Жаңалықтар

«Қазгидромет» Қазақстан аумағы бойынша 2024 жылғы наурыз-мамыр айларына арналған маусымдық ауа райы болжамын ұсынды. Болжамға сәйкес, Қазақстанда көктем жылы болады. Бірақ наурыз айында Солтүстік өңірлерде -25 градусқа дейін суық болуы мүмкін.

Наурыз

Көктемнің бірінші айында, яғни наурызда Қазақстанның солтүстік облыстарында жекелеген күндері қыс мезгіліндей суық ауа райы күтіледі. Бұл айда қар жиі жауып, бұрқасын, көктайғақ пен тұман болады деп болжанады. Бұл күндері температура фоны төмен, түнде 15-25 градус аяз болады деп болжануда.

Елдің солтүстік, орталық және шығысында бірінші онкүндікте ауа температурасының күндіз 2-7°С дейін жоғарылауы болжанады. Ал көктемдегідей жылы ауа райы тек айдың үшінші онкүндігіне қарай...

Боранға байланысты Қазақстанның бірнеше облысында жол жүру қиындады. Құтқарушылар жолда қалған адамдарды құтқару үшін ШҚО әкімдігінің МИ-8 және Қорғаныс министрлігінің МИ-17 тікұшағын көтерді.

Абай облысының Көкпекті ауданындағы жағдай аса күрделі. Ведомствоның хабарлауынша, арнайы техника мен полицияның қызметтік машиналары трассада тұрып қалған адамдарға жете алмай жатыр.

Сағат 13: 15-те МИ-8 тікұшағындағы құтқарушылар Қалбатау ауылына 29 адамды эвакуациялады. Оның ішінде әйелдер мен балалар бар. Ал Жарма ауданының әкімдігі «Жол болсын» кафесінде жылыту пунктін ұйымдастырған.

«Сағат 13:20-да ТЖМ тікұшағы екінші рейске кетті. Көкпекті ауданындағы боранға байланысты қонуды жүзеге асыру мүмкін емес. Полицейлер басқа жүргізушілермен бірге колоннада...

Ұлттық тестілеу орталығының құпия деректеріне заңсыз қол жеткізіп, көшіріп алған 3 лауазымды тұлғаның 1 жылға бас бостандығы шектелді.

«Қылмыстық кодекстің 205-бабы 2-бөлімімен және 208-бабы 2-бөлігімен қарастырылған қылмыстарды жасағандары үшін кінәлі деп танылған Қазақстан азаматтары «С», «Ж» және «Н» қатысты Қарағанды қаласы Қазыбек би аудандық соты мен Өскемен қаласы № 2 сотының үкімдері заңды күшіне енді», – делінген Ұлттық қауіпсіздік комитетінің хабарламасында.

Комитет олардың әрқайсына 1 жыл бас бостандығынан шектеу жазасы белгіленіп, ақпараттық технология және телекоммуникация желілері саласында лауазымды қызметке тұру құқықтарынан 3 жыл мерзімге айырылғанын хабарлайды.

Ақпаратқа сүйенсек, лауазымды тұлғалар 2023 жылы ҚР Ғылым және жоғары білім министрлігі Ұлттық тестілеу...

Бейсенбі күні АҚШ-тағы негізгі қор индекстері 0,3-0,9%-ға көтерілді. Қазақстан қаржыгерлер қауымдастығының шолуында оған АҚШ экономикасына қатысты әлсіз макростатистика әсер еткені жазылған.

Dow Jones индексі 0,91%, S&P 500 – 0,58%, Nasdaq – 0,3% өсті. Технологиялық секторды қоспағанда, S&P индексіндегі 11 сектордың 10-ы жасыл түсте жабылған.

Қаңтар айында АҚШ-тағы өнеркәсіп өндірісі желтоқсанмен салыстырғанда 0,1%-ға төмендеген. Болжам бойынша, 0,3%-ға өседі деп күтілген еді. Бөлшек сауда көлемі де 0,8%-ға төмендеп, кейінгі 12 айдағы ең үлкен құлдырауды байқатты.

Инвесторлар бұл деректерді жақын арада елдегі пайыздық мөлшерлеме төмендей бастайды деген белгі ретінде қабылдағандай. Инвесторлар оптимизмін америкалық компаниялардың күшті қаржы нәтижесі де қолдауы мүмкін. Оларды...

Қазақстанның 1 наурыздан бастап бірыңғай уақыт белдеуіне көшуіне байланысты Air Astana рейстер кестесі өзгерді. Бұл жайлы компанияның баспасөз қызметі хабарлады.

«Air Astana әуекомпаниясы 2024 жылғы 1 наурыздан бастап Қазақстанның бірыңғай уақыт белдеуіне көшуіне байланысты рейстер кестесін түзетті. Өзгерістер 1-31 наурыз аралығында Алматы, Астана, Шымкент, Өскемен және Қостанай бағыттары бойынша жоспарланған ұшуларға қатысты», – делінген хабарламада.

Осы жылдың сәуір мен қазан айлары аралығындағы барлық рейстің кестесі 1 наурызда автоматты түрде өзгертіледі. Бұл туралы әуе компаниясы жолаушыларын хабардар етеді. Компанияның хабарлауынша, уақыты өзгерген жолаушыларға өзгертілген ұшу уақыты туралы SMS-хабарламалар мен брондау кезінде қалдырған электронды...

Неміс компанияларынан құрылған консорциум Қазақстанда литий өндіретін болды. Бұл туралы ҚР Өнеркәсіп және құрылыс министрі Қанат Шарлапаевтың GP Günter Papenburg AG компаниясы бақылаушы кеңесінің мүшесі Манфред Грундмен кездесуінде айтылған. Кездесу барысында литий өндірісі саласындағы ынтымақтастықтың маңызды аспектісі талқыланды.

Германияның «Knauf Gruppe», «GP Gunter Papenburg AG», «Roxtec» компаниялары мен Неміс литий институты (ITEL) консорциум құрады. Консорциум Қазақстанның кен орындарында литий игеру мен өндірумен айналысады.

«Бұл біздің елімізде литий өнеркәсібін дамытудың жаңа перспективаларын ашады», –делінген министрлік хабарламасында.

Сонымен қатар тараптар литий өндіру және пайдалану саласындағы ынтымақтастық әлеуетін зерттеуге бағытталған мамандандырылған жұмыс тобын құруға келіскен. Талқыланған...

Әр мемлекеттің қызметкерлерді міндетті сақтандыру бойынша жеке жүйесі қолданылады. Ашық ақпарат көздерінен алынған мәліметтерді зерттеп, Freedom Life ӨСК мамандары, ең жағымды жағдай жасалатын елдерді анықтады. Кейбір елдерде, өндірістегі жазатайым оқиғалардан сақтандыру медициналық сақтандырумен үйлестірілген, ал кейбір елдерде, корпоративтік сақтандыру жаңадан пайда болған және даму кезеңінде.

Халықаралық еңбек ұйымы (МОТ) мәліметтеріне сәйкес, жыл сайын дүниежүзінде өндірісте зардап шеккендер саны 374 миллионға дейін және өндірістегі өлім жағдайлары 2,78 млн дейін тіркеледі. Бұл, әлемдік ЖІӨ бойынша, 4% дейін жоғалтуға апарады. Жұмыстағы жарақаттарға қатысты төленетін өтемақының жалпы сомасы шамамен, 167 млрд доллар құрайды. 

АҚШ

2022 жылы ішінде, өндірісте 4,5 млн-ға жуық жарақаттар және аурулар тіркелген. Кайзер отбасының америкалық денсаулы...

Қазақстан мен ЕАЭО арасында сауда көлемі қысқарды/Фото: kursiv.media

Қазақстан мен ЕАЭО арасында экспорт ұлғайып, импорт азайды. Аталған ұйым елдеріне экспорт 9,5%-ға өсті. Ал импорт керісінше, 9,3%-ға кеміді. Екіжақты сауда көлемі 28 млн доллардан асса да, номиналды мәнде алыс-беріс 2,8%-ға қысқарды.

«2023 жылғы қаңтар-желтоқсанда Қазақстан Республикасының ЕАЭО елдерімен өзара сауда көлемі 28 517,8 млн АҚШ долларын құрап, өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда номиналды мәнде 2,8% азайды», – деп хабарлады Ұлттық статистика бюросы.

2023 жылғы қаңтар-желтоқсан аралығында тауар экспорты 11 054,1 млн доллар немесе + 9,5%, ал импорт 17 463,7 млн доллар немесе  – 9,3% деңгейінде...

Air Astana IPO-сы шеңберінде берілген өтінімдердің 27%-ын Freedom Broker компаниясы жинаған. Компания мен клиенттері IPO шеңберінде 11,8 млн қарапайым акция мен 2,2 млн ғаламдық депозитарлық қолхат (ҒДҚ) сатып алды. Бұл туралы компанияның баспасөз қызметі хабарлады.

Freedom Broker-ге жалы көлемі 131 млн АҚШ долларын құрайтын 7,8 мыңнан астам өтінім келіп түсіп, биржаларға жөнелтілген. Брокер арқылы берілген бұл өтінімдер IPO-ға қатысқан қазақстандық инвесторлар сұранысының 27 пайызына тең. Сұраныс көлемі 483 млн АҚШ долларынан асқан. 7,5 мың бірегей клиент өтінім берген.

Өтінімдер 49 млн АҚШ долларына тең сомаға қанағаттандырылған. Бұл IPO барысында қанағаттандырылған өтінім сомасының 13%-ын құрайды. Қазақстандық нарықта қанағаттандырылған жалпы...

Ауа райының қолайсыздығына байланысты Алматы әуежайынан 12 рейс бойынша әуе кемелері ұша алмай қалды. Бұл жайлы Алматы әуежайының баспасөз қызметі хабарлады.

«Ауа райының қолайсыздығына байланысты (қар жауып, тұман) Алматыдан ұшатын рейстер кешіктірілуде», – делінген баспасөз хабарламасында.

Компания жолаушыларға рейстің мәртебесін авиакомпанияның сайтынан тексеруді сұрады. Ал билетті қайтару және қайта броньдау мәселелері бойынша сатып алған жерге хабарласу керек.

Әуежай мәліметтеріне сәйкес қазіргі уақытта Air Astana, FlyArystan, Qazaq Air және Qatar Airways рейстері кейінге қалдырылған.

«Қазгидромет» болжамында 16 ақпанда таңертең және күндіз Алматы облысы мен Алматы қаласында қатты жауын-шашын мен қар күтілетіні айтылған...

Ресей президенті Владимир Путин Baring Vostok, Ozon Holdings Plc және «Ренессанс сақтандыру тобының» акцияларын сатылымға шығаруға рұқсат беру туралы бұйрыққа қол қойды.

Бұйрыққа сәйкес, қазақстандық Kaspi.kz компаниясының акциясына ие Baring Vostok қорының активтері де сатылымға шығады.

«Восток инвестиция» инвестициялық компаниясы Майкл Калвидің Baring Vostok құрылымдарынан ресейлік бизнесті сатып алуға Ресей билігінің барлық қажетті рұқсаттарын алды. Бұл құжат 12 компания туралы. Сатылымға шығару инвестицияларды бақылауды жүзеге асыру жөніндегі үкіметтік комиссиядан тиісті рұқсат алу арқылы жүзеге асырылды», – деп жазады РБК. 

Baring Vostok және Kaspi 

Сондай-ақ Kaspi.kz-тің 26,13%, Kolesa.kz-тің 39,76% акциясы Baring қорына тиесілі. Шілде айында қор осы...

«Қазмұнайгаз» Jet A-1 маркалы авиаотынын сынақтан өткізіп жатыр. Бұл жайлы ҚМГ-ның баспасөз қызметі хабарлады.

Баспасөз қызметінің хабарлауынша, Jet A-1 маркалы авиаотынын ASTM D1655 халықаралық стандарт талаптарына сәйкестігін паспорттау үшін қажетті барлық сапалық көрсеткіштер мен сынамаларды іріктеу SGS Халықаралық компаниясының сынақ зертханасының аккредитациялау саласына енгізілген.

Бұл зертхана Jet A-1 сапасын 20 көрсеткіш бойынша зерттейді. Отынның түсі, майлау қабілетіне ерекше мән беріледі.

Түсі бойынша сынақ жүргізу арқылы оның сапасын анықтауға болады. Отынның күңгірттенуі немесе түсінің өзгеруі өнімнің ластанғанын білдіреді. Бұл оның әуе кемелерінің қозғалтқыштарында қолдануға жарамсыз екендігін көрсетеді.

Ал отынның майлау қабілетінің жоғары болуы реактивті қозғалтқыштар үшін маңызды...

Қазақстандық компаниялардың әлемдік қор нарығында саудаланатын акциялары кеше біршама өсті. Әсіресе Лондон қор биржасына (LSE) шыққан Air Astana компаниянының бағалы қағаздары бірінші сауда күні 5,26% қымбаттаған. Бұл туралы Қазақстан миноритар акционерлері қауымдастығының телеграм-арнасы жазды.

Сауда-саттық барысында әуе компаниясының ғаламдық депозитарлық қолхаттарына (ҒДҚ) ұсылынған ең жоғары баға – $10,15, ең төменгі – 9,89 болып, ең соңғы бағасы $10 көлемінде қалыптасты. Бір күндегі сауда-саттық көлемі $4,9 млн құрады.

LSE-де саудаланатын Kaspi ҒДҚ-лары 15 ақпанда 3,32% қымбаттап, 3,32%-дан сатылды. Финтех тобының бағалы қағаздарына ұсынылған ең төменгі баға 91 доллар болса, ең жоғары көрсеткіш $94,4 болды. Сауда-саттық көлемі $1, 3 млн...

Қазақстанға Әзербайжаннан ұйымдасқан қылмыстық топтың мүшесі экстрадицияланды. Халықаралық іздеуге жүрген түрік азаматы алтын контрабандасымен айналысқан. Қазір ол Астана қаласының уақытша ұстау изоляторына қамалды.

Бас прокуратураның хабарлауынша, күдікті 2020 жылы Қазақстан аумағынан 24 келіден астам алтынды жасырын әкеткен. Ақпаратқа сәйкес, оның бұл заңсыз әрекетінен мемлекетке 633 млн теңгеден астам шығын келген.

Трансұлттық қылмыстық топ мүшесі 2023 жылғы шілдеде Әзербайжан аумағында ұсталған. Ол мүлкі тәркіленіп, 8 жылдан 12 жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айырылуы мүмкін.

«Бас прокуратура мен Ішкі істер министрлігінің қызметкерлері Сыртқы істер министрлігінің көмегімен трансұлттық ұйымдасқан топтың қызметіне қатысқаны үшін қылмыстық жауапкершілікке тарту...

Екібастұздағы 2-ші мемлекеттік аймақтық электр станциясын (Екібастұз МАЭС-2) жөндеуге бөлінген 1 млрд теңге қаражат жымқырылған. Бұл жайлы Павлодар облысының прокуратурасы хабарлады.

«Павлодар облысының прокуратурасы «Екібастұз МАЭС-2» АҚ-ны тексеру барысында 3-ші энергоблокты орнатумен жылу электр станциясын кеңейтуге және реконструкциялауға арналған қаражатты ысырап ету фактілерін анықтады. Расталмаған жұмыстардың көлемі шамамен 1 млрд теңгені құрады»,- делінген хабарламада

Прокуратураның хабарлауынша, Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 189-бабы – аса ірі мөлшерде мүлікті жымқыру бойынша сотқа дейінгі тергеп-тексеру басталған. Тергеу шеңберінде қылмыстың барлық мән-жайлары мен залалдың түпкілікті сомасы және оған қатысы бар адамдар тобын анықтауға бағытталған тергеу шаралары жүргізіледі.

Еске...

Қарағанды ​​облысындағы Бесшоқы мыс кен орнын барлаумен айналысып жатқан Ulmus Besshoky компаниясы 8 миллиард теңге несиелік келісім жасасқанын хабарлады.

Несиені кім бергені көрсетілмейді. Ол Ulmus Besshoky барлау жобасының айналым қаражатын толтыру үшін кепілсіз берген.

Несие сомасы несие алу туралы шешім қабылданған күнгі компания активтерінің жалпы баланстық құнының 176,98%-ына тең. Негізгі қарызды және несие бойынша есептелген сыйақыны толық өтеуге 4 жыл уақыт берілген. Компания несие берушінің қаражатын 2028 жылдың 7 қарашасында қайтаруы тиіс.

Қазақстан қор биржасының мәліметіне сай 2024 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша компанияда 3 акционер бар. Олар – BAI TAU MINERALS компаниясы – 36,67% акцияға иелік етед...

Еуро комиссияның экономика мәселелері жөніндегі комиссары Паоло Джентилони Қызыл теңіздегі шабуылдарға байланысты Азиядан Еуропаға тауар тасымалдау бағасы 400% өскенін айтады.

ТАСС хабарлауынша, Қызыл теңіздегі шабуылдарға байланысты Азиядан Еуропаға тауарларды жеткізу мерзімі 10-15 күнге созылып, тасымалдау құны 400% өскен. Бұл туралы Брюссельде өткен баспасөз мәслихатында экономика мәселелері жөніндегі еурокомиссар Паоло Джентилони хабарлаған.

«Қызыл теңізден тасымалдау жолының өзгеруіне байланысты Еуропа мен Азия арасындағы тауар жеткізу мерзімі 10-15 күнге созылып, олардың құны 400% өсті», – деді комиссар.

Сонымен қатар, Джентилони бұл проблемалар Еуро Одақта инфляцияның айтарлықтай өсуіне әкелуі мүмкін екендігін айтқан. ЕО Қызыл теңіздегі сауда кемелерін алып...

16 ақпанда ауа райына байланысты Астана, Семей қаласы және Қарағанды мен Ақтөбе облыстарында оқушылар мектепке бармай, қашықтан оқиды.

«16 ақпан күні ауа райының қолайсыздығына байланысты І ауысымда оқитын 0-11 сынып оқушылары және колледж студенттері үшін сабақ қашықтықтан оқыту форматына ауыстырылады», – делінген Астананың білім басқармасы таратқан хабарламада. 

Дәл осындай бұйрыққа Семей қаласы және Ақтөбе мен Қарағанды облыстарының білім ведомствосы қол қойды.

Бұған бүгін «ҚазАвтоЖолдың» хабарлауынша, ауа райының қолайсыздығына байланысты 16 облыста республикалық маңызы бар автожолдардың 100 учаскесінде көлік қозғалысына шектеу енгізілді. 

Теңіз кен орны сағалық қысымды басқару және кен орнын кеңейту жобасын мерзімінде аяқтау қажет. Үкімет басшысы Олжас Бектенов осылай айтты.

Тапсырма 2024 жылдың бірінші жартыжылдығы мен 2025 жылдың алғашқы жартыжылдығында орындалуы тиіс.

«Үкімет Қарашығанақ кен орнын игеруге де мән беріп отыр. Мұнай мен конденсат өндіруді жылына кем дегенде 11 млн тонна деңгейінде ұстап тұру қажет», – деді Олжас Бектенов. Бұл премьер-министр Chevron компаниясы Еуразиялық бөлімшесінің басқарушы директоры Дерек Магнесспен кездескенде айтылды.

Кездесуде жаңа өндіріс нысандарын іске қосу, тауарларды, жұмыстар мен қызметтерді сатып алудағы жергілікті қамту үлесін ұлғайту мәселелері талқылады.

«Үкімет инвесторларға инвестициялық жобаларды...

ҚТЖ мен Әлия Назарбаева арасындағы келісімнің күші жойылды/kursiv.media

Ұлттық компания Әлия Назарбаеваға тиесілі Instant Payments компаниясымен жасаған келісімшартын бұзды. Экс-президенттің қызы теміржол билетін сату құқығынан айырылды. Бұл туралы ҚТЖ басқарма төрағасының орынбасары Әнуар Ахметжанов айтты.

«2023 жылғы 1 желтоқсаннан компаниямен жасалған келісімшарт бұзылды. Қазір «Мобильді портал» ЖШС жұмыс істеп жатыр. Компания конкурстық негізде таңдалды. Қазір электронды билет сату қызметін көрсетуде», – деді Әнуар Ахметжанов Сенатта өткен брифингте.

Әнуар Ахметжановтың  айтуынша, ҚТЖ «Мобильді портал» ЖШС-ға сатылған әр билет үшін 29 теңге төлейді.

Журналистердің: «Бұл кімнің компаниясы?», – деген сауалына ҚТЖ басқарма төрағасының орынбасары: «Бұл...

Энергетика министрлігі ішкі нарықта мұнай өнімдерінің жағдайы тұрақты екенін хабарлады.

Министрліктің хабарлауынша, ЖЖМ қорларын өндіру, тиеп-жөнелту және толықтыру үздіксіз жүргізіледі.

«Қазіргі уақытта МӨЗ, мұнай базалары мен жолдардағы дизель отынының жиынтық қоры 626 мың тоннаны құрайды. 2023 жылғы 12 сәуірде нарықтағы жағдайды тұрақтандыру мақсатында Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2023 жылғы 12 сәуірдегі № 140 бұйрығы шығарылды, онда мұнай өнімдерін бөлшек саудада өткізуге, оның ішінде дизель отынына (жазғы, маусымаралық) шекті баға бойынша литріне 450 теңге көзделген», – делінген хабарламада.

Ақпаратқа сәйкес, Қазақстанда берілген жүргізуші куәлігі ұсынылған жағдайда, литріне 295 теңге бағамен тәулігіне 100 литрге дейін...

ҚР Ұлттық Банкі сарапшылар қауымдастығы арасында жүргізілген кезекті макроэкономикалық сауалнаманың нәтижесін жариялады.

Банк ақпаратына сүйенсек, сарапшылар Қазақстан экономикасының өсуі және 2024-2025 жылдарға арналған мұнай бағасы бойынша күтулерді сақтап қалды. Бұл ретте басқа параметрлерге қатысты болжамдар біршама өзгерді.

Сауалнаманың негізгі параметрі – Brent маркалы мұнайдың бағасы, жалпы ішкі өнім, тұтыну бағаларының индексі, базалық мөлшерлеме, тауарлардың, қызметтердің экспорты мен импорты, ұлттық валюта бағамы.

Сауалнамаға Қазақстан бойынша макроэкономикалық көрсеткіштерді талдап, болжаумен айналысатын 12 ұйым қатысқан. Респонденттер қатарына нарықтағы кәсіби қатысушылар, зерттеу институттары, халықаралық ұйымдар мен рейтингтік агенттіктер кірді.

«Биыл ақпан айында мұнай бағасына қатысты сценарий...

Қазақстандық әнші Димаш Құдайбергеннің БҰҰ-ның көші-қон ісі жөніндегі ізгі ниет елшісі атанғаны белгілі болды. Одан бөлек тағы сегіз әлемдік жұлдыз елші атанды. Әнші  ізгі ниет елшісі ретінде мигранттардың құқықтарын қорғауды мақтан тұтатынын айтты.

«Мен Халықаралық көші-қон ұйымының ізгі ниет елшісі ретінде мигранттардың құқықтарын қорғауды мақтан тұтамын. Әрбір адамның құқығы мен мүмкіндіктері үшін аспаны ашық бейбіт әлемді бірге құрайық», – деді Димаш Құдайбергенов.

Басқа елшілерге тоқталсақ:

Ама К. Абебрезе, актриса әрі тележүргізуші, Гана;

Николас Марин Бенитес, фотограф, Аргентина/Аруба;

Пол Чой, фотограф, Маврикий;

Муктар Диакаби, футболшы, Гвинея;

Кофи Кинаата, музыкант және бірнеше...

Demoscope бюросының мамандары қазақстандықтарға елдің төтенше жағдайға дайындығы бойынша сауалнама жүргізді.

Сауалнамаға қатысқан респонденттің 39,6%-ы шенеуніктердің жұмысына көңілі толмайтынын жеткізді. Ал 18%-ы билік өзіне жүктелген тапсырманы өте нашар орындап жатқанына сенімді. Сауалнамаға қатысқандардың үштен бірінің (32,9%) биліктің ТЖ-ға дайындығына көңілі толады. Қалған 19% мемлекеттік жүйенің дайындығы жоғары деңгейде деп ойлайды.

Мамандардың айтуынша, қазақстандықтар ТЖ кезінде тұрғындарды ақпараттандыру сапасына күмәнмен қарайды.

«Азаматтардың 30,3%-ы «ақпарат қолжетімсіз немесе жылдам ақпарат берілмейді» деп санаса, 28,6% «жеткілікті дәрежеде жылдам таратылмайды» дейді. 25,6% тұрғындарға ақпарат тез беріледі деп ойлайды. Тек 9,3% ТЖ кезіндегі ақпарат тарату жүйесін өте жоғары бағалаған», – делінген хабарламада