жуалы тұрғындарының 15 мыңы жеке үй-жай шаруалығының арқасында күнелтсе, біршамасы әлеуметтік жәрдемақы алады. 

Жуалы ауданы әкімдігінің кәсіпкерлік және өнеркәсіп басқармасынының басшысы Талғат Әміралиевтің айтуынша, кәсіппен айналысқысы келгендер тек ауыл шаруашылық өнімдерін өндірумен шектеліп жатқан жоқ. Тұрғындар  ауылда азық-түлік дүкені ғана емес, сұлулық салоны...

Соңғы жылда Шығыс Қазақстандағы туристердің саны 30 пайызға артқан. Бұқтырма мен Алакөлдің демалыс орындарына жолдама көктемнің басында-ақ сатылып кеткен көрінеді. 

Шынайы статистика

Шығыс Қазақстан облысының туристік саласы жылдан-жылға өсім көрсетіп келеді. Мәселен, Статистика комитетінің сайтында жарияланған деректерге сүйенсек, 2018 жылы ШҚО-да ішкі туристердің қатары 339 мың адамнан асып жығылған. Аталмыш көрсеткіш аймаққа нақты мақсатпен: демалыс пен ем-дом қабылдап, денсаулығын түзеу  үшін келген адамдардың саны (оған іс-сапармен келген жандар кірмеген). 2017 жылмен салыстырсақ, өсім 30 пайызды құрайды.
  
Демалыс барысында туристер ШҚО-да 21,2 млрд теңгеден аса қаржы қалдырған, ол бір жыл бұрынғы көрсеткішпен салыстырғанда 9 пайызға артық. Бұл қаржының 3,5 млрд...

Қазақ-өзбек шекарасында «Орталық Азия» халықаралық сауда-экономикалық ынтымақтастық орталығын құру нәтижесінде Қазақстан мен Өзбекстан арасындағы халықаралық сауда-саттық пен өзара сауда айналымы бірнеше есе өседі деп күтілуде. Дегенмен, сонымен бірге қазақстандық өндірушілердің мүддесіне нұқсан келеді деген қауіп те бар.
 
Айта кетейік, «Орталық Азия»  халықаралық сауда-экономикалық ынтымақтастық орталығын құру туралы келісімге ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың сәуірдегі Өзбекстан Республикасына мемлекеттік сапары барысында қол жеткізілген еді. Қос мемлекет басшылары қойған мақсат –2020 жылға дейін тауар айналымын 5 млрд долларға дейін жеткізу үшін аймақтық және шекара маңы ынтымақтастық мүмкіндігін толық пайдалану. ҚР Ұлттық экономика министрлігі осы себепті шекара маңы халықаралық сауда-экономикалық ынтымақтастық орталығын құру дер...

Оралда жылына 30 млрд теңгенің азық-түлігі сатылғанымен, соның төрттен бір бөлігін ғана отандық өнім құрайды. Батыс Қазақстан облысының кәсіпкерлері көпшілік тұтынатын тауарларды шетелден тасымай, өздері өндіруге қаншалықты дайын, импорт алмастырушы өндірісті дамытуға қажетті жеңілдетілген несие алуда қандай қиындықтарға кезігетінін «Курсив» анықтап көрді. 

Бірден айта кету керек, көпшілік тұтынатын тауарлар өндірісін жеңілдетілген несиемен қамтамасыз етуге бағытталған «Қарапайым заттар экономикасы» мемлекеттік бағдарламасына аймақтарда Кәсіпкерлер палатасы жетекшілік етеді. Аталмыш бағдарламаға қатысқысы келген әрбір кәсіпкерге бизнес-жоспар жасап, жергілікті өндірісте бос жатқан нишалар туралы тегін кеңес беретін жобалық кеңсе наурыз айында ашылған.

Жоспар – бар, кепілзат – жоқ  

«Осы бағдарламамен берілетін несиенің пайыздық мөлшерлемесін...

Қолданыстағы заңнамаға жарнамаға салынатын салық туралы  енгізілген кезекті өзгерістер 2019 жылдың 11 сәуірінен өз күшіне ене сала, қала билігі оралдық саудагерлерге бірден ескерту жасап, тауарларыңды өз сауда орындарыңда жармалағыларың келсе – салық төлеңдер деген. Ал кәсіпкерлер қазір жаңа салық енгізетін уақыт емес, сауда-саттық онсыз да түсіп кетті деп шырылдайды. Жарнама агенттіктерінің жағдайы тіптен мүшкіл, кәсіпкерлердің  айтуынша, «Жарнама туралы» заңға енгізілген өзгерістер оларды бірден тақырға отырғызады. 

Жарнама керек пе – төле 

«10 сәуір күні саудагерлерге маңдайшадағы  жазудың қайсысы жарнама, қайсысы жарнама емес екенін түсіндіру үшін Оралдың орталық көшесі – Назарбаев даңғылында  рейд жүргіздік», – дейді Орал қалалық сәулет және құрылыс басқармасыны...

Шығыс Қазақстан облысы өзен-көлге бай болғандықтан, бұл аймақта көпір салу мен оны пайдалану мәселесі әрқашан өзекті. Осы орайда Керчь бұғазы мен Бұқтырма су қоймасын не байланыстыратыны, қазіргі салынып жатқан көпірлер қаншалықты ұзақ қызмет ететіні және арзан жобалардың неліктен қазынаға салмақ салатыны жайлы инженер-жобалаушы Виктор Фольцпен сұхбаттастық. 

– Виктор сіз құны 23 млрд теңгеден асатын, ШҚО-дағы ең ірі жобалардың бірімен жұмыс істедіңіз. Егер инвестор қаржы құйса, Бұқтырма су қоймасының үстінен салынатын көпір қандай болмақ?  

– Күршім өткелінің жанында салынатын көпір ерекше құрылыс болайын деп тұр. Оның ұзындығы –1,3 шақырым болса, ені – 12 метр. Бұндай көпірге қажеттілік Кеңес кезінде де...

Шығыс Қазақстан облысы, Көкпекті ауданының тұрғыны шағын кәсіп ашамын деп, несиесін өтемей жүрген облыстағы ең ірі борышкерлердің қатарынан қалай шықты? Бұл несие оқиғасының егжей-тегжейін «Курсив» анықтап көрді. 

«Курсив» газетінің редакциясына семейлік Әсия Аралова көмек сұрап келген еді (бұрынғы фамилиясы – Батырхан). Ол 2016 жылдан бері «Жол картасы–2020» бағдарламасымен берілген 3 миллион теңге несиенің жеке басына еш қатысы жоқ екенін дәлелдей алмай келеді. 

Бәрі неден басталды?

Әсия Аралованың айтуынша, 2014 жылдың жазында оған туысқан әпкесі хабарласып, несие алуды ұсынған. Бұл әпкесінің жолдасы Көкпекті ауданындағы «Талды-Несие»  несие серіктестігі басшысы қызметін атқарған. 

«Туысқандарым маған үстемақысыжылдық 7 пайыз болатын 500 мың теңге көлемінде несие...

Nommi – Қазақстаннан шыққан алғашқы hardware-стартап, ол халықаралық Indiеgogo алаңында краудфандингті табысты ұйымдастырып, өз бекерлеріне  (краудфандинг алаңында тапсырыс беруші) құрылғыларын жеткізе бастады. Алайда өздері белгілеген мерзімнен 9 ай кешіккенін де айтып өткен жөн. Стартаптың краудфандингтен кейінгі өмірі жайлы «Курсивтің» материалында. 

Наурыздың соңында App Store мен  Play Market-те Nommi қосымшасы пайда болды. Ал бірнеше күн бұрын қазақстандық стартап өзінің алғашқы сатып алушыларына қосымшамен аттас құрылғыны жібере бастады. Nommi – бұл жеке Mi-Fi-роутер, ол виртуалды SIM-карта технологиясын қолданады, сондай-ақ пауэрбанк ретінде де пайдалануға болады. Бұл гаджет саяхатшылардың шетелде мегабайтқа байланып қалмай, бөтен шаһарда қалалық  Wi-Fi-ға қалай қосылуды іздеп жүрмеуі үшін жасалған.  Осы...

Жақында Арман Қайратұлы Ауыл шаруашылығы вице-министрі қызметінен өз еркімен кетті. Қызметтен кету туралы арызын ол ақпан айында, Үкіметтің бұрынғы құрамы қызметінен кете салып берген. Сол кезде Арман Евниев әлеуметтік желідегі өз парақшасында: «Егер нәтиже жоқ болса немесе шыққан нәтижені көріп, ұяттан жерге кірердей болсаң, ары қарай жұмыс істеудің мәні бар ма» деп күйінген еді. Ал «Курсивке» берген сұхбатында жобалық басқару жөніндегі сарапшы бұрынғы үкімет жұмысының нәтижелі болуына не кедергі келтіргенін айтып берді. 

– Арман Қайратұлы, мемлекеттік мекеме жұмысының нәтижесін көрмегендіктен, шенеунік қызметін тастап, жеке бизнеске ораламын деп мәлімдедіңіз. Егер сізге осы бағытта заң жобасын жасау тапсырылса, мемлекеттік бағдарламаны орындамағаны немесе...

Кондитер нарығының дамуы қандай, бос жатқан ниша бар ма, Алматы кондитер фабрикасына кәрістермен бірлесу қалай әсер еткені жайлы «Рахат» АҚ басқарма төрағасы Константин Федорец айтып берді. 

–Кондитер нарығының қазіргі ахуалын қалай бағалайсыз? 2000-жылдармен салыстырғанда, кондитерлердің өмірі қалай өзгерді?

–Нарық туралы айтар болсақ, ол қарқынды дамып келеді, 2000-жылдармен салыстырғанда, нарық ойыншыларының қатары негізінен ТМД өндірушілері есебінен көбейді. Басым бөлігі – Ресей, Украина, Беларусь кәсіпкерлері. Аталмыш елдердің барлық дерлік өндірушілерінің өнімі отандық дүкен сөрелерінде толып тұр, соның әсерінен бәсекелестік те артып келеді. Жаңа ойыншылар үшін қандай мүмкіндік бар дегенге келер болсақ, бәсекелестік жоғары болғандықтан, мүмкіндік аз. Біздің нарық – кемелденген, қалыптасқан нары...

Өндіруші салалардағы ашықтық бастамасы (ӨСАБ) жаңа деңгейге шықты: аталмыш бастамаға биыл қосылған Қазақстан жер қойнауын пайдаланушылардың түпкілікті иелерін жариялауға дайын. Әзірге осы мәліметтерді ашық жариялау туралы талапқа халықаралық деңгейде қол қойылғанымен, оның ұлттық стандартын әр қатысушы өзі жазады. Соның ішінде толық ақпарат бермеген компаниялардың қандай жауапкершілікке тартылатыны да ұлттық стандартта көрсетілмек.  

Ауаға атылған оқ 

Өткен аптада жер қойнауын пайдаланушылардың ашықтығы қай деңгейде қалыптасатыны жайында қоғамдық талқылау Астанада ұйымдастырылған еді. Осы пікірталаста айтылған ұсыныстың барлығы ӨСАБ ұлттық хатшылығына жолданды. Көп талқыға түскен тақырыптың бірі – өндіруші компания иесі немесе ықпалды тұлғалар туралы ақпарат беруден бас тартқан компанияға жүктелетін жауапкершілік қандай...

Салық кодексіне жаңа 100 бап қосылды. 2018 жылы салық заңнамасына енген өзгерістер мен 2019 жылғы жаңалықтар жайлы «Делойт» компаниясы салық және құқық департаментінің кеңесшісі Руслан Жарқынбаев  айтып берді. 

– 2018-2019 жылдары салық заңнамасына енген өзгерістер туралы айтып берсеңіз? 

–2018 жылы жаңа Салық кодексі қолданысқа енгені белгілі. Алдыңғы заңмен салыстырғанда, баптарының саны артты. Бұл баптардың көпшілігі 2018 жылдың 1 қаңтарынан өз күшіне енген. Бұл өзгертулер бизнесті дамытуды ынталандыру, шикізаттық емес сектордағы салық базасын кеңейтуге бағытталған, салықтың жеңілдіктер оңтайландырылып, арнайы салық режимі мен салық жүйесін басқарудың жаңа тетіктері қарастырылған. 

– Соңғы 2 жылда енгізілген өзгерістер ішінде ең маңыздысы қайсысы деп ойлайсыз? 

–Әлеуметтік...

Қазақстан Зергерлер лигасының төрағасы Қайсар Жұмағалиев Екінші зергерлер форумында бұл салада ашық бизнес құрғаннан гөрі, көлеңкелі жүйемен жұмыс істеген әлдеқайда тиімді екеніне бірнеше дәлел келтірді. 

Соңғы ауыр соққының бірі – зергерлерді мемлекеттен алтын сатып алу мүмкіндігінен айырған Салық кодексіне өткен жылы енгізілген өзгерістер. 

Отандық асыл тас-металдар саудасы саласында «көлеңкелі» бизнестің кең етек жайғаны бұрыннан белгілі еді. Зергерлер форумында бұл мәселе тағы айтылды: Жұмағалиев мырза мен осы саладағы заңды бизнестің өкілдері «Қазақстанның ЕАЭО мен ТМД аумағында құнды металдар айналымына қатысты заң бұзушылықтар әкімшілік емес, қылмыстық жауапкершілік болып табылатын жалғыз мемлекет» екенін тағы да айтып қалды.

Ол аздай, қолданыстағы заңнамаға сәйкес, бұл...

Елорда әкімі Бақыт Сұлтанов 2022 жылға қарай, Астанадағы алданған үлескерлердің мәселесі толық шешіледі деп мәлімдеді. Оның айтуынша, осы уақытқа дейін шаһардағы 29 «сақалды» құрылыстың барлығы салынып бітіп, пайдалануға берілмек. 

Қала билігінің проблемалық нысандарға қатысты бұл ізгі бастамасының жүзеге асатынына ешкім күмән келтірмейді, өйткені бұндай  түйткілдерді шешуде Астана әкімдігінің тәжірибесі мол. Алайда ертеңгі күні Елордада салына бастайтын жаңа нысандар жоғарыдағы 29 «сақалды» құрылыстың қатарын одан әрі толықтырмайтынына ешкім кепілдік бере алмай отыр.  

Әкімдіктің 9 қаңтарда өткен кеңейтілген аппараттық кеңесінде Бақыт Сұлтанов:  

–Құрылыс саласындағы өзекті мәселелердің бірі – салынып бітпеген нысандар, былайша айтқанда, «сақалды құрылыстар» болып тұр, – деп мәлімдед...

«Курсив» газеті The Wall Street Journal басылымының коммерциялық серіктесі атанды. Енді қазақстандықтар іскерлік тақырыптағы белгілі америкалық басылымның жабық материалдарын оқи алады. Әріптестіктің мән-жайы туралы басылым өкілдері Алматыда өткен баспасөз-жиынында айтып берді. 

«Қазақстанның БАҚ нарығы үшін біздің жақсы жаңалығымыз бар. «Курсив» республикалық іскерлік апталығы мен  Kursiv.kz порталы The Wall Street Journal-дың коммерциялық серіктесі атанды. Бұл біздің басылым ғана емес, қазақстандық іскерлік журналистика үшін де маңызды қадам. Беделді, тарихы терең The Wall Street Journal сынды басылымның серіктес таңдаудағы талаптары жоғары. Осы тұрғыдан алғанда, дәл «Курсивтің» бұл келісімге қол қойғанын мақтан тұтамыз, – деп мәлімдеді «Alteco Partners» ЖШС директоры Марат Қайырбеков. 

Қазақстандық медициналық ақпараттық жүйелерді әзірлеушілер мен бірлестірушілер тобы Нұрсұлтан Назарбаевқа электрондық денсаулық сақтау жүйесіндегі қалыптасқан жағдайды реттеу туралы өтінішімен ашық хат жолдады. 

«Сізден Қазақстан Республикасының электрондық денсаулық сақтау саласында туындаған жағдайға назар аударуыңызды сұраймыз және медицинада жұмыс істейтін қазақстандық IT-компанияларға көмек көрсетуге үндеу жасап отырмыз», – делінген.

4 ай бұрын әзірлеушілер Денсаулық сақтау министрлігіне, монополияға қарсы комитетке ашық хат жолдаған, алайда ешқандай әрекет те, жауап та ала алмаған.

Астанада денсаулық сақтаудың ақпараттық жүйелерінің бірыңғай платформасы таныстырылды.

Денсаулық сақтаудың ақпараттық жүйелерінің интероперабельділік платформасының ұлттық жобасы және соның құрамдас бөлігі болып табылатын электрондық денсаулық паспорты Астана қаласында таныстырылды.

Әзірлеушілердің пікірінше, Қазақстанның денсаулық сақтауды цифрландыру саласында мемлекеттің ұлттық мүдделеріне тікелей қауіп-қатер туғызып, IT-секторды дамытудағы  аса...

Қытай мен АҚШ  арасындағы қарым-қатынас қарқынды түрде ушығуда. Осыдан бірнеше күн бұрын тараптар өзара айыптауларымен алмасты. Kursiv.kz  сарапшылары бұдан ары қарайғы текетірес Қазақстандағы жағдайға айтарлықтай әсер ететінін жоққа шығармайды.

30 қыркүйек күні, жексенбінің кешінде бірінші болып The New York Times газеті, ал одан кейін батыс елдерінің басқа да ықпалды бұқаралық ақпарат құралдары сенсациялық жаңалықты таратты. Вашигтонның анонимді жоғарғы лауазымды шенеунігінен алынған ақпаратқа сілтеме жасай отырып, Қытай АҚШ Қорғаныс министрі Джим Мэттиспен қазан айында жоспарланған қауіпсіздік жөніндегі келіссөздердің күшін жойды деп жариялады.  

Болжамдардың бірі бойынша бұл қару-жарақты сату мәселелеріне, сондай-ақ Қытай мен АҚШ флоттарының текетіресі байқалатын Оңтүстік-Қытай теңізіндегі жағдайдың нашарлауына байланысты. «Шиеленіс күшейіп келеді және бұл екі тарап үшін қауіпті болуы мүмкін», – деп  батыстың жетекші басылымдары  америкалық шенеуніктің сөздеріне негізделе отырып, Қытай Сыртқы істер министрі И. Ванның мәлімдемесінен кейін АҚШ-тың хабарламасы бірнеше күннен соң келгенін айтты, және де Ванның өзі Қытай Халық Республикасы «екі ел арасындағы қайшылықтардың шиеленісуінен...