Жаңалықтар

Елімізде тұтынушылық сенім индексі екінші ай қатарынан өсіп келеді. Жыл соңында Kursiv Researсh ай сайынғы дәстүрлі шолуларға қосымша ретінде, бұған дейінгі 13 зерттеудің нәтижесін қорытындылап түйіндеді. Оның ішінде біз 2022 жылдың қарашасы мен 2023 қарашасы аралығында қазақстандық тұтынушылардың көңіл-күйіне әсер еткен негізгі трендтер мен факторларды бөліп көрсеткенді жөн көрдік. Сондай-ақ, біз зерттеу нәтижелерін ресми статистикамен де салыстырғанды дұрыс санадық.

Трендтің күші

Айта кету керек, біз қарастырып отырған кезеңде ел ішіндегі тұтынушылық сенім индексі мейлінше құбылмалы болды, яғни экономикада болып жатқан өзгерістер мен инфляциялық құбылыстарға барынша сезімтал сипатта қалыптасып жатты. Зерттеу кезеңі аясындағы бірінші жарты жылдықта ССІ төмендеуге жол берді: бастапқы...

Қазақстан банктерінің кредиттік портфелі 2023 жылы қаңтар-қараша аралығында жыл басымен салыстырғанда 17,8% өсті.

«Қазақстан банктерінің кредиттік портфелі 2023 жылғы қараша айының соңындағы жағдай бойынша жыл басымен салыстырғанда 17,8% – ға өсті. Көрсеткіштің өсуі ұлттық валютада кредиттеуді 19,6% – ға кеңейту есебінен қалыптастырылды, ал шетел валютасында 2,7% – ға төмендеу байқалды», – делінген Еуразия даму банкінің хабарламасында. 

Банк ақпаратына сүйенсек, 2023 жылы халыққа несие берудің жоғары қарқыны байқалады. Жыл басымен салыстырғанда 24% өскен. Ал корпоративтік портфель 9,3% өскен.

Еуразиялық экономикалық одақтың өзге елдерімен салыстырғанда, Қазақстандағы тұтынушылық кредиттік портфелі жоғары болған. Қазақстан кейін ең жоғары деңгей ретінде...

ҚМДБ 2024 жылы Рамазан айы қашан басталып, Қадыр түні, Ораза айт пен Құрбан айт мерекелері қай күнге түсетінін бекітті.

Қазақстан мұсылмандар діни басқармасы Шариғат және пәтуа бөлімінің мәліметіне сүйенсек, күнтізбе бойынша Рамазан айы 11 наурызда басталады. Ал қасиетті Қадір түні сәуірдің 5-нен 6-на қараған түнге келеді.

Рамазан айы аяқталып, отыз күн оразадан кейінгі мереке Ораза айт 10 сәуірде басталады.

Арапа күні 16 маусымға түссе, қасиетті Құрбан айт мерекесі 17 маусым күні басталады.

Ал Мұхамед Пайғамбар туған күні саналатын Мәуліт мерекесі 14/15 қыркүйекке келеді.

Айта кетейік, ҚМДБ діни мерекелердің нақты күндері жаңа айдың көрінуіне байланысты ауысуы мүмкін екенін ескертті. Діни басқарма хижри айлардың басталуы...

Қазақстанда 2024 жылдың 1 қаңтарынан бастап  бірқатар өзгерістер күшіне енеді.

Шағын және микро бизнесті тексеруге арналған мораторий тоқтатылады.

2024 жылдың 1 қаңтарынан бастап шағын және микро бизнесті тексеруге арналған мораторий тоқтатылады. Осылайша, бақылаудың барлық саласында тәуекелдерді басқару жүйесі енгізіледі.

Бірыңғай жиынтық төлем енді болмайды

Жаңа жылдан бастап Қазақстанда Бірыңғай жиынтық төлем (БЖТ) жойылады. Ол жылдық табысы 4,1 миллион теңгеден аспайтын азаматтар үшін енгізілді. Бірыңғай жиынтық төлем 2019 жылдан 2023 жылға дейін, яғни уақытша қабылданған еді. Ол 2023 жылдың 31 желтоқсанында аяқталады. Бірыңғай әлеуметтік төлемді төлейтін азаматтар 2024 жылдан бастап жеке кәсіпкер болып, тиісті салық режимін таңдауы қажет.

