Жаңалықтар

Фото: kursiv.media

Қазақстанда агломерациялардың тізбесі мен құрамы бекітілді. Наурыз айында жария талқыған шықғарылған құжат заңды күшіне енді.

«Қосымша берілген агломерациялардың тізбесі мен құрамы бекітілсін», делінген Үкімет қаулысында.

Құжат бойынша елімізддің ірі төрт қаласы маңындағы қалалармен, аудандармен, елді-мекендермен агломерацияланады. Олар: Алматы, Астана, Шымкент, Ақтөбе, Қарағанды қалалары.

Еліміздің ең ірі мегаполисі саналатын Алматы алдағы уақытта Қонаев қаласымен агломерцияланады. Ал Қонаев құрамына Заречное мен Арна ауылдары кіреді. Сонымен бірге қала агломерациясына жаңадан салынған Гейт сити қалашығы кіреді. Қала маңындағы Талғар, Еңбекшіқазақ, Іле, Қарасай аудандары да алдағы уақытта маңында шоғырланған елді-мекендермен қосылып кетеді.

Ал Астананың агломерциялы...

Түркістан облысының прокуратурасы «Қолжетімді жайылым» жобасының аясында статистиканы бұрмалаған ауылдардың әкімідеріне 5 млн теңге айыппұл салды.

«Әкімдер ауыл аймақтарда сүт және ет өнімдерін өндіру бойынша көрсеткіштерді «жақсарту» мақсатында статистикалық есептерге қасақана шаруа қожалықтарындағы мал бастарын қосып жазған. Нәтижесінде бұрмаланған есептерді аудан әкімдері жайылымдық жерлерді басқару Жобасын түзу және бекіту барысында қолданған», делінген хабарламада. 

Ақпаратқа сәйкес, қазіргі уақытта аталған статистика прокурорлардың ықпалымен ретке келтіріліп, облыс бойынша нақты қажеттілік көлемі анықталды. Ол үш есе төмен, 2,1 млн. га емес 652 мың га екені белгілі болды.

«Түркістан облысының прокуратурасы «Қолжетімді жайылым» жобасының аясында 174 ауыл...

Фото: tengrinews.kz

ShalkiyaZinc Ltd АҚ-ның 2022 жылғы шығыны 1,55 млрд теңгені құрады. Компаниияның 2021 жылғы шығыны 0,7 млрд теңге болған. Бұл мәлімет Қазақстан қор биржасының (KASE) сайтындағы компанияның аудиттелген қаржылық есебіне сілтеме жасай отырып ҚазТАГ хабарлайды.

Есепті кезеңдегі салық төлегенге дейінгі шығын 1,46 млрд теңгеге жеткен, бір жыл бұрын оның көлемі 1,08 млрд теңге болған.

Ал операциялық шығын 304 млн теңге болса, бір акцияға шаққандағы шығын 0,92 мың теңгеден 1,92 мың теңгеге дейін өсті.

«ShalkiyaZinc Ltd» АҚ активтері 2022 жылға 40%-ға, 96,6 млрд теңгеге өскен. Есепті кезеңдегі компания міндеттемелері 3,5 есе өсіп, 33,2 млрд теңгеге...

Бас прокуратураның хабарлауынша, Түркия Республикасының Әділет министрлігі есірткі заттарын аса ірі мөлшерде сату мақсатында заңсыз сақтағаны үшін күдікті деп танылған азаматшаны беру туралы Қазақстан тарапының сұрауын қанағаттандырды.

«Істі тергеу барысында күдікті қылмыстық қудалау органынан жасырынып, оған халықаралық іздеу жарияланған. Бүгін Бас прокуратураның, Ішкі істер министрлігінің қызметкерлері Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің көмегімен күдіктіні қылмыстық жауаптылыққа тарту үшін Елге экстрадициялады» делінген хабарламада.

Ақпаратқа сәйкес, қазіргі уақытта күдікті Астана қаласының тергеу изоляторына қамалды.

Бас прокуратураның дерегінше, жоғарыда аталған қылмысты жасағаны үшін ол мүлкі тәркілене отырып, 10 жылдан 15 жылға дейін бас бостандығынан айырылуы мүмкін.

Фото: kursiv.media

Бүгін Румыниядағы Petromidia зауытында жеңіл гидрокрекинг (MHC) қондырғысында жүргізілген арнайы техникалық жұмыстардан кейін өрт шықты.

«Кәсіпорын жұмысшылары болған жағдайды бірден өндіріс орнының құтқару қызметіне, сондай-ақ, диспетчерге хабарлады. Ол, өз кезегінде, қолданыстағы ережеге сай жергілікті билік өкілдерін хабардар етті. Зардап шеккендер жоқ, өйткені барлық жұмысшылар дер уақытында эвакуацияланды», делінген «ҚазМұнайГаз» баспасөз қызметі тартқан хабарламада.

Төтенше жағдайлар инспекциясының (ISU) арнайы көліктері келіп жеткенге дейін мұнай өңдеу зауытының өрт сөндірушілері тұтанған аудан көлемін шектеді. Қазіргі кезде өрт ауыздықталып, жағдай бақылауға алынған.

Румыниядағы мұнай өңдеу зауытында тұтанған өрт жергілікті уақыт бойынша сағат 18.00-де ауыздықталды.

ТЖМ өкілдер...

Қазақстан, Қырғызстан және Ресей жеке деректермен алмасу туралы келісімді ратификациялады.

Атап айтқанда, Қырғызстан президенті Садыр Жапаров «Дербес деректер алмасу саласындағы әкімшілік мәселелер бойынша өзара құқықтық көмек туралы келісімді ратификациялау туралы» Қырғыз Республикасының заңына қол қойды.

Бұл құжатқа Қырғызстан, Қазақстан және Ресей қол қойған. Келісім шеңберінде ратификацияға қатысушы елдер өзара азаматтықтың болуы немесе болмауы туралы мәліметтермен, ел аумағында тұрақты тұру туралы құжаттар туралы, мүліктік міндеттемелер мен тараптар аумағында қылмыстық немесе әкімшілік жауапкершілікке тартылуына қатысты деректермен алмасады.

Атқару комитеті Қазақстан мен Ресейдің ішкі рәсімдерді орындағанын хабарлады. Құжат қырғыз тарапы қажетті рәсімдерді орындағаннан кейін күшіне енеді.

Фото: kursiv.media

Астана қалалық сотының сайтын хакерлер бұзып, Гүлмира Сатыбалды сотына қатысты жалған ақпарат таратты.

«Астанада Гүлмира Сатыбалдының апелляциялық шағымы қаралды. Соттың хабарлауынша, Гүлмира Сатыбалды мен қылмыстық іс бойынша сотталған басқа да азаматтарға қатысты сот үкімі өзгеріссіз қалды», делінген ол хабарламада.

Ізін ала Астана қалалық сотының баспасөз қызметі бұл ақпараттың шындыққа жанаспайтынын, сайттың бұзылғанын мәлімдеді.

«Астана қалалық сотының сайты бұзылып, шамамен 10 минут бұрын сайтта Сатыбалды Г. ісі бойынша ақпарат жарияланды. Бұл – жалған ақпарат. Нақты ақпарат алу үшін Астана қаласының баспасөз қызметіне хабарласыңыз», деп хабарлады қалалық соттың баспасөз...

Фото: kursiv.media

«ҚазМұнайГаздың» еншілес кәсіпорны Павлодар мұнай-химия зауыты (ПМХЗ) 20 маусым мен 19 шілде аралығында жоспарлы жөндеу жұмыстарына байланысты тоқтатылды, деп хабарлады зауыт.

«ПМХЗ өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласындағы заңнама талаптарына сәйкес «Павлодар мұнай-химия зауыты» ЖШС-де жоспарлы күрделі жөндеудің басталғаны туралы хабарлайды. Жұмыс кестесін Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігі бекітті және 2023 жылғы 20 маусым мен 19 шілде аралығында Павлодар мұнай-химия зауыты жұмысын уақытша тоқтатады», делінген хабарламада.

Жоспарлы күрделі жөндеу кезінде технологиялық жабдықтар, яғни құбырлар, пештер, бу құбырлары және басқа да жабдықтар техникалық аттестаттау, жөндеу және өнеркәсіптік қауіпсіздікті тексеруден өтеді.

Зауыттың тоқтауына байланысты бензин...

Фото: kursiv.media

Астананың мамандандырылған ауданаралық әкімшілік соты North Caspian Operating Company компаниясының Атырау облысы бойынша экология департаментіне берген талап арызын ішінара қанағаттандырды, деп хабарлайды Kursiv.kz.

North Caspian Operating Company – Қашаған консорциумының операторы. Соттың хабарлауынша, іс 2023 жылдың 14 маусымында қаралды.

Айта кетейік, 2023 жылдың наурызында Атырау облысы бойынша экология департаментінің NCOC жұмысында бірқатар экологиялық заңбұзушылықты анықтағаны жарияланды. Экологтар Қашаған кен орнының жұмысынан 10 заңбұзушылық анықтаған. Экологиялық айыппұлдың жалпы көлемі 2,3 трлн теңгені құрады.

Алайда NCOC департамент талаптарымен келіспеді және Астананың мамандандырылған ауданаралық әкімшілік сотына талап арыз берді. Осылайша компания профилактикалық қадағалауды енгізу туралы актіні және бұзушылықтарды жою туралы бұйрықты...

Фото: kursiv.media

«Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ 8 адамнан тұратын жаңа директорлар кеңесін сайлады, деп хабарлайды компанияның баспасөз қызметі.

«Қоғамның директорлар кеңесінің қазіргі құрамының өкілеттік мерзімінің аяқталуына байланысты акционерлердің кезектен тыс жалпы жиналысы шешімімен қоғамның жаңа директорлар кеңесі сайланды. 3 жыл өкілеттік мерзімімен тәуелсіз директор үшін бір бос орынды ескере отырып, 8 адам мөлшерінде сайланды», делінген сәрсенбі күні таратқан хабарламада.

Осылайша «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ директорлар кеңесінің төрағасы болып Арман Арғынғазин сайланды. Арғынгазиннің Қазақстандағы халықаралық банк құрылымдарында 20 жылдан астам тәжірибесі бар және бұған дейін Қазақстандағы ABN Amro компаниясында металл және тау-кен ісін басқарған.

Жаңа директорлар...

Фото: kursiv.media

Жоғары аудиторлық палата міндетті медициналық сақтандыру жүйесіне аудит жүргізіп, жүйеде жұмыс істейтін әрбір дәрігердің жұмысы тексереді. Бұл туралы Мәжіліс отырысында палата басшысы Наталья Годунова мәлімдеді.

Палата төрайымы қазіргі таңда медициналық қызмет түрлерінің қайдан қаржыландырылып жатқанына қатысты түсініксіздік бар екенін айтты. Яғни қайсысы республикалық бюджеттен, ал қайсысы қазақстандықтардың медициналық сақтандыру қорынан төленетіні түсініксіз.

«Бұл схемада өздеріне белгілі бір сұрыптау бар. Бұл бұзушылық болып саналады. Олар МӘМС пайдасынан емес, олар өз қаражатын көбірек жұмсаған. Біз осының бәрін ретке келтіруіміз керек. Сол үшін медициналық мекемелерге аудит жүргіземіз, өйткені қор емдеу хаттамаларына үңілмей, тек дәрігерлер берген...

Қазақстанда су электр станцияларының электр энергиясын өндіру әлеуеті 170 млрд кВт/сағатқа жетеді. Ал техникалық негізделген әлеуеті 62 млрд кВт/сағ құрайды. Бұл туралы ҚР Энергетика министрлігі Жаңартылатын энергия көздері департаменті директорының орынбасары Алма Жүкенова мәлімдеді.

«Қазақстанның гидроэнергетика бойынша жалпы энергетикалық әлеуеті 170 млрд кВт/сағатқа жетсе, техникалық негізделген әлеуеті 62 млрд кВт/сағ құрайды. Қазақстанда гидроэнергетика ресурстарына бай үш облыс бар: Бұқтырма, Шүлбі, Өскемен су электр станциялары орналасқан Ертіс өзені бассейні, Іле, Қапшағай, Мойнақ өзендерінің бассейні, сонымен қатар Сырдария, Талас және Шу өзендері бассейні», – деді ол «Гидроэнергетика: Орталық Азия және Каспий» форумында.

2022 жылы Қазақстанда электр...

Фото: kursiv.media

«Raiffeisenbank» ресейлік банктердегі шоттарға, сондай-ақ басқа да елдердің несиелік мекемелеріне еурода төлем аударуға шектеу қойды, деп хабарлайды Интерфакс, «Raiffeisenbank» сайтына сілтеме жасап.

Бұл шектеу 3 шілде күні күшіне енеді. Содан кейін корреспондент-банктер Ресей, Әзірбайжан, Армения, Беларусь, Грузия, Иордания, Қазақстан, Қырғызстан, Молдова, Біріккен Араб Әмірліктері, Тәжікстан, Түрікменстан, Өзбекстан елдерінде орналасқан бенефициар банктерге еурода шығыс төлемдерін аудара алмайды. Бұл шарттардың жеке тұлғаларға, жеке кәсіпкерлерге, сондай-ақ заңды тұлғаларға қатысы бар.

Яғни аталған елдердің банктерінде шоты бар тұтынушылар да еурода шығыс аударымдарын жүзеге асыра алмайды. Банк тұтынушыларға шығыс аударымын жасау үшін еуродағы қаражатты басқа валютаға өзгертуді немесе басқа төлем...

Жыл басынан бері Үндістан, Нигерия, Тәжікстан, Өзбекстан және Ресейден келген 150 шетелдік ҚР азаматының жалған құжатын пайдаланған. Сонымен қатар, қос азаматтығы бар 233 адам анықталды. Бұл туралы ҰҚК баспасөз қызметі хабарлады.

Ұлттық қауірсіздік қызметі биыл жалпы сомасы 2,5 млрд теңгені құрайтын 300-ден астам заңсыз валюта айналымының алдын алған.

«Қару-жарақ пен оқ-дәрі өткізбек болғандардың 153 әрекетінің жолы кесілді. Бұл қылмыс бойынша күдіктілер әрі қарай тексеру үшін ІІМ мен МКД аумақтық бөлімшелеріне тапсырылды», – делінген хабарламада.

Одан бөлек, ҚР көші-қон заңнамаларын бұзғаны үшін 8 мыңнан астам адам әкімшілік жауапкершілікке тартылған.

Биыл террористік...

Фото: kursiv.media

Маусымаралық кезеңде жылыжай шаруашылықтарының электр энергиясы мен газ шығындары субсидияланатын болады. Бұл жайлы Ауыл шаруашылығы министрлігі хабарлады.

Бизнес тарапынан түскен ұсыныстарды ескере келе министрлік осындай шешім қабылдаған.

«Бюджет қаражатын тиімді жұмсау, сондай-ақ барлық агротехнологияларды сақтайтын жылыжайларды қолдау мақсатында субсидия алудың негізгі талабы ретінде өндіріс технологияларына сәйкестік сертификатының болуы қарастырылады. Ұлттық стандарт 2023 жылдың 1 мамырында бекітіліп, күшіне енді», делінген баспасөз хабарламасында.

Қазіргі уақытта АШМ әкімдіктер қаулы негізінде бекіткен субсидиялық нормалар бойынша 1 га шығыстарды өтеуді көздеп отыр. Сонымен бірге АӨК экономикасы және ауылдық аумақтарды дамыту бойынша ҚазҒЗИ-да жабық топырақта көкөніс өндіру...

Фото: kursiv.medi

Қазақстан Астана процесі аясында өткен Сирия бойынша кездесуді соңғысы деп жариялады. Бұл жайлы Сыртқы істер министрінің орынбасары Қанат Тумыш мәлімдеді.

«Сирияның аймақтағы оқшауланудан біртіндеп шығуын Астана процесінің өз міндетін абыроймен атқарғанының белгісі ретінде тұжырымдауға болады. Сирияның араб отбасына қайтарылуын ескере отырып, біз Сирия бойынша 20-шы кездесуді ресми түрде соңғысы деп жариялауды ұсынамыз. Астана процесі аясында», деді министрлік өкілі сәрсенбі күні пленарлық отырыс барысында.

Дегенмен, Астанада өткен кездесу қорытындысы бойынша Иран, Ресей және Түркия өкілдері 2023 жылдың екінші жартысында Сирия бойынша 21-ші халықаралық кездесуді өткізуге келіскен. Жиынның қай ел қаласында өтетіні айтылмады.

Фото: kursiv.media

Мәжілістегі «Ақ жол» фракциясының депутаттары утилизациялық алымды тоқтатуды, 4 пайыздық автонесие бағдарламасын жалғастыруды талап етті.

Олар депутаттық сауалды премьер-министрдің бірінші орынбасары Роман Склярға жолдады.

«Оператор РОП» ЖШС түріндегі олигополия қатысушыларына қатысты резонансты сот процесі жүріп жатқаны баршаға аян. «Ақ жол» фракциясы «Оператор РОП» қызметінің заңға қайшы екені туралы сол кездегі Үкіметке сонау 2017 жылы ресми сауал жолдаған. Алайда мемлекеттік органдар іс жүзінде бұл заңсыздыққа бірлесе көз жұма қарап, компанияның шетелдік басшылары Парламент басшыларына «Ақ жол» партиясы депутаттарының үстінен жалған арыз жазып еді», – деді депутат Ержан Бейсенбаев Мәжілістің жалпы отырысында.

Оның айтуынша, қазір...

«Қазақтелекомның» «iD Net» қызметін пайдаланатын клиенттер интернеттке қосылу үшін енді өз модемдерін қолдана алады. Бұған дейін ҚР Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігі «Қазақтелеком» АҚ-ның «iD Net» қызметі бойынша ONT құрылғыларын жалға беруін тексеріп, компанияның модемді жалға алуды міндеттеп қоятынын анықтаған.

Яғни тұтынушы өзінің құрылғы болса да, «Қазақтелекомның» интернетіне қосыларда оны пайдалана алмай келген. Осылайша агенттік клиенттің құқығы бұзылып отырғанын анықтаған.

Сол себепті БҚДА «Қазақтелеком» компаниясына осы заң бұзу белгілерін жою туралы хабарлама жіберген. Оның ішінде тұтынушыларға өз жабдықтарын пайдалануға мүмкіндік беру туралы ескертпе де бар.

Нәтижесінде «Қазақтелеком» агенттіктің ескертпесін орындап, тұтынушылар өз жабдығын пайдалану мүмкіндігіне ие болды.

Фото: Ақорда

Астанада өтіп жатқан халықаралық волонтерлер форумында мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев волонтерлік қозғалысты ұзақмерзімді грант беру арқылы ынталандыру керек екенін айтты.

«Бұл ретте мемлекеттік және жеке грант берушілер арасында тұрақты серіктестік орнатып, отандық және халықаралық донорлардың бір-бірімен нәтижелі ынтымақтастығын қалыптастыру маңызды. Волонтерлік және қайырымдылық істерді институттық тұрғыда қолдау инфрақұрылымын дәйекті түрде дамытқан жөн. Ол үшін волонтерлердің ұлттық және аймақтық деңгейдегі фронт-офисінің ұйымдастырушылық, техникалық және кадрлық әлеуетін күшейту қажет», деді Президент.

Волонтерлік қызмет саласындағы халықаралық ынтымақтастықты одан әрі нығайтуға және ілгерілетуге ерекше назар аудару қажеттігін айтқан мемлеке басшысы, еріктілер мен қайырымды жандардың «ке...

Ұялы байланыс саласында бәсекелестікті дамыту үшін Қазақстанға жаңа оператор керек. Бұл туралы Мәжіліс кулуарында Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрі Бағдат Мусин мәлімдеді.

Оның сөзінше, ұялы байланыс операторларының саны үшеу болса, оңтайлы болар еді. Әлеуетті абоненттер санын ескере отырып, ең көп дегенде төртеу болуы тиіс.

«Қазақтелеком» операторларының бірін бәсекелестік ортаға беру туралы «Самұрық-Қазына» АҚ алдына міндет қойдық. Бұл мақсатта олар бірнеше инвестициялық ұсынысты қарап жатыр, соның ішінде шетелдік инвесторларды да. Әзірге келіссөздердің шарттарын жария ете алмаймыз, алайда «Қазақтелеком» ұялы байланыс операторлары бірінің базасында үшінші операторды құру міндеті қойылып отыр, деді Бағдат Мусин.

Алматы облысында экс-президент Нұрсұлтан Назарбаевтың бауыры Болат Назарбаев қызметке қойған әкім заңсыз қаулы шығарып, жайылым жер бүтін бір отбасының меншігіне өтіп кеткен. Бұл туралы Мәжіліс депутаты Бақытжан Базарбек айтты.

Мәжілістің жалпы отырысында «Қазақстанның кейбір заңнамалық актілеріне жайылымдарды пайдалану мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» заң жобасы бірінші оқылымда мақұлданды.

Депутат Бақытжан Базарбек заң жобасына енгізілетін өзгерістерге тоқталып, Назарбаев әулеті заңсыздарға жол бергенін айтты.

«Алматы облысы Еңбекшіқазақ ауданында Асысаға деген ауыл бар. Онда 11 мың га жайылым бар еді. 2013-2015 жылдар аралығында Болат Назарбаевтың қойған әкімінің заңсыз қаулысының салдарынан 11 мың га-ның 9 мың га жайылым...

«Қазақстанның Даму Банкі» АҚ және Landesbank Baden-Württemberg Германия қаржы институты экспорттық кредиттік агенттіктердің сақтандыруымен инвестициялық жобаларды қаржыландыру бойынша негіздемелік келісімге келді. Бұл туралы ақпараттық хабарлама банк сайтында орналастырылған.

Құжатқа ҚДБ Басқарма төрағасы Нұрлан Байбазаров пен LBBW Басқарушы директоры Томас Лемпуль 20 маусымда Астанада өткен Қазақстан-Германия бизнес-форумы аясында қол қойған.

«Келісім Қазақстанда инвестициялық жобаларды іске асыру үшін жаңа мүмкіндіктер ашады. Құжатқа сәйкес, ҚДБ неміс серіктесінен шет елдерден импорттауды іске асыратын инвестициялық жобалар үшін 500 миллион еуроға дейін тарта алады, мысалы технологиялық жабдықтар импортын айта кетуге болады. Бұл ретте мұндай операциялар бойынша кепілдіктерді экспорт жүргізілетін елдерд...

Фото: kursiv.media

«Бәйтерек» холдингі «Отбасы Банктің» IT-жобаларын жоспарлау және қаржыландыруға жауапты адамдарды жауапкершілікке тартуды тапсырды. Холдинг акционерлерінің жалпы жиналысында қабылданған бұл шешім туралы «Отбасы Банкі» Қазақстан қор биржасына хабарлады.

«Бәйтерек» холдингі «Отбасы Банкі» АҚ Директорлар кеңесіне IT-жобаларды жоспарлау, қаржыландыру және іске асыру, тауарларды, жұмыстар мен қызметтерді сатып алу салаларына жетекшілік ететін атқарушы орган мүшелерін тәртіптік жауапкершілікке тарту мәселесін қарау тапсырылсын. Сондай-ақ 2020 жылғы 1 қаңтардан бастап 2023 жылғы 30 наурызды қоса алғандағы кезеңде ақпараттық қауіпсіздік талаптарының сақталуы тапсырылсын», делінген құжатта.

«Бәйтерек» холдингі «Отбасы» банктің Директорлар кеңесіне осы шараларды жүзеге асыруға 2023 жылды...

Фото: shutterstock.com

Binance криптовалюта биржасы «Астана» халықаралық қаржы орталығының негізінде жергілікті цифрлық активтер платформасын іске қосады. Бұл туралы криптобиржаның баспасөз қызметі хабарлады.

«Платформа іске қосылған соң пайдаланушылар криптовалюталарды фиат балансын, спот-сауданы және конверсияны пайдалана отырып сата алады. Қазақстанда қолданыстағы нормативтік талаптарға сәйкес, кейбір өнімдер мен қызметтерге пайдаланушылар қол жеткізе алмайды немесе шектеулі болуы мүмкін. Биржаның қызметтері мен өнімдері үнемі көбейіп отырады», – делінген хабарламада.

АХҚО Қаржы қызметтерін реттеу комитетінен алынған лицензия Binance-ке Қазақстандағы криптовалюта айырбастау және айырбастау қызметтерін, фиат валютасын депозитке салу және алу, криптовалюта активтерін сақтау және криптовалюта биржа саудасын ұсына алатын реттелетін...