Айта кетейік...

Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев қазақстандықтарды Жаңа 2024 жылмен құттықтады.

«Биыл жұртымыз Жаңа жылды көптен күткен жағымды жаңалықпен қарсы алуда. Жақында халқымыздың саны 20 миллионға жетті. Еліміз үшін бұл ақ түйенің қарны жарылған күн болды. Халық санының өсуі – мықты мемлекет болудың және өркендеудің кепілі. Ал бақытты отбасы – бақуатты елдің арқауы», – деді Тоқаев Жаңа жылмен құттықтауында.

Президент шетелден миллиардтаған инвестиция тартылып, жұмыс орындары пайда болып, шағын және орта бизнеске жан-жақты қолдау көрсетілгенін айтты.

«Заңсыз алынған экономикалық активтерді елге қайтару жұмысы жалғасуда. Мемлекетке қайтарылған қаржы көп ұзамай халықтың игілігіне жұмсалатын болды, яғни...

Жалпы, өтіп бара жатқан жыл еліміздің мұнай нарығы үшін аумалы-төкпелі болды. Алдын ала жасалған болжам бойынша, биыл 90,5 млн тонна мұнай өндірілуге тиіс еді. Алайда жоспар жүзеге аспады.

26 желтоқсанда Сенат отырысынан кейінгі кулуарда Энергетика вице-министрі Асхат Хасенов журналистерге мұнай өндіру жоспары орындалмайтынын мәлімдеді.

«Биыл 90 млн тонна мұнай өндіреміз деп отырмыз. 2024 жылы да 90 млн тонна мұнай өндіріледі деген жоспар бар», – деді Энергетика вице-министрі.

Негізі 2023 жылы 90,5 млн тонна мұнай өндіру жоспарланған. Ауытқуға кен орындарындағы түрлі жағдай себеп болды. Мысалы 8 тамызда электр қуатының шектелуіне байланысты мұнайдың тәуліктік өндірісі 228 мы...

Қолайсыз ауа райы салдарынан 30 желтоқсан күні жұмысы шектеліп, бірқатар рейстер тоқтауына мәжбүр болғанын хабарлаған Астана халықаралық әуе жайының жұмысы жексенбі күні қайта жанданды. Бұл туралы айлақтың баспасөз қызметі хабарлады.

Ақпаратқа сәйкес, әуеайлақта желдің жылдамдығы 5 м/с, тығыздалған қар, ауа температурасы – 4. Әуежайдағы ұшу-қону кестесі тұрақталып келеді.

«Түнгі 00:01-ден қазіргі сәтке дейін әуежай 29 рейсті қабылдаса, 41 рейс ұшып кетті. Олардың арасында 30 желтоқсан күні ұшуы қажет болған KC7377 Астана-Ақтау, IQ399 Астана-Ақтөбе, IQ367 Астана-Қостанай, DV744 Астана-Алматы, KC957 Астана-Алматы, SU 1963 Астана-Мәскеу, DV741 Астана-Ақтау, DV736 Астана-Шымкент бағытындағы рейстер бар», – делінген хабарламада.

...

2023 жылы Қазақстанда экономикалық өзгерістер болып, бірқатар топ өкіліне әлеуметтік қолдау пакеттері көтеріліп, уақытша зейнет жасы қысқарды. Бұдан бөлек, отандық спортшылар да үздіктер қатарына көрініп, Қазақстан туын желбіретті. 2023 жылдың қуанышты жаңалықтары.

20 миллионға жеттік!

2023 жылдың 14 қарашасында осы жылдағы ең керемет жаңалық жария болды. Қазақстан халқының саны 20 миллионға жетті. Осы күні бес сәби (екі қыз, үш ұл) дүниеге келіп, елдің 20 миллионыншы азаматы атанды. Ұлттық статистика бюросы соңғы 30 жылда Қазақстан халқының саны 22,3% өскенін хабарлады. Елдегі орташа жас мөлшері – 32 жас.

Әлеуметтік қолдау

2023 жылы ең төменгі жалақы мөлшері 70 мың теңгеге жетті, ал айлық есептік көрсеткіш 3 450теңге болды. 1 қаңтардан бастап төменгі және жоғарғы зейнетақы...

Клиенттің сеніміне кіріп, компания туралы жақсы ой қалыптастыру үшін бизнеске біраз еңбек ету керек. Әсіресе, байланыс орнатқанда неғұрлым тиімді әрі жемісті жолын таңдаған абзал. Сондықтан күнделікті күйбең процестерді автоматтандырып, барлық маңызды ақпараттың бір жерде жинақталып, қыздың жиған жүгіндей болып тұрғаны жақсы. Мұндайда компанияларды CRM-жүйе құтқарады. Бұл қандай жүйе, оның артықшылығы неде — осы туралы айтамыз.   

Клиенттермен қарым-қатынасты басқару һәм Customer Relationship Management деп аталатын жүйе — клиенттер туралы ақпараттарды сақтап, олардың әрқайсысына маңыз беретін бағдарлама. Бұл жүйеде деректер бір жерге жинақталатындықтан, шашырап, жоғалып кету қаупі жоқ. Менеджерге белгілі бір сатып алушымен жұмыс істеуге тапсырма берілсе, демек ол оның ойынан...

Жыл басынан бері елімізде 9 мыңнан астам өрт болды. Онда жарақаттанғандар саны 358, ал қаза болғандар саны 297 адамды құрады. Сондай-ақ 4 394 адам құтқарылды. Бұл туралы Төтенше жағдайлар министрлігі өртке қарсы қызмет комитетінің төрағасы Нұрболат Дербісов айтты.

Биыл Қазақ елінің көк туы екі мәрте төмен түсірілді. Халық екі мәрте апаттан опат болған азаматтарын аза тұтты.

Біріншісі – Абай облысындағы өрт. 8 маусымда Абай облысында тұтанған өрт  60 мың гектарды шарпыды. «Семей орманы» резерватында өртті сөндіру кезінде Успенское орманшылығының 14 қызметкері қаза тапты.

Абай облысындағы орман өрті мен оның салдарынан 14 орманшының қайтыс болуына байланысты 12 маусым жалпыұлттық аза тұту күн...

Биыл мемлекет басшысы 98 заңға, 344 жарлыққа, 91 өкімге қол қойған. Бұл туралы Президент кеңесшісі-баспасөз хатшысы Берік Уәли айтты. 

«Президенттің тікелей бастамасымен әзірленіп, күшіне енген нормативтік-құқықтық актілердің бірі – «Заңсыз иемденілген активтерді мемлекетке қайтару туралы» Заң. Мұның бәрі еліміздің байлығын халық арасында әділ бөлуге негізделген маңызды қадамдар деп айтуға болады. Себебі қайтарылған активтердің есебінен ел өңірлерінде әлеуметтік, инфрақұрылымдық нысандар салынып жатыр, яғни қаржы халықтың қажетіне жұмсалады», – деді мемлекет басшысының баспасөз хатшысы.

Қабылданған құжаттардың барлығы маңызды. Десе де біз сол заңдардың ішіндегі ең елеулі дегендеріне тоқталып өтсек.

«Ұлттық қор – балаларға»

Соңғы жылдары нарықта корпоративті басқару мәселесі жиі сөз бола бастады және бұл сән-салтанат үшін айтыла салған тіркес емес, шынайы қажеттіліктен туындаған салиқалы түйткіл еді. Компаниялардың тиімді корпоративті басқаруға көшуі – қазір әжептәуір күрделі тақырып. Бұған қатысты қаржыгерлердің байламы әртүрлі.

Алдымен корпоративті басқарудың талқы етер өзекті тұстары қандай дегенге тоқталып өтелік. Олар мыналар:

Корпоративті басқару бойынша Ұлттық кеңес төрағасы Екатерина Никитинскаяның сөзінше, кәсіби корпоративті басқару – акционерлер мен қоғамның мүддесі үшін компаниялардың стратегиялық өсуі үшін қолайлы орта.

«Бәйтерек» холдингі басқарма төрағасыны...

Ұлттық банк 2023 жылы базалық мөлшерлемені жыл басындағы 16,75 пайыздан 15,75 пайызға дейін бірте-бірте төмендетті. Негізгі көрсеткішке қатысты шешімді Ұлттық банк жылына 8 рет қабылдайды.

Қаңтар-шілде аралығында шығарылған 5 шешімде де базалық мөлшерлеме 16,75% деңгейінде сақталды. Тек, 25 тамыз күні негізгі ставка кейінгі үш жылда алғаш рет төмендетіліп, 16,50% мәнінде бекітілді. Осы орайда базалық мөлшерлеме биыл қалай өзгергеніне шолу жасап көрелік.

2023 жыл, қаңтар

2022 жылы Ұлттық банк базалық мөлшерлемені алты рет көтеріп, 10,25 пайыздан 16,75 пайызға дейін жеткізген еді. Ал 2023 жылдың басында Ұлттық банк оны 16,75 пайыз деңгейінде сақтау туралы шешім шығарды. Өйткені қаңтар айында...

Қазақстаның қор нарығына ірі ұлттық компаниялар шығарылып, ел тұрғындарына акция сатып алу мүмкідігін берген бағдарлама – «Халықтық IPO» деп аталды. Мемлекеттік бағдарлама іске қосылған 2012 жылдан бері қор биржасына «ҚазТрансОйл»(2012ж.), KEGOC (2014ж.), «Қазатомөнеркәсіп»(2018ж.) және «ҚазМұнайГаз» (2022ж.) компаниялары шықты.

2022 жылы «Самұрық-Қазына» қоры Қазақстанның ірі компанияларын жекешелендіру мен IPO мен SPO-ға шығаруға бастамашылық ете отырып, өз үлесін қысқартатынын хабарлаған. Самұрық-Қазына» қорының бұрынғы төрағасы Алмасадам Сәтқалиев сол кезде 2025 жылға дейін AirAstana, QazaqGaz, «Самұрық-Энерго» және ҚТЖ компанияларын IPO-ға шығару, KEGOC компаниясының SPO-сын өткізу жоспарланып отырғанын мәлімдеді.

Үкіметтің жоспары бойынша, 2024 жылы – Air Astana, 2025 жылы – QazaqGaz бен «Қазақстан...

Электр энергиясын сататын ұйымдар үшін электр энергиясы қымбаттайды / Фото: kursiv.media

2024 жылғы 1 қаңтардан бастап электр энергиясын сататын энергия өндіруші ұйымдар тобы үшін электр энергиясы қымбаттайды. Бұйрыққа Энергетика министрі Алмасадам Сәтқалиев қол қойды.

Жаңа тариф саясатын қолдану үшін «Электр энергиясына шекті тарифтерді бекіту туралы» Энергетика министрінің 2018 жылғы 14 желтоқсандағы бұйрығына өзгеріс енгізілді.

«Электр энергиясына шекті тарифтер осы бұйрыққа қосымшаға сәйкес жаңа редакцияда жазылсын»,– делінген Алмасадам Сәтқалиев қол қойған бұйрықта.

Энергетика министрлігі электр энергиясын сататын энергия өндіруші ұйымдар тобы үшін электр энергиясы қымбаттату мәселесін бұдан біраз бұрын көтерген. Іс барысында электр энергиясын...

Ұялы байланыс операторлары тұтынушыларға сапасыз қызмет көрсеткені үшін 3 айдан 6 айға дейінгі абоненттік төлемді қайтаруы мүмкін. Бұған дейін операторлар сапасыз байланыс мәселесін мемлекетке айыппұл төлеу арқылы оп-оңай шеше салатын.Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрі Бағдат Мусин заңнамаға осындай норма енгізу бастамасын көтерді.

«Біз радиожиілік қызметінде сапасыз байланыс анықталса, операторлар мемлекетке төлейтін айыппұлдан бөлек, 3-6 айға дейінгі аралықта сапасыз байланыс анықталған аумақтың тұтынушыларына абоненттік төлемді қайтару ережесін енгізуді ұсынып отырмыз. Бұл ереже қандай нәтиже береді? Ұялы байланыс операторларын сапасыз қызмет үшін өтемақы төлеуге міндеттейді. Нәтижесінде азаматтар сапасыз көрсетілген қызмет үшін төлеген ақшаларын қайтарып алады...

Шетелдік сарапшылар, нақтылап айтқанда, Data Insight және Cross Insights агенттіктері Қазақстанды посткеңестік кеңістіктегі инвестициялық тұрғыдағы ең тартымды ел деп санайды. Қазір біздегі e-commerce, яғни онлайн сауда жыл сайын 20-30 пайыз қарқын қосып дамып келе жатыр. Елдегі интернет-сауда саласының өте жас екеніне қарамастан, сала төрт аяғын тең басып келе жатыр және әлемдік трендтермен кейде теңесіп, кейде тіпті алға озып кетіп жатқан мысалдары да бар.

Data Insight жетекші аналитигі Сергей Семконың айтуынша, Қазақстанда интернет сауда-саттық бойынша ерекше талпыныс және оң нәтижелер бар. Бұл ретте инфрақұрылымдық түйткілерді де жоққа шығаруға болмайды.

«Қазақстанда курьерлік жеткізілім бойынша бәрі жақсы, бірақ қоймаларға...

Осы жылы заңсыз иемденілген активтерді қайтару жұмысы қалай жүргізілді? Оны қайтару үшін Үкімет қандай шаралар жасады? Бұл бағытта билік жылды қандай көрсеткіштермен қорытындылады? Жылды қорытындылап, жауабын табуға тырыстық.

Заңның қабылдануы

2022 жылдың 26 қарашасында Президент Қасым-Жомарт Тоқаев арнайы қаулы шығарды. Оған сәйкес:

Еліміздің 6 облысында республикалық маңызы бар автожолдың 15 учаскесінде көлік қозғалысы шектелді. Бұл туралы kazAvtoJol хабарлады.

Қазіргі уақытта республикалық маңызы бар автожолда 252 бірлік техника мен 429 жол қызметкерлері жұмыс істеп жатыр.

Ақмола облысында – 5 учаске, Жамбыл облысында – 1 учаске, Жетісу облысында – 1 учаске, Қарағанды облысында – 6 учаске, Павлодар облысында – 1 учаске, Ұлытау облысында – 1 учаске жабылып, қозғалыс шектелді.

Қолайсыз ауа райына байланысты автокөліктің барлық түрінің қозғалысы тоқтатылды.
«Астана-Петропавл» автожолындағы қазіргі ахуал жағдайдың қаншалықты күрделі әрі қиын екенін көрсетеді.

«2023 жылғы 30 желтоқсан «Астана-Петропавл» автожолының 18-234 шақырымы аралығында...

Күн райының қолайсыз болуына байланысты Астана әуежайы жабылды. 30 желтоқсан сағат 09:00-12:00 аралығында Астана халықаралық әуежайының әуеайлағы жабық болады. Яғни жолаушыларға қызмет көрсетілмейді.

Әуежайдың Telegram каналында жарияланған видеода мәселенің мән-жайы былай баяндалады:

«Перонның жағдайы, 400 метрге жетпейтін қашықтық көрінбейді. Қатты жел, жылдамдығы 23 секундқа дейін жетеді. Бұл әуе кемелеріне қатып қалудан қорғайтын сұйықтық жағуға кедергі келтіреді».

Атап өтейік, ауа райы жақсармаса, әуеайлағының жабық болу уақыты ұзартылуы мүмкін.
Кursiv.media тілшісіне берген ресми жауабында Астана халықаралық әуежайының ресми өкілі Тойгүл Нұржанқызы:

«Астана қаласындағы ауа райының қолайсыздығына байланысты Астана халықаралық әуежайыны...

IT-мамандар үшін кеңес: бұл салада «грейд» түсінігі бар. Ағылшынның grade, яғни баға деген сөзінен шыққан. Бұл маманның не білетінін, қолынан не келетінін көрсетеді. Осы маркерге қарап, оның жалақысы қандай болатыны белгіленеді. Әр компанияның бағалау жүйесі әртүрлі. Өйткені олардың маманға қоятын талабы әр қилы. Сондықтан бір жерде мидл болып жүріп, келесі жерге сеньор болып орналасқанда таңғалудың қажеті жоқ. Әйтсе де, деңгейге бөлу қажет-ақ. Kursiv Media тілшісі бағдарламалаушылардың жаңа деңгейге өткенін көрсететін негізгі белгілерге шолу жасап шықты. Сондай-ақ, тәжірибелі мамандардың кеңесі де бар.

Деңгейіне қарай — тапсырмасы

IT саласында мынадай үш грейд белгілі: junior, middle және senior. Алғашқысы — жас маманны...

«7-20-25» бағдарламасына Ұлттық банк тоқсан сайын 25 млрд теңгеден бөледі / Фото: kursiv.media

7-20-25 бағдарламасы бойынша баспана беру мерзімі 2029 жылға дейін созылады. Бұл жайлы «Қазақстанның орнықтылық қоры» Сыртқы коммуникация қызметінің менеджері Айбар Олжаев «Курсивке» берген жауабында айтты. Айтуынша, мемлекет бұл бағдарламаға жыл сайын 100 миллиард теңге бөледі.

«Жалпы алғанда, бағдарлама жұмыс істейтін 2018 жылдан бері 970 миллиард теңгеге 71 мыңнан астам ипотекалық несие берілді. «7-20-25» қазіргі уақытта жұмыс істеп тұрған шартына сай жыл сайын 100 миллиард теңгеге дейін қаржы бөлу арқылы 2029 жылға дейін жалғасады. Тиісінше, ипотекалық бағдарлама келесі жылы да жұмыс істейтін болады...

Алдағы уақытта Ұлттық қордан нысаналы трансферт жасауға талап күшейеді. Ал, бұған дейін «ҚазМұнайГаз» акцияларын Ұлттық қордың инвестициялық функциялары шеңберінде сатып алу – ҚР Ұлттық қорын басқару жөніндегі кеңестің отырысында айқындалған. Бұл туралы Ұлттық экономомика вице-министр Азамат Әмриннің kursiv.media сауалына берген ресми жауабында жазылған.

Ұлттық қорды басқару жөніндегі кеңес – материалдық емес активтерді қоспағанда, ҚРҰҚ тиімді пайдалану және оны қаржы құралдарына орналастыру жөнінде ұсыныстар әзірлейтін, ҚР Президенті жанындағы консультациялық-кеңесші орган. Ал Парламент Сенаты мен Мәжілісінің төрағалары осы кеңестің мүшелері.

«ҚР Үкіметінің 2009 жылғы 28 қаңтардағы №66 қаулысымен бекітілген ҚРҰҚ қаражатын орналастыруға рұқсат етілген қаржы құралдарыны...

Әлихан Смайылов орталық мемлекеттік органдар, Бас прокуратура, ҚМА, БҚДА және басқа да ведомстволар басшыларының қатысуымен Экономиканы демонополизациялау жөніндегі комиссияның кезекті отырысын өткізді. Бұл туралы Үкімет баспасөз қызметі хабарлады.

Медициналық ұйымдарды жабдықтармен және техникамен жарақтандыру саласында жұмыс істейтін бұрын сенімгерлік басқаруға берілген кәсіпорынды мемлекет меншігіне қайтару мәселесі талқыланды.

«Жүргізілген тексеру нәтижесінде қазіргі уақытта компания мақсатты пайдаланылмай отырғаны, оның қазіргі жұмысы құрылтай құжаттарында жазылған мақсаттар мен міндеттерге сәйкес келмейтіні анықталды. Премьер-Министр кәсіпорынды Денсаулық сақтау министрлігінің қарамағына қайтару процесін жеделдету қажеттігін атап өтті, өйткені бұл отандық медициналық мекемелерді жаңғырту процесін жеделдетуге мүмкіндік береді», –делінген хабарламада.

Сонымен